Elkarrizketa: Bikoterik gabe ama izateko aukera, MSPE elkartea

MSPE (Madres Solteras Por Eleccion), elkarteari ekarrizketa egin diogu. Bikoterik gabe ama izateko aukeraz hitz egin dugu.

Ama bakarrik izateko erabakia hartzen duten emakumeak gero eta gehiago dira. Erraza da erabakiaren ondorengo prozesua?

Prozesua aurrera eramateko bi bide daude; pribatutik eta publikotik. Prozesua nahiko antzekoa da, desberdintasun nabarienak publikoan itxarote lista luzea eta 40 urte arte parte hartu daitekeela eta, pribatuan aldiz, prozesu hau aurrera eramateko kostea handia dela. Bestela, ia prozesu guztia antzekoa da.

Lehenik eta behin, hainbat proba egiten dira; ugalkortasun proba, odoletako analisiak eta ekografia. Honekin gure obuluen eta umetokiaren egoera jakin daiteke.

Behin   proba   guztiak   egin   eta   gero,   “esperma   emailea”   bilatzeko momentua  da.  Emakumearen  ezaugarriak  kontuan  hartzen  dira aukeraketa  hau  egiteko  (odol  multzoa,  gaixotasunak,  historia  klinikoa, ezaugarri fisikoak…). Aukeraketa hau espezialistek egiten dute eta emakumeentzat  emailea  ezezaguna  izango  da.  Emaileak  ere,  hainbat proba egin beharko ditu prozesu hauetan parte hartzeko egokia den ala ez jakin ahal izateko.

Datu  guztiak  jaso  eta  gero,  ugalketa  prozesua  hasten da. Horretarako tratamendu bat jartzen dute emakume bakoitzaren ezaugarriak kontuan hartuta. Ugalketa egingarria izateko, hilerokoa hastean, hormonatu egiten dute emakumea injekzioen bidez. Behin tratamendua egin eta gero, ugalketa jartzen da martxan eta horretarako era desberdinak daude:

Intseminazioa: Xedearekin semena emakumearen uteroan ezartzen da.     4  saiakera  egin  daitezke,  haurdunaldia  ematen  ez  bada hurrengo teknika batekin probatzen da.

In-vitro ernalketa: Emakumearen obuluak bere gorputzetik kanpo ernaltzen dira, hau da, laborategian. Bi teknika mota daude:

FIV konbentzionala:  obuluak  atera  eta  gero  espermatozoideekin kontaktuan jartzen dira eta laborategian inkubatzen dira.

ICSI (Intra Cytoplasmic Sperm Injection):  puntzio  bidez  jasotako obuluetan espermatozoide bakarra sartzeari deitzen zaio.

Obodonazioa: aurreko teknikak funtzionatzen ez badute edota emakumearen obuluak sanoak ez badira, obodonazioa martxan jartzen da. Emaileen obuluekin egindako prozesuak bi hilabeteko iraupena du.

Beraz, prozesua gogorra da bai. Baina prozesua luzeagoa eta gogorragoa izango da bakoitzaren egoera eta bizitakoa kontuan hartuta. Gorputzean jasaten ditugun eraldaketak hormonazioa dela eta gogorra egiten zaigu, baina hainbat tekniketatik igarotzea eta horrek sortzen dituen beldurrak, sentimenduak eta egonezinak gogorragoa egiten du prozesua.

Zeintzuk dira     bidean     aurki     daitezkeen    zailtasun nabarienak?

Erabakia hartzen denean, eragin askoren arabera, bidea zaildu edo erraztu daiteke. Kasu askotan, prozesua izugarri luzatzen da eta tratamendu desberdinetatik pasatu behar da, oso gogorra izan daitekeena, bai psikologikoki, bai fisikoki. Ahalegina ekonomikoa ere kontuan izan behar da,  askotan  klinika  pribatuetan  egin  behar  direlako tratamenduak, bai emakumean ez dituelako betetzen Osakidetzan egiteko baldintzak bai Gizarte Segurantzan egiteak suposatzen duelako itxarotea eta gehienetan denborak gure kontra egiten du, haurdun geratzeko orduan.

