HAUR-GAZTEEN EMOZIO-EGOERA HOBETZEKO PROPOSAMEN BATZUK (II)

Aupa lagun hori, aspaldiko!

Aurreko idazkian haurren emozio-egoera lagundu dezaketen proposamen batzuk azaldu nituen. Hona dator haren segida. Ea zer deritzezun oraingo proposamenoi.

Jolas zaitez umeekin

Jolasa funtsezko jarduna da gizakiontzat. On handia egiten digu. Jolasaren bidez ikasi egiten dugu, harremanak josten eta hobetzen ditugu, trebatzen gara, burua eta gorputza erabiltzen ditugu… Eta itzel ondo pasa dezakegu, gainera!. Areago, jolasa egoera emozionalak erregulatzeko tresna eraginkorra da, emozioak, sentipenak, askatu  eta barruak husteko balio baitu.

Hala eta guztiz ere, gehienok gutxitan jolasten gara haurrekin, gero eta gutxiago umeak hazi ahala. Tamalgarria iruditzen zait, baina ulergarria ere bai guztiz. Hasteko, asti laburra izaten dugu eta nekatuta egoten gara; bestetik, gutako gehienok barru-barruan daukagu jolasarekiko halako erdeinu edo arbuioa. Gure jendartean jolastea gutxietsita baitago, orokorrean. Alde batetik, ondasun materialen produkzioa gurtzen duen gizarte kapitalistaren etengabeko mezua da produzitzen ez duen jardunak “ez duela ezertarako balio”, “denbora alferrik galtzea” dela. Bestetik, jolasean sarri harrotzen dira sentimenduak, eta deseroso egiten zaigu. Gizonon kasuan indartsuagoak izaten dira uste oker hauek, baldintzapen sexista medio. Baina jolasak merezi du, dudarik ez.

Beraz, hona nire proposamena: jolas zaitez umeekin. Are gehiago, adostu ezazu umearekin tarte jakin batean bera izango dela “nagusia” jolasean, berak “aginduko” duela zertan jolastu, zein araurekin, trukatu ohiko rolak. Niretzat ez da batere eroso egiten ariketa hau, baina oso lagungarria egiten zait, gero nire buruari begiratu eta zer ikasi eta landu behar dudan ikusteko. Denok jolastera!

Laga umeei euren erabakiak hartzen.

Haurrak pertsona osoak direla gogoratu behar dugu, honen aurkako mezuak etengabe heltzen baitzaizkigu. Eskubidea dute ahal duten heinean euren erabakiak hartzeko, eta gainera on egiten die honek.

Bizitzan etengabe erabakiak hartu behar ditugu. Erabaki ahal izateak bere bizitza gidatzeko duen ahalmenaz ohartzen laguntzen die haurrei eta, bide batez, harturiko erabakien gaineko erantzukizuna beren egiten ere bai. Erabakimena eta ahalmena oso loturiko bi gaitasun ditugu, pertsonaren garapenean berebizikoak. Hauetaz ondo jabetuta dagoen pertsonak errazago izango du beregaintasuna eskuratzea, bai emozio arloan bai bestelakoetan ere. Beraz, helduok haurrari bidea eta konfiantza emanez berari dagozkion gauzetan erabakiak har ditzan, bere buruarenganako konfiantza eta sendotasuna lortzen joango da umea, heldutasunerako tresna ederrak direnak.

Honek ez du esan nahi edozein arlotan eta edozelako erabakiak hartzen utzi behar diogunik umeari noski. Zentzuzkoa denez, erabakimena  haurraren heldutasunari dagokion mailan gauzatu beharko. Umearen zaintzaileen eginbeharra da hau bermatzea, baita ere, babesa, euskarria eta adorea eskaintzea haurrari okertzen denetan.

Haurrari dagokion maila horretan batzuetan hartuko dituen erabakietako batzuk ez dira izango atseginak guretzat, helduontzat, jakina. Sarritan gertatzen zait niri behintzat. Eutsi beharko, ordea. Hau gainera, aukera izango da guretzat, deseroso egiten zaigun horren atzean dagoena landu dezagun eta, honela, geuk ere hazten eta garatzen jarraitu.

Arrazoizko mugak jarri.

Haurrari erabakitzen uztearen ondokotzat dakusat nik hari mugak ere ezartzea. Ez dut uste kontraesana denik; alderantziz ere, aurrekoaren osagarri baizik, oreka orokor baten bi kontrapisuren antzera.  Bolo-bolo dabil mugen gaia guraso, zaintzaile eta hezitzaileen artean. Ñabardurak-ñabardura, nahikoa adostasun dago umearen garapenerako komenigarria dela zenbait muga ezartzea, eta ez naiz luzatuko. Web honetan bertan dituzue gaia hau jorratu diren artikulu batzuk, esaterako Irene Txurrukaren Autoritatea versus Autoritarismoa eta HaziHezi-tik hona ekarritako Mugak, Zalantzen Iturri, biak ala biak interesgarri, mamitsu eta iradokitzaileak.

