Ezinegona. Horixe bera eragin zuen Mikelek, eskolara gona jantzita joan zen 15 urteko mutil bilbotarrak, bere eskola propioan. Hau da, gona eramatearen ezintasuna sustatzen dutenei ezinegona. HIRUKI LARROXA kolektiboaren kolaborazioa ekarri dugu Herrihezitzailea.eus egitasmotik.

Hiruki Larroxa.png

Ezinegona. Horixe bera eragin zuen Mikelek, eskolara gona jantzita joan zen 15 urteko mutil bilbotarrak, bere eskola propioan. Hau da, gona eramatearen ezintasuna sustatzen dutenei ezinegona.

Eta, hain zuzen ere, horretan datza genero-arauak zalantzan jartzea, deserosoa izatean eta normaltasuna arautzen duten pertsona zein erakunde guztiei erraiak mugiaraztean, normaltasuna bera eta honen izenean (eta itzalpean) jarduten duten indarkeriak zalantzan jarriz.

Baina boterekerian oinarritzen den gizarteak aniztasuna eta askatasun indibiduala zein kolektiboa erreprimitzeko mekanismo propioak ditu, zeintzuk erakunde hezitzaileetatik eta bestelakoetatik martxan jartzen diren.

Eta Mikelek mekanismo hauek lehen pertsonan bizi izan zituen; izan ere, ikaskideek honi iseka egin, eta berehala, irakasleak berak eskolako psikologoarenera bideratu zuen. Azken honek Mikelen genero-identitatea zalantzan jarriz gona eramate hutsagatik, eta hau gona eranztera gonbidatuz, hotza ari zuela argudiotzat jarrita.

Bide batez esanda, a zer nolako kaka-nahastea duen Mikelen eskolako psikologoak (eta beste askok gure hezkuntza komunitatean)… genero-identitatearen, genero-adierazpenaren eta desiraren orientazioaren arteko desberdintasunekin nahastea ere!

Zoritxarrez, Mikel ez da generoari desafio egin eta honen berezko malgutasunarekin jolaste hutsagatik indarkeria zuzentzaile hori jasaten duen gazte bakarra. Guk urteak baitaramatzagu ikusten nola hezkuntzako hirukoan (formalean, ez formalean eta informalean) zisheteropatriarkatuak bultzaturiko bereizkeria nabariak egiten diren, modu zuzen, sinboliko eta estruktural anitzetan.

Aldi oro ikusten ditugu haur-hezkuntzako hezitzaileak deseroso, mutil gisa identifikatutako haur bat haurreskolatik ateratzerakoan, honen aitak azazkalak margotuta eramateagatik edo mototsa eramateagatik errieta egiten dionean.

Beste hainbatetan ere ikusi izan dugu nola, behin gorputz-hezkuntzako klasea bukatuta, trans gazteek beren genero-identitatearekin bat ez datozen aldageletan sartu behar izan dutela.

Zer esanik ez genero-binarismoan eta beren estereotipoetan oinarriturik janzkera-kode bereiziak ezartzen dituzten eskola horiei guztiei buruz.

Azken finean, ez gara soilik zisheteropatriarkatuarekin lotzen dugun matxismo-sexismo binomioaz ari, baita honetatik eratorritako bestelako zapalkuntza anizkoitzez ere; alegia, misoginia, homo-lesbo-bifobia, transfobia, lumafobia, sexufobia, lodifobia eta abar luze bat.

Hezkuntzak, beraz, bere alderdi guztietan, tresna hezigarri ez hertsatzaileak behar ditu urgenteki. Benetan eraldatzaileak eta haur eta gazteen emantzipazioan lagunduko duten tresna askatzaile horiek. Hezkuntzaren helburu nagusia ez baita soilik aurreko belaunaldiek sortu zituzten errealitateak errepikatzeko gai diren pertsonak sortzea, errealitate berriak sortzeko gai direnak sortzea baizik.

Urteak eta urteak daramatzagu aho-betez bizikidetzaz, hezkidetzaz, aniztasunaz edota pedagogia superguaitxatximoloietaz berba egiten, eta hauen bueltako hamaika plan, programa edota proiektu nekez txertatu nahian.

Baina, pedagogiarik eraginkorrenetakoa normaltasuna eta tradizioak zalantzan jartzen dituena eta gure errealitatea atzekoz aurrera jartzen duena da; hau da, gure gizarteko erro ikustezinenetan ezinegona eragiten duten ikuspegi eta praktikak. 

Laburki esanda, ikuspegi feminista batean oinarrituriko pedagogia feminista. Edo beste modu batera esanda, herri feminista hezitzailea zein eskola feminista herritarra ahalbidetuko duen ikuspegi pedagogikoa.

Argazkia: San Martin eskolako haurrak. Argazkia: Arabako Alea / Saioa Uriarte