Gure gizartean gero eta nagusiagoak garenean hartzen dugu ama izateko erabakia. Oso zabalduta dago, oso ohikoa da 40 urte inguruko amak edo haurdunak ikustea… eta askotan pentsatzen dugu adin ona dela erabakia aurrera egiteko eta itxarotea posible dela, lasai asko. Baina errealitatea da adin horrekin gauzak zailtzen direla eta askotan zailtasunak sortzen direla: obuluen kantitatea, obuluen kalitatea, enbrioiaren garapen osasuntsua… Tratamendu guztietan  fase  gogorrak  daude,  zalantza asko, desilusioak, urduritasuna,  porroten onarpenak  gero  berriro  hasi  behar  izateko… obuluak onak diren jakitea, enbrioia egin den itxaron, zein kalitatezkoa den  begiratu  (prozesu  honetan  gauden askok adina daukagu kontran), DGP egin eta emaitza itxaron…   (enbrioiak, inplantatu baino lehen, ea aurrera aterako diren jakiteko proba bat, adinarekin oso aholkugarria), transferentzia egin eta beta (10 egun) itxaron eta horrarte heldu bazara… gero 12 asteko ekografia itxaron… hemendik aurrera beste zailtasunak ere sortu daitezke: ekografian ikusi ez dela ondo inplantatu, edo ez dela behar den  bezala garatu, abortu espontaneoak… arazo hauen itzala beti hor dago eta gertatzen denean oso gogorra egiten da.

Esperantza ere itxaron puntu guztietan dago.. Eta askok  positibo aukera bidean galtzen dute.. Ezezkoa bada berriro saiatu edo beste metodo batekin saiatu behar da (dolua egin eta gero, noski) eta energia eta indar guztiarekin sartzen da bueltan, bai, (baina beldur guztiarekin ere). Emozionalki eta askotan ekonomikoki oso ahalegin inportantea da…. Fisikoki ere bai, baina batzuetan, hori da gogorrena, hormonatzea baino.

Elkarteko emakume askok momentu baten pentsatu dugu: “jakin izan banu…   gazteagotan   obuluak   atera   eta   izoztuta   edukiko   nituzke”. Aurrerago nahia eta bidea asko aurrezten duelako hori eginda izatea. Gero etorkizunaren egoeraren arabera, aukera dezakezu bide bat edo bestea. Hau da, etorkizunean ez baduzu umerik nahi edo ez badituzu obulurik behar bikote maskulinoa duzulako eta naturalki haurdun geratu zarelako, obuluak  adopzioan  eman ditzakezu. Baina zure bikote maskulinoarekin umeak edukitzeko arazoak badituzu obuluak zaharregiak direlako edo ama bakarra edo emakumezko bikotea baldin baduzu, hor dituzu izoztuak.

Eta garrantzitsuena erloju biologikoak lasai uzten zaitu apurtxo bat… Alde horretatik, denak dira abantailak.

Baina egia da puntu horretan ikusi behar duzula zure burua eta emakume askok nahiago dute itxaron prozesua benetan hasi arte. Ekonomikoki ere ahalegin ekonomiko bat da… eta pertsonak oso argi izan behar du obuluak aurrez izozteko.

Familia eredu gero  eta  anitzagoak  ditugu  jendartean. Familia izatearen esanahia aldatu da? Aberastu?

Familiaren izatearen esanahia aldatu behar da. Oraindik, gure gizartean familia hitza entzutean, burura etortzen den lehenengo irudia familia tradizionalaren irudia da. Hala ere, poliki-poliki, familia aniztasunaren terminoa  sartzen  ari  da  eta  honek,  esanahia  berria  sortzeko  aukera emango digu. Beti ere, familia egiten gaituena, bertan daudenen arteko afektibitatea eta  harremana izango dela kontuan hartu beharrekoa eta ez familiak sortzen dituen figurak.

Guk ikusten dugu aniztasun hau guztiz positiboa eta aberasgarria dela. Askatasunaren islapena da, horregatik oso garrantzitsua iruditzen zaigu familia desberdinei agerikotasuna ematea. Gaur egun familia desberdinak eta aniztasuna egoteak, biharko egunean familiaren sorkuntzan askatasunez  egiteko  aukera sortuko luke: pertsona bakoitza, bere egoera, sentipen eta eskubideekin. Beraz, oso garrantzitsua da, desberdintasunak baloratzea, era positibo batean hartzea, eta ulertzea familia eredu guztiak egokiak direla.

Ohituta al       gaude       jendartean       familia       eredu ezberdinetara? Edo oraindik bidea dago egiteko?

Behin, elkarrizketa batean, NORMALA hitza gure hiztegitik atera arte ez ginela mundua beste begi batzuekin ikusteko gai izango entzun nuen eta horregatik sortzen direla bazterketak eta desberdintasunak. Gizartean, hainbat zentzutan gertatzen den bezala, normaltzat hartzen dugu familia tradizionala deritzoguna eta, urteetan gertatu den bezala, beste eredu eta familia motak kanpo geratzen dira. Nire ustez, betidanik egon dira familia mota desberdinak, baina hauek normaltzat ez zirenez hartzen baztertuak eta ezkutuan mantentzen ziren.

Gaur egun, aurrera pausuak eman ditugun arren, hainbat eremuetan oraindik jarrera troglodita dutela esango nuke. Instituzio publikoetan, hezkuntzan… oraindik ez gaituzte guztiz kontutan hartzen. Hainbat familia mota  kontuan  hartzen hasi diren arren, oraindik lana daukagu egiteko gizarte bezala eta pertsonalki ere.

Martxan jarri nahi dugun proiektua “Familia aniztasuna”-ri buruz doa eta ikastetxe desberdinen eskuetara iristea da gure helburua. Azken finean, berdin  zaigu  nola  eta  zenbat  osatzen  diren  familiak,  garrantzitsuena beraien arteko harreman eta maitasuna baita. Denok FAMILIA baikara.

Ohitzen ari gara familia aniztasunetaz, baina oraindik bidea dago egiteko. Oso barneratuta daukagu FAMILIA TRADIZIONALA-ren papera, edozein momentuan ikus daiteke; anuntzioetan, bidai eskaintzetan, inskripzio orrialdeetan… Egunerokotasunean erabiltzen ditugun kontzeptuak, hitzak, esaldiak…   (zeinen   antza   dauka,   aitarena   edo   amarena;   senarraren laguntza daukazu etxean; nor dator zure bila, ama edo aita?edo biak?). Bazterketa handiena sortzen duena, hizkuntza edo erabiltzen dugun hiztegia  da. Horregatik, gizarteko partaide bezala, oso garrantzitsua da bakoitzak hartzen dugun konpromisoa pausoz pauso aldaketak emateko.

Amatasuna bakarrik bizitzeko  erabakia  hartu  duzuenon elkarteak  hamar  urte  baino  gehiagoko ibilbidea du. Zer egiten duzue elkartean?

MSPE (Madres Solteras Por Eleccion) España mailan lan egiten duen elkartea da. Egoitza nagusia Madrilen dago, baina gaur egun, herrialde guztietako bazkideak daude eta herrialde bakoitzeko elkarteak, bertako bazkideei esker aurrera egiten du. Euskadiko kasuan, orain dela gutxi, 100 partaide izatera pasa ginen. Eta espero dugu gehiago izatea.

MSPE Euskadi elkartean arlo desberdinez osatuta dago. Hona hemen gure antolaketaren organigrama:

Koadro honetako arduradunak, Madrileko juntarekin batera, elkarlanean eta elkartearen antolamenduan aritzen dira. Orokorreko arloak eramaten dituzte aurrera, elkarteko irizpideak betetzen. Helburuak finkatzen dituzte, diru sarrera eta gastuen kontrola eramaten dituzte eta beste bazkideei informazioa zabaltzen dute. Beraiek baitira, Euskadiko elkartearen organo gorena. Honen azpitik, batzordeak ditugu eta honela sailkatzen dira:

Batzorde bakoitzak bere eginkizuna du:

Komunikazio batzordea: Bertako partaideak, komunikabideekin jartzen dira harremanetan eta elkarrizketak izaten dituzte. Honez gain, sare sozialen bidez, gure egoeraren berri eta aldarrikapenak agertzen dituzte. Batzorde honen eginkizun nagusia, elkartea bistaratzea eta ezagutaraztea da.

Instituzionala: Kasu honetan, instituzio publikoekin eta gobernuarekin harremanetan jartzea da batzorde honen eginkizuna eta helburu nagusiena, gure familia moten eskubideen borroka aurrera eramatea eta babesten gaituen LEGEA sortzea.