Edozelan ere, niretzat mugen auzi honetan lagungarri gertatzen zaizkidan eta beti gogoan izaten saiatzen naizen ideia batzuk aipatuko dizkizuet:

– Haur/gazteak, helduak bezalaxe, pertsona osoak eta guztiz adimentsuak dira; gehienera, informazio eta eskarmentu gutxiagokoak, besterik ez. Hartara, begirune osoa merezi dute.
– Muga ezartzeko orduan umea/gaztearen onari (bere garapenari, bere segurtasunari, bere harremanei…) begiratu nahi diot, ez niretzat erosoa denari.
– Haurrak ez dira perfektuak izan behar. Beraz, uste dut, gehienetan, emankorragoa dela haurra onestea berau gaitzestea eta zigortzea baino. Jokaerak dira kritikatzekoak, ez pertsonak.

 Utz iezaiozu haurrari azterkatzen

Nire alaba jaio zenean harrigarrien egin zitzaidan gauzetako bat izan zen ohartzea zelako behatzaile sutsuak diren umeak. Ordura arte, umeei buruzko topikoetan guztiz sinetsita nengoen, batez ere “umeak ez direla jabetzen ezertaz” horretan. Baita zera ere!! Hasieratik konturatu nintzen den-denari erreparatzen ziola interes handiz: hotsak, mugimenduak, koloreak, irudiak,… Radar ikaragarri bat bezalakoa zen! Denaz jabetu nahi zuen, jakinmin alimalekoa zuen, denean azterka ibiltzen zen.

Tamalez, berehala hasten da heldu jendea haurrari azterkatzeko dituen berezko nahia eta jaidura zapaltzen. Ez igotzeko toki horretara, egoteko eserita, uzteko galdetzeari behingoz… maiz entzuten ditugu halakoak kalean. Zer esan eskola gehienetako funtzionamenduaz! Asmo txarrik gabe, baina umetan pertsona orok dena azterkatzeko dugun izatezko jaidura, berezko jakin-min distiratsuak histen dituzte helduek.

Utz ditzagun, ba, haurrak esploratzen, miatzen, arakatzen, ikertzen, esperimentatzen,… beren jakin-mina asetzen -benetako arriskutan jarri barik, noski-, eta mesede handia egingo diegu beren garapen integralean. Bai, sarritan beldurtuko gara, baina fio izan gaitezen; izan ere, sen ona dute haurrek, helduok baina hobea ere bai askotan.

Onena espero umeengandik

Dirudienez, haurrentzat oso garrantzitsuak dira helduek haiengan ditugun itxaropen edo expektatibek, eta hauek eragin handia izaten dute umeen jokamoldeetan. Izatez, haurrak irrikan egoten dira heldu hurkoek haiengandik espero dutena betetzeko.

Umeentzat betegarria da helduek expektatibak izatea haiengan, honek zelanbait erakusten baitie aintzat hartzen ditugula eta parte garrantzitsua direla helduen bizitzan.

Gainera, helduok gauza handiak espero izateak umeengandik on egingo die, euren ahalmenean segurtasuna emango die, bai eta lagunduko ere helburu handiak asmatzen. Eta haiek, umeak, gogotik saiatuko dira erakusten zuri, helduari, zuzen zeundela itxaropen handiak egiten.

Kontuan izan behar dugu, baina, aldea dagoela expektatiba malguen eta expektatiba zurrunen artean. Lehenengoak, akuilu dira, animo ematekoak, zailtasunak gainditzeko lagungarri, eta bete ala ez bete, ez dira bihurtzen umea txarresteko edo gutxiesteko arrazoi. Umearen onerako taxutzen ditugu helduok, ez geure buruaren asegarri.

Beste aurreikuspen  zurrun horietaz, zer esan, ordea,… Denok pairatu ditugu noiz edo noiz; askotan ere bai akaso. Hauek, akuilukada ez, baizik eta bete beharreko, onartua izateko baldintza eta, azken finean, presio bilakatzen dira. Umearen alde baino gehiago, kontziente edo inkontzienteki, helduaren barneko nahia asetzea du helburu. Ez dira eraginkorrak izaten, kaltegarriak baizik.

Beraz, gonbidatzen zaitut aurreikuspen  handiak izatera umeekin, baina ondo pentsatuak, arrazionalak, egokiak eta, bete ala ez bete, maitasunez, adoioz eta ulerberatasunez hornitu. Uste dut ez zaizula damu izango

Goza ezazu umeekin (eta ez arduratu gehiegi)

Hau pellokeria, ezta? Alde batetik bai. Denok nahi dugu gozatu gure umeekin, haien izateaz, haien hazkuntzaz, haien garapenaz,… Dudarik ez!

Hala ere, nire buruari begiratuta igartzen dut, sarri, kezkak eta beldurrak ere toki handia hartzen dutela nire egunerokoan: ondo egiten ari naiz? erabaki hau egokia da? zerbait gertatzen/gertatuko zaio? … Maiz, gurasogintza presio latza da. Gure umeentzat onena nahi dugu, ez dugu inoiz tronpatu nahi, gure haurrak ez dezala minik har, dena perfektua izatea nahi genuke, ez da hala?

Gainera, eguneroko bizitzaren zama erantsi behar diogu guraso jardunari: denbora falta, nekea, geuretzako astia nahi, arazo laboralak, ekonomikoak, afektiboak… Hamaika komeria.

Uste dut pisu handiak -handiegiak, maiz askotan- