Zenbat nahigabe, liskar edo eztabaida  aurreztuko genituzke pixka bat gehiago eta hobeto entzungo bagenu? Hobetzen zentroan garatzen den Berriztu programatik, (Bizkaiko Foru Aldundiko Emakume eta Haurren Zerbitzuko haur eta Gurasoen Indarkerian Espezializatutako Familia Esku Hartzeko Programak ) zenbait tresna eta ideia planteatzen dituzte testu honetan, familiaren barruko komunikazioa hobetu ahal izateko eta, horrela, haiekin bizi diren nerabeak pixka bat gehiago ulertu ahal izateko. Guk guraso.eus era ekarri dugu beraien blogean argitaratutako post hau.

Entzute aktiboaren boterea


Modu aktiboan entzuten dugunean, aukera ematen diogu beste pertsonari, agian ezagutuko ez genukeen bere zati bat erakusteko, baldin eta bere mezuaren ñabardura guztiei jaramonik egin gabe entzungo bagenio.
Sarritan, zuen seme-alabek zuekin partekatzen dute beren pertzepzioa eta errealitatea nola bizi eta ikusten duten, baina garbi dago horretarako erabiltzen duten estiloa gurasoek beraiengana zuzentzeko erabiltzen duzuenaren oso bestelakoa dela. Hori dela eta, taldeko profesionalok kezka nagusitzat ikusten dugu zerbitzura datozen  familietako kideen artean, itxuraz  ematen den “inkomunikazioa eta entzute falta”.


Horregatik, hemendik azpimarratu nahi dugu entzute aktiboaren helburu bikoitza dela kalitate handiagoko familia-harremanak lortzea eta elkar ulertzea. Alde batetik, modu aktiboan entzuten duzuenean, entzuten ari zareten pertsonari (semea/alaba, bikotekidea, ama/aita) aukera ematen diozue bere ustez garrantzitsuak diren alderdiak partekatzeko, hala nola kezkak, pozak, interesak. Horrela, egunean zehar betetzen joan den  afektuen motxila emozio ezberdinez aska  dezakete (bestela, batzuetan, indarkeriazko jardueren bidez irtenbidea aurki dezaketenak).


Baina entzuten duen pertsonaren jarrerari balioa eman nahi diogu, pribilegiatua dela uste  baitugu (ondo irakurri duzu, pribilegiatua), aurrean duen pertsonarekin ulertzeko eta enpatizatzeko aukera baitu eskura, berezkoa dituen moduen bidez adierazteko aukera eskainiz.

Zergaitik pribilegioa?


Pribilegio hitza familiaren elkarrekintza  eta bizikidetza testuinguru batean jartzen badugu, beste pertsonak (kasu honetan, zuen seme-alabek) bere iritzia, esperientzia edo edozein bizipenen aurrean duten  sentimenduak  entzun ahal izateko posizioan jartzeko aukera ematen dizulako da.


Hitz zehatzekin  esaten ez badute  ere, hartzaile eta entzule on gisa identifikatzen zaituztela  adierazten du, bizitzen ari direnarekin  enpatia izateko gai zaretela (edo behintzat saiatzen zaretela).


Are gehiago esango genuke: elkarrizketaren edukia askotan hutsala iruditu arren ( gustuko arropa, lagunekin zailtasunak izatea, irakasleekin arazoak izatea, erreferentziazko  youtuber interesgarria…), azpimarratu nahi dugu zuen seme-alabek aukera ematen dizuetela beren errealitatearen parte izateko, beren hitzen atzean ezkutatzen diren alderdi sakonagoak eta garrantzitsuagoak eskuratzeko, hala nola beldurrak, munduaz duten ikuspegia, dituzten baliabideak, etab.


Bestela esanda, modu aktiboan entzuteak aukera ematen dizue entzuten duzuen informazioan sakontzeko eta, beraz, informazio gehiago eta kalitate hobekoa lortzeko.


Aipatu ditugun ñabardura horien ondorioz, agertoki berri bat sortzen da, eta horrek aukera eman dezake, bai  entzuten ari den pertsonan bai eta entzuna den pertsonan ere aldaketak emateko honela bien arteko harremana ere eraldatuz.

Entzute aktiboa hobetzeko teknika batzuk


• Saiatu ez eteten, eta eteten baduzu, ezinbestekoa iruditzen bazaizu bakarrik.
• Saihestu epaitzea eta aholkuak ematea.
• Errespetatu isiluneak.
• Errepikatu (noizean behin) beste pertsonak esan berri dizuna.
• Egin galderak informazio jakin bat argitzeko.
• Pentsamenduak eta sentimenduak argitzen lagundu.
• Beste pertsonaren pentsamenduak eta sentimenduak balioztatu eta  errespetatu.

Ez epaitzea


Aurkeztu  dizkizuegun tekniken artean, azpimarratu nahi dugu garrantzitsua dela ez epaitzea. Entzute aktiboa egitean zuen seme-alabek zuengana zuzentzean  esaten dutena edo dituzten  asmoak ez epaitzea.


Gogoan izan behar da, ez bakarrik guraso garen aldetik, baizik eta pertsona arteko harremanetan ez entzunak  edo ez ulertuak   sentitu izan garen  helduen posiziotik, esperientzia bera pertsona bakoitzak modu jakin batean bizi duela.


Gertaera beraren aurrean, pertsona bakoitzak zerbait desberdina hautematen, sentitzen eta adierazten du, eta hori errespetatzea komeni da.
Horregatik, zuen seme-alabekin elkarrizketak izatean, edozein iritzi eman aurretik, izan duen erreakzio edo  egiten duen moduan joka dezan, zer gertatu ahal izan zaion pentsatzera gonbidatzen zaituztegu. Horrela, saihestu egingo duzue elkarrizketan presazko interpretazioak egitea,  nerabeek sarritan eskatzen ez dituzten iritzi gisa edo beraien “akatsen” kritika gisa bizi baitituzte.
Enpatia, blogeko hurrengo sarreretan aztertuko dugun kontzeptua, zuen seme-alaben hitzak modu positibo eta aberasgarrian entzun eta artatzea eragin dezakeen tresna bat da.

Nerabeen  diskurtsoan entzun/ulertu uste izan duzuenaren arabera balio-judizioak emateak zuen seme-alabekin harremanean izan dezakeen eragina nabarmentzen amaitu nahi genuke: “Itxurek engainatu egiten dute”.

Entzute aktiboa praktikan jartzeak , azken batean, aukera paregabea emango dizue zuen seme-alabengana hurbiltzeko, familiako elkarbizitzan  eraikitzen eta finkatzen ari diren sentimendu, asmo eta iritzietara arretaz eta errespetuz hurbiltzeko.