Gasteizko Alde Zaharreko egitasmo komunitario hezitzailea da Goian, auzokide-hirikidetasun gizarte eraikuntza helburu duena.

Beraientzat , norberaren identitatea eraikitzeko auzo, leku, inguru baten parte sentitzea ezinbestekoa da, eta baita beharrezkoa toki horren elkarbizitzan inplikatzeko eta eragilea izateko.

Guraso.eus egitasmotik honelako esperientziak ezagutu eta ezagutarazi nahi ditugu. Elkarrizketa txiki bat egin diegu. Egitasmoaz informazio gehiago, beraien webgunean ere aurkitu dezakezue.

Noiz eta zergatik sortzen da Goian egitasmoa?

 

Azken hamarkadetan beti egon izan dira muinoko goikaldean aisialdiri loturiko ekimenak, batez ere kirol arloan, horren adibide Landatxo kirol elkartea. Halabaina auzo mailan ematen diren sinergia ezberdinen ondorioz, Ramon bajo eskolaren euskalduntzea, auzoko herri mugimenduarekin harremana, kale hezitzaileen inplikazioa… duela 12 urte Goian egitasmoa jarri zen martxan. 

Eskolatik haratago haur eta gazteek elkar topatzeko esparruak sortzea bultzatzen dugu, esparru horietan edukia edonolakoa izanik ere (futbola, zirkoa, margolaritza edota pilota) oinarrizko balore batzuk lantzea. Euskara eremu akademikotik kanpo plazeretik bizi dezatela, hezkidetza edota parte hartzearen garrantzia, elkar zaintzaren balioa… eta auzoarekin lotura. Goianeko ekintzak ez dira eskolaz kanpoko ohiko ekintzak, erdigunean auzoa dago, eskola desberdinetako haurrak datoz eta bertan ezagutzen dute elkar. Auzokideak dira eta egitasmoari esker, auzoko txoko desberdinak ezagutzeko aukera izaten dute, auzolana pilotalekua, saregune, Hala bedi irratia… oporraldietan gure kale eta plazetan jolasteko ekintza desberdinak antolatzen ditugu, auzoko eta inguruko elkarte eta eragileekin elkarlanean. 

Hirietan auzokide sentitzea gero eta zailagoa da? Nola lortu auzo izaera hori garatzea?

 

Hastapenean Goian haur eta gazteei zuzendutako proiektua zen, uste dugu adin tarte horretan pertsonaren nortasunaren garapenean oinarrizkoak diren egiturak forma hartzen doazela. Hasiera baterik nere auzokideekin modu naturalean harremantzen hasten banaiz, eskolan eta eskolatik kanpo, harremantzeko auzoko plaza eta kaleak gozatzen baditut… auzokidetasun sentimendu hori ez zait arrotza egingo, egunerokoan bizi dudan zerbait izango da.

Urteak pasata, auzokide helduok berdina behar dugula konturatu gara, gehiago agian. Guk ez baitugu gure auzora etorri berri den auzokide askorekin partekatzen inolako esparrurik partekatzen esaterako, ez dugu sozializazio eremurik konpartitzen. Elkarren ondoan bizi gara baina ez elkarrekin. Beraz Goianen ere esparru konpatitu hauek bultzatzeko ekimenak jarri ditugu martxan, auzokide helduok ere elkar ezagutu eta elkarrekin gozatzeko.

 

Auzo izaera garatzea amaierarik gabeko prozesua da. Helburu gisa jartzen dugu gure proiektu guztietan, baina noiz lortzen da? Auzo izaera eginez goaz, aldakorra da prozesuan parte hartzen duten protagonisten araberakoa, momentu batzuetan oso intentsoa (zaharraz harron esaterako, auzoko jaietan) eta besteetan oso lausoa… Sarean lan egitea gure jardunean oso garrantzitsua izan da, auzoko beste eragileekin harremanean, horrek aukerak eta eragina biderkatzen laguntzen digu. Gurean parte hartzen duten haurrek mugimendu feministarekin batera bideo bat egin dezakete, zaharraz harroko jaietan auzoko merkatarien produktuak batu, adinduen erresidentziarekin batera baratzea martxan jarri edota osasun zentroko erizainekin tailer bat egin. Goianeko zikloa bukatzen dutenerako auzoko eragile eta kolektibo desberdinen argazki orokor bat izan dezakete, elkarlanean ibili dira askorekin eta auzo horren parte sentitzen dira edo gara, hobe esanda, guztiok baikara prozesu horretan protagonista. 