Hezkuntza: Hemen berriz, gure gizartean dauden familia mota desberdinak kontuan hartuta, egoera honen lanketa gerturatzea da ardatz nagusia. Horretarako, FAMILIA ANIZTASUNA-ri buruzko proiektu  bat  sortzen  ari  gara  familia  mota  desberdinak lantzeko materialarekin  eta  eskola  desberdinetara gerturatzea izango litzateke  helburua.  Sindikatu desberdinekin harremanetan jartzen gara gure beharrak adierazteko eta argitaletxeekin ere, gure familia motari buruzko materiala sortzeko eta testu liburuetan familia mota desberdinak adibidetzat hartzeko.

Azkenik, MSPE Euskadi elkartearen barruan hainbat ekintza eramaten ditugu aurrera. Beti ere, kontuan hartuta, TRIBU bat osatzen ari garela eta gure artean laguntzeko helburuarekin jokatzen dugula. Hauek dira ekintza desberdinak:

• Txangoak: bai egun osokoak eta baita asteburu batekoak. Bertan, gure arteko harremanak, eta gure txikienak ere, sendotzen joaten dira.
• Tailerrak eta hitzaldiak: Hauek, bazkideen eta haien seme-alaben interesen araberan antolatzen dira.
• Bilerak: Urtean behin bilera bat egiten dugu urteko lorpenak eta egindakoak baloratzeko eta hurrengo urteari begira ekarpenak egiteko.
• Festak:  Hainbat   festa   egiten   dira   urtean   zehar.   Aurten,   100 bazkideko festa ospatu dugu.

Guzti honekin, gure beldurrak, kezkak eta esperientziak amankomunean jartzeko aukera ematen digu. Eta bide batez, gure txikitxoek, famili mota berdineko haurrak ezagutzeko eta harremanak izateko aukera dute. Oso garrantzitsua iruditzen baitzaigu, haiek bakarrak ez direla konturatzea eta geroz eta, familia mota ugariagoa dagoela gure gizartean.

Zeintzuk dira elkartean dituzuen erronka nagusiak?

Elkartearen   helburu   nagusia   estatu   familia   monoparentalen   estatu mailako lege bat lortzea da. Momentu honetan legerian hutsune bat dago gure familia eredua ez dagoelako inon definituta (zehaztuta), eta honek ondorio batzuk dauzka:

–   Ikusezin egiten gaitu.

–   Lege/dekretu  berriak  garatzerakoan  gure  familia  eredua  ez  dela kontuan  hartzen  (ikusezintasun  hori dela eta) (gure seme-alabek gurasoekin duten egokitzapena laburrago….)

–   Erkidego  bakoitzak  bere  araudi  propioa  garatzen  duela  familia monoparentalen inguruan, eta honek ezberdintasunak dakartza bizi zaren tokiaren arabera. Hori dela eta, Katalonia, Balentzia, Galitzia eta Aragoik beraien araudia dutela esan daiteke, Euskadin bat ere ez dagoen bitartea, adibidez.

–   Estatu  mailako  lege  bat  nahi  dugu  erkidego  guztietan  betetzea derrigor izango litzatekeelako, lege berdin bat denontzat ezberdintasun eta diskriminazioa ekiditzen duena.

Helburu nagusi honekin batera, aurrera pausoak poliki ematen direnez, Euskadiko delegaziotik Euskal Gobernuak Euskadi mailan araudi bat garatu dezan ahaleginak egiten ari gara, baina orain arteko erantzuna ezezkoa izan da.

Beraien iritziaren arabera ez dauka zentzurik ustez Madrilen abian dagoen zerbaitetan  lanean  aritzea…beraz  mota  honetako  politiketan  aitzindari direla esan arren, gure egoera ez zaie axola… Guk gure ikusgaitasunaren alde lan egiten dihardugu, Euskadiko alderdi politiko desberdinekin eta euskal  instituzioekin  harremanetan,  mozioak  aurkezten  bazkideak  bizi diren udalerrietan…

Egindako  lana  eta  esfortzua  handia  izan  bada  ere,  ez  dugu  emaitza handirik lortu, baina ilusio handiz jarraitzen dugu lanean gure familien alde ari garelako. Jakin badakigu goizago edo beranduago merezi dugun lege hori ailegatuko dala.