Gure seme alaben gorputz adierazpena; berezkoa edo ikasitakoa?

Elen Kortaxarernarekin hitz egin genuen bere kolaborazio artikulua oinarri hartuta.

Badira urte batzuk biodantza sistema ezagutu nuela eta, gaur egun, biodantza saioak ematen ditut haur, gazte, heldu zein familientzat bideratuta. Biodantza esaten dugunean, bi kontzeptu adierazten direla ikus dezakegu hitz bakarrean. BIO aurrizkiak BIZITZA ekartzen digu gogora eta DANTZA esaterakoan, norberaren ZENTZUZKO MUGIMENDUAz ari garela aipatu beharra dago. Horregatik, biodantza sistemari “bizitzaren dantza” ere deitu izan ohi zaio.

Biodantza egiten hasten garenean, beste dantza-ikastaroetan ez bezala, orain arte ikasi ditudan pausu eta koreografia guztiak ahaztea da sortzen den lehenengo beharra. Gure bizitzan zehar kanpotik (eta maitasun askorekin) erakutsi dizkiguten –beraz sarritan, nireak eta berezkoak ez diren- mugimenduak barneratu izan ditugu. Ondorioz, gure eguneroko bizitzan “baliagarriak” suertatu zaizkigun koreografiak ikasi egin ditugu eta mugimendu-patroi horiek errepikatzen seguru sentitzen gara askotan.

Orain, zer gertatzen da norbaitek esango baligu: hemendik aurrera, zuk sentitzen duzun moduan, askatasun osoz, egin dezakezu dantza –mugi zaitezke-. Entzuten ari zaren musika horrek ze mugimendu mota egitera gonbidatzen zaitu? Zure barruak dioena entzuten saiatu eta eman adierazpen askea zure barne-mugimendu eta beharrari. Adierazten duzun guztia primeran dago, zuretzat orain eta hemen zentzua duen mugimendua delako….
ZZEEEEEERRRR?????

Momentu honetan, Francesco Tonucci psikopedagogo italiarraren irudi bat etorri zait gogora, honako hau:

Alegia, ia bizitza osoan zehar ni ez naizen beste norbaitek esan izan badit zer egin behar dudan, nola mugitu behar naizen, zeintzuk diren jolas-ariketa-dantza honen edo bestearen pausu egokiak… inoiz izango ahal naiz gai nire gorputz adierazpen bakarra eta errepikaezina erakutsi ahal izateko? Nire bizitzaren dantza propioa sortzeko?

Noski baietz! Honek ere bere praktika eta denbora eskatzen du baina posible da.

Eta hemen sartzen dira jokoan gure ikasle eta seme-alabak; gure irakasle txiki-haundiak! Gogoratzen al duzue nolakoa zen zuen haur jaio berriaren lehenengo hilabeteetako gorputz mugimendua?

Haurra jaiotzen denean, bere gorputzak, erabat integratuta eta erabat osoa den mugimendua erakusten digu. Gorputz atalak ez dira bakarka mugitzen baizik eta gorputz osoa, bere osotasunean, aldi berean mugitzen da eta mugimendu horrek harmoniaren eta plazerraren sentsazioak ekartzen dizkigu gogora, besteak beste. Mugimendu zenestesikoaz ari gara; gure barne mugimenduaren adierazgarria dena. Gure gorputzeko zelulen dantza.

Haurraren mugimendua erabat zentzuzkoa da, bere beharrekin lotuta dago. Momentu honetan, haurra buruz gora etzanda dagoela behatuz gero, bere bizkarralde osoa euskarri duela jakinda, ikusiko dugu nola den gai aske geratzen zaizkion gainontzeko gorputz atalak aldi berean mugitu ahal izateko. Etenik ez duten mugimenduak dira, inongo disoziaziorik erakusten ez dutenak. Haurraren gorputzeko zentru desberdinak elkartuta daude –burua, bular aldea eta pelbisa-  eta bere gorputz-emozio adierazpena ikusgarria da. Aske geratzen zaizkion gainontzeko gorputz atalak, bere osotasunean, ere mugi ditzake; besoak eta eskuak, hankak eta oinak, behatz puntararte. Koreografia perfektua.

Guztiok beraz egin dugu noizait biodantza. Baina, urteak aurrera joan ahala, norberaren oso berezkoak ziren mugimenduak ahazten joan izan gara. Norberaren erritmo propioa nolabait galdu eta jendarteak markatu izan digun erritmoetara moldatu behar izan dugu. Norberak berezkoa duen gorputz adierazpena eta bizitza dantzatzeko estilo propioa, kanpotik ikasitako koreografia mugatuetan gelditu da…

Idatzi honen proposamena hauxe izango litzateke; norbere doinu, erritmo eta koreografia propioari kasu egin eta zentzuzko adierazpena ematen jarraitzea. Eta horretarako, geure ikasle eta seme-alaben gorputz adierazpena behatzen has gaitezke eta saiatu beste galdera honi erantzuten: zeintzuk izan daitezke nire haurraren berezko mugimenduak eta kanpotik ikasi edo hartu dituenak?