Eguzkipean, hondartzan, igerilekuan… kontuan hartu beharreko gomendioak

Eguraldi onarekin batera, udaberri eta uda garaia sasoi ezin hobeak dira aire zabalean dibertitzeko, ariketa fisikoren bat egiteko sedentarismoa saihestuz eta baita igerileku, itsaso edo zingiretan bainua hartzeko; osasuna hobetzen eta hobeto sentitzen laguntzen digu horrek. Sasoi horretan gaude, hain zuzen, eta Osakidetzak zenbait gomendio eman ditu. (Iturria: Puntua)

Gomendio orokorrak
Aintzat hartu beharreko zenbait faktore orokor zehazten dituzte. Bata, beroari eta eguzkiari dagokiona da. Hots, ez da komeni ariketa fisiko handirik egitea bero handieneko orduetan; burua eguzkitik babestea komeni da, eta baita freskatzea eta likidoak sarri edatea ere.
Ez da ahaztu behar, bestalde, basoan edo mendian ere eguzkiak erretzeko arriskua izaten dela. Hala, bete zuhurtasun arauak, hau da, edan ura –egarria izatera itxaron barik–, jantzi kapela, eguzkitako betaurrekoak eta eman eguzkitik babesteko krema estali gabeko alderdietan. Umeen kasuan, beti babestu behar dira izpi ultramore kaltegarrietatik dela  hondartzan, igerilekuan, basoan edo kalean.

Bestetik, udaberri eta uda sasoia aproposa izaten da inguruak ezagutzeko, baina egun-pasa egitera joan eta janaria eramanez gero, gomendagarria da hozkailua eramatea, janaria hotzetan kontserbatzeko; modu horretan, elikagaiekin intoxikatzea eta infekzioak saihestuko dira.

Bainuaz gozatu
Kontuan hartu beharreko beste faktore bat bainuarena da. Igerilekuetan, hondartzan eta zingiretan bainu ederrak hartzeko sasoia ere bada udaberria eta uda. Igerilekuan, hondartzan edo zingiretan bainatzen garela ere, zenbait jarraibide kontuan hartzea komeni da. Alde batetik, ez laga sekula umeak bakarrik, ezta unetxo batez ere, ur ondoan edo uretan, nahiz eta ur azala izan. Beti egon behar dute zainduta, erortzeko edo itotzeko arriskua dela eta. Bestetik, bainatzeko hala izendatuta eta zainduta dauden uretan bainatzea komeni da, bainuzainen esanak betez. Eta egin kasu bainatzeko lekuetan ezarritako seinale eta adierazpideei –bandera, iragarki-ohola…–, bainutarako eta hondartza inguruetako urak nola dauden azaltzeko daude-eta ezarrita.

Uretan sartzerakoan, apurka egin behar da; bereziki, eguzkia hartu ondoren, asko jan ondoren eta ariketa fisikoa egin ondoren. Sintoma arraroren bat sentituz gero –hotzikarak, nekea, buruko mina, hazkura, zorabioa–, atera uretatik berehala.

Bainu osasungarria igerilekuetan
Igerilekuak erabiltzailez betetzen dira udako denboraldiarekin batera eta erabilpen horretan arretazko neurri batzuk hartu beharra dago osasunaren babeserako. Eusko Jaurlaritzako Osasun Sailak uraren kalitatearen, bere tratamenduaren eta instalazioen mantenuaren kontrol sanitarioa egiten du.

Batzuetan, uraren tratamenduak eragozpen arin bat sor dezake begietan eta belarrietan. Bada, halakoetan, begien kasuan, betaurrekoak erabiltzea komeni da, eta, belarrien kasuan, medikuari kontsulta egitea.

Digestioarekin kontuz ibili behar da; dutxa hartu behar da bainatu aurretik eta ondoren; txanoa erabili behar da eta txankletak, onddoak ez harrapatzeko. Txanoa, toalla eta txankletak erabilera pertsonaleko objektuak dira eta ez da komeni inorekin trukatzea. Ura ahalik eta garbien mantentzeko, bestalde, komunak erabili behar dituzte bai helduek, bai umeek; gogoan izan higienea osasuna dela.

Alda zaitez bertara heltzean. Bainurako diren guneetan ez zaitez kaleko arropekin edo oinetakoekin egon. Eta azkenik, jateko eta edateko baimendutako guneak erabili, hala izendatuta baleude, eta ez bota janari hondakinik, horretarako edukiontziak daude eta.

‘Pulunpatu baino lehen… erabili burua’
Horixe da Gurutzetako Unibertsitate Ospitaleko Muin Lesiodunen Unitateak sortutako leloa pulunpengatik gertatutako muineko lesioen prebentzioaren kanpainarako hainbat urtez. Hain zuzen, bainulariei igerileku, ibai edo itsasora bota aurretik izan beharreko zuhurtziazko jarrera gogoraraztea da helburua, pulunpada txar batek muin-lesio eta antzeko ondorio negatiboak eragin ditzake eta.

Ospitaleak emandako datuen arabera, urtero bi paziente artatzen dituzte ekain eta abuztu artean gertatutako pulunpengatik. Denak lepoko lesioak dira: erabateko edo partzialak diren tetraplegiak. Muin lesioen %5 dira.

Mekanismoa oso sinplea da; buruan kolpe oso handia, bizkarrezurra konprimitzen duena eta orno-muineko lesioa sortzen duena; hau da, besoak eta hankak mugikortasunik gabe uzten ditu.
Eta arrazoi nagusia honako hau da: zenbait bainularik ez dituzte ikusten uretan modu desegokian pulunpatzeak dituen arriskuak. Sen ona erabiltzea da gakoa.