 

Egia da ere Gasteizko Alde Zaharraren egiturak eta tamainak, aukerak ematen dituela guzti honetarako. Kale estuak, elkartopatzeko aukera gehiago, auzo txikia eta gainera herri mugimendu bizi biziarekin… alde horretatik nahiko herri gara.

Zeintzuk dira dituzuen lan ildo nagusiak?

 

Aipatu dugun moduan, auzokidetasuna edo komunitatearekin lotura da Goianeko bereizgarri nagusia. Honetaz gain, modu berezian talde guztietan lantzen saiatzen garen ildoak honakoak dira:

 

Euskararen erabilera lehenestea, haur eta gazteen taldetan batez ere. Azken urteetan D ereduaren aldeko apostua nagusi bada ere, gure taldeetan A ereduko haurrek ere parte hartzen dute. Askorentzat euskararekin daukaten lehen kontaktua da, eskolaz kanpo. Euskara gozamen momentuekin lotzea gustatuko litzaiguke, haiek maite duten hori euskaraz egin ahal  izatea. Dena den, aniztasunak buruhausteak eta kontraesanak dakartzala argi dugu eta bidea ez dela beti uste bezain zuzena. Kontraesanen zurrunbilo horretan jardutea erabaki dugu, inor kanpoan ez uztea, inguru erdaldun batean bizi garela badakigu eta indar berezia egin behar dela euskara lehenesteko, baina inor kanpoan ez uztea erabaki irmoa izan da. 

Parte hartzeari ere garrantzia eman nahi diogu, haur eta gazteek beraien taldeetan erabakiak hartzeko duten gaitasunari. Horretarako banaka eta talde gisa dituzten nahiak, akordioak edota konpromisoen inguruan hausnartzeko momentuak bilatzen dira, parte hartzen ere ikasi egin behar da eta zoritxarrez helduok ere badugu parte hartzen uzten ikasteko beharra.

Hezkidetza izango litzateke lan ildo garrantzitsua, taldeetan genero bazterketarik gabeko praktikaren alde egiten dugu eta ematen diren matxismo egoerak, hausnartzeko edota eztabaidatzeko erabiltzen ditugu. 

Elkar zaintza ere aipatu nahi genuke, gatazkak sarri izaten baititugu guk ere noski! Gatazkak onartu eta hauen kudeatzen ikasten gabiltza, horretarako inguruan komunikazio ez bortitzaren inguruan lagun eta auzokide adituak ditugu eta erronka honetan murgildurik gaude. Etengabeko trebakuntza da guztiontzat hau ere…

Eta bukatzeko aniztasuna. Aniztasuna egitate gisa ulertzen dugu. Anitzak gara berez pertsonak, eta aniztasunaren ukapena edo/eta aniztasunarekiko murrizketa da desberdintasunen (ez diferentzien) oinarria. Hori oinarri harturik, gure auzoaren errealitatean oinarritu eta elkarbizitza sustatu eta praktikatzea dugu helburu.

Eta nola egin hau ordu beteko saskibaloi saio batean? Ba ez gara magoak ez!! Baina urtero urtero hezitzaile taldearekin gai hauek lantzen saiatzen gara eta talde motorean gaudenok ere formakuntza jasotzen, esandakoa guztiontzako da etengabe ikasteko aukera paregabea… Beraz saskibaloi entrenatzaileak ere izango ditu gatazkak kudeatzeko oinarrizko irizpide batzuk eta zirkoan dabilenak hezkidetzaren ingurukoak… noski, egia da ere norberaren prestutasuna dela erabakigarria.

Zeintzuk dira zuen lanean aurkitzen dituzuen zailtasun nabarienak?

 

Proiektua egonkortuz doala esango genuke eta gainera oso emankorra dela, baina elkarte gehientsuenetan bezala garaika edo zikloka antolaketa mailan parte hartze eskasaren errealitatearekin frustratu egiten gara. Buelta asko eman dizkiogu honi, parte hartzearen kultura eza kontsumo gizartean bizi garela, askotan guk ere ekintzei balio gehiegi ematen diegula eta ez hauek antolatzeko moduari… Ez dakigu nola asmatu eta probatzen gabiltza, gehiegitan ibiltzen gara eguneroko lanarekin presaka, patxadaz epe erdi luzera elkartearen eremu desberdinetan lagun gehiago izateko zer egin beharko genukeen pentsatu gabe, horri denbora eskaintzea beharrezkoa da, baita proiektuan inplikaturik dagoen pertsonen zaintzari. Horiek izan dira azken urte hauetan hizpide izan ditugun hobetzeko gaiak.