Eskatu barkamena eta eman musu bat

Orokorrean, barkamena eskatzea pertsona hobea izatearen adierazgarri izateaz gain berriro ez gertatzeko “gaizki” egin dugun hori onartzea ezinbestekoa dela pentsatzen dugu. Era berean, iruditzen zaigu guraso hobeak garela gure seme-alabei barkamena eskatzen erakusten badiegu eta hortik gure seme-alabek “oker, desegoki edo kaltegarri” egin duten horretan itsutu egiten gara barkamena eskatzearekin, modu horretara besteari egindako kalteaz ohartuko direlakoan, eta kalte horren ordaina (zati bat, bederen) ematen dugulakoan.

Bide horretatik, “gustatuko litzaizuke zuri hori egitea?” galdetzean, esaldi hau energia eta karga honekin helarazi dezakegu: “Egin duzuna ez dago batere ondo, eta bestearen tokian jartzen bazara ikusiko duzu zein gogorra den. Zugandik espero dut horrela ez jokatzea berarekin”. Eta honekin, zainetatik errua sartzen diogu.

Haur gehienek betetzen dute gurasoen eskaria, barkamena eskatuz edo berriro ez duela egingo aginduz. Izan ere, eskaera horri muzin egiteak kolokan jar dezake gurasoen onarpena, maitasuna, eta haurrak beldur dira haien maitasuna galduko ote duten. Baina honek ez digu ziurtatzen horrela izango denik eta askotan kontrako efektua ere sortu ohi du.

Gure helburua, hots, gure haurrak egindako ekintzekin beste batzuengan izan dezakeen ondorioetan ohartzea da. Eta, are gehiago, egin duena egitera bultzatu duen arrazoiak ezagutzea. Jokabide horrekin, ordea, ez dugu ziurtatzen gure semeak edo alabak bere ekintzen kontzientzia hartu duenik, hurkoaren eta bere beharrak aintzat hartzen dituenik, ez eta bere ardurak bere gain hartzen dituenik ere. Honetarako, beharrezkoa da ikustea zerk bultzatzen duen besteei kalte egitera. Beraz, “erruduntasuna” alde batera utzi eta “kontzientzia hartzean” dago gakoa.

Garrantzitsua da argitzea gure haurra bestearen lekuan jarri eta hura ulertzeko —hots, enpatia emateko— lehenik eta behin berearekin egin behar duela hori, berari gertatu zaiona ulertu eta errekonozitu. Izan ere, ez daukagunik ezin dugu eman; enpatia emateko, ezinbestekoa da aurrez gure buruari ematea enpatia, edo beste norbaitek guri ematea.

Gure haurrak behar batzuk asetzeko egin du egin duena (bera horren jakitun ez izan arren). Horregatik, gure arreta haren beharrak zein izan daitezkeen pentsatzen jartzetik hasi gaitezke. Eta, horretarako, bihotzetik begiratzeak lagunduko digu, eta ez ekintza horiek ontzat/txartzat edo zuzen/okertzat hartzen dituen epaile gisa. Eta honek ez du esan nahi harekin ados egon behar dugunik, edo gertatutakoa gustuko izan dugunik. Gure egitekoa ez da ekintza edo jarrera hori onestea, baizik eta onartzea jokaera horren atzean ikusgai egin nahi dugun gizaki bat dagoela, eta gizaki horrekin konektatu nahi dugula, lehen begiradan ikusten duguna baino barrurago begiratuz.

Begirada berriarekin, barkamena eskatzearen ordez, haurrak bere beharrak eta bestearen beharrak ikusten dituela segurtatzea litzateke. Eta, horretarako, beharrezkoa da guk entzutea eta ulertzea zerk bultzatu duen horrela jokatzera, eta, gero, pausoz pauso, ikustea zer ondorio izan dituen bere jokabideak. Hortik erabakitzeko, zerbait egin nahi duen haur horrekin edo egoera horrekin.

Beraz,

• Lehenik eta behin, gustuko ez dugun zerbait egin duen eta gaiztotzat edo erruduntzat hartzen dugun horri begirada garbiagoaz begiratuko diogu, ekintzak gure epai eta interpretaziorik gabe deskribatuz. “Lagun honi hanketan ostiko eman diozula ikusi det, zuekin ez duela jolastuko eta baztertua dela esanaz”.

• Enpatia emango diogu: “Imajinatzen dut hori egin diozula zerbaitek zeure onetik atera zaituelako, eta modu hori aurkitu duzu zure ondoeza berari adierazteko. Hala da? Kontatu nahi didazu zerk sentiarazten zaituen gaizki mutil horrekin?”

• Lagunari enpatia emango diogu: “Negarrez ari zela ikusi dut, eta nik ez dakit baina beharbada horrek min emango ziola pentsatzen dut, zuekin jolastu nahiko zuela eta goxo tratatzea esperoko zuela”.

• Egin duenetik zer gustatzen zaigun esango diogu: “Gustuko dut zuk erreakzionatzea, zure mugak jartzen jakitea, espresatzea eta zeureari eustea. Hori asko gustatzen zait”.

• Eta, gero, adieraziko diogu zer gertatzen zaigun guri, eta eskaera bat egingo diogu: “Aldi berean, hainbeste gustatuko litzaidake bai zuk, hark eta gu guztiok elkarri minik eman gabe espresatu ahal izatea! Orain, zer gertatzen zaizun ulertuta, konturatzen naiz zenbateraino zaila egiten zaigun, minik eman gabe, besteei gure ondoeza adieraztea. Gustatuko litzaidake beste modu bat aurkitzea gure boterea adierazteko. Nahi duzu elkarrekin pentsatzea?”

Aldi berean, ordea, egoera batzuetan, ikusten badugu eraso bat dagoela, eta gure haurra edo besteak arriskuan daudela, muga garbi eta irmo bat jartzea komeniko zaigu: “Badakit zure laguna/anaia jotzeko gogo biziz zaudela, baina ezin dizut utzi jotzen, ezin dizut utzi min hartzen edo min ematen”.

• Zerbait egin nahi duzu zure lagunarekin? Zerbait adierazi nahi diozu?

Haurrentzat ez da atsegina eta gogobetegarria beren amorrutik eta frustraziotik espresatzea. Sarritan beraiek ere ez dira gustura geratzen egin dutenarekin (nahiz eta guk kanpotik ez nabaritu). Guk ez badiogu ulermen, errekonozimendu, babes eta laguntzarik ematen, non aurkituko du?

Nerea Mendizabalekin hitz egin genuen Barkamenaren inguruan. Entzun azpian.

 Irudiaren iturria