Miren Diaz de Gereñu eskoriatzarrak abiatutako proiektua da Eskoriatzako eta Gatzagako betiko ipuiñek liburua, eta zenbait herritarrek elkarlanean egindako lana da. Ahozkotasuna errekuperatzeko, bertako kondaira eta istorioak mantentzeko, Eskoriatzako euskara gordeta geratzeko eta haurrei kontakizunak egiteko, bertako ipuinen kontakizun-sorta egin dute. Euskararen Nazioarteko Egunean aurkeztu zuten bilduma eta Dorleta Kortazar ipuin kontalari eskoriatzarraren ipuin saioa iragarri dute hilaren 14rako.

Bildumak hamalau kontakizun jasotzen ditu eta Eskoriatzako Matxingorri Taldeak aurkeztu du. Lanketa egin dute adinekoen kontakizunak ahoz jasotzeko. Bilduma testuekin eta ilustrazioekin osatuta dago eta elkarlanean egindako lana da. Eskoriatzako eta Gatzagako hainbat kondaira, istorio eta pasadizo biltzen ditu.

Hamalau ipuin

Hamalau ipuinak honakoak dira: Zuluen trabaute, Gaba gabekuendako, Atxorroxko kondairie, Gatzagarren promesie, Eulixek, Urkuluko zubixe, Mari, Irulie eta katu baltza, Ni neu naz, Txerrenen edadie, Lamiñaren potzue, Metal-ure, Leteko karegillie eta Olentzero.

Gainera, kontakizun bakoitza euskara batuan zein euskalkian dago idatzita. “Testuetan erabili dugun hizkuntza-aldaerari dagokionez, hautua egin dugu bertako hizkeran eta euskara batuan egiteko. Hasiera batean, euskalkian bakarrik argitaratzea zen asmoa, baina, proiektuak aurrera egin ahala, iruditu zitzaigun egokia zela batuan ere jasotzea, horrek ipuinak boz goran kontatzea erraztu zezakeelakoan. Horrekin ez dugu gure hasierako helburua ahazten; alegia, istorio horiek imajinatu eta kontatu ziren eran jasotzea. Hau da, ahozko hizkuntzatik hurrago. Lan horretarako, Badihardugu Deba Ibarreko Euskara Elkartearen irizpideak izan ditugu kontuan”, azaldu du Miren Diaz de Gereñu eskoriatzarrak.

Betiko istorioak mantentzeko

“Eguneroko pasarteak fantasiarekin elkartu, pertsonaia eta agertoki harrigarriak sortu, eta horien hazietatik jaiotzen dira ipuinak. Kontakizun horiek guganaino iritsi dira, batez ere, ez hain aspaldian, familiek, etxeko sutondoan, ipuinak sortu, kontatu eta transmititu zituztelako, artaburuak aletzen zituzten bitartean. Industrializazioak, ordea, horretarako behar zen patxada berarekin eraman zuen, eta etxe gehienetan komunikabideek hartu zuten ahozko transmisioaren lekua. Pena da, berandu iritsi garelako gure adinekoen kontakizunak ahoz jasotzeko, baina, zorionez, gure aurretik, antzeko kezkak zituztenak ere izan ziren, eta, haiei esker, liburu honetako ipuinak gure inguruan, gure herrietan eta gure etxeetan ere kontatu zirela dioten idatziak aurkitu ditugu; batez ere, Barandiaranen Obras completas lanean.

Prozesuaren urratsak

Ipuin-bilduma osatzeko bidea luzea izan dela dio Diaz de Gereñuk. Gaineratu du oinarriak hartuta bertsio luzeagoak egin dituztela. “Bakoitzak bere alea jarri du. Iñaki Agirianorekin eta Arantzazu Loidirekin hasita, Oxel Uribe-Etxebarria batu zen taldera, eta liburutegian bilerak egiten hasi ginen. Dorleta Kortazar agertu zen behin, azaldu genion zer ari ginen egiten, eta taldera batu zen. Ondoren, euskaraz ondo idazteko, Karmele Agirregabiriarengana joan ginen… Beharraren arabera taldera gehitzen joan da jendea”.

Honako hauek hartu dute parte proiektuan: Miren Diaz de Gereñu, Dorleta Kortazar, Karmele Agirregabiria, Oxel Uribe-Etxebarria, Arantzazu Loidi, Iñaki Agiriano eta Ainhoa Segura arduratu dira testuez; ilustrazioez, berriz, Miriam Isasmendi, Sara Agiriano, Maialen Gallastegi eta Naiara Errasti; eta maketazioaz Naiara Errasti arduratu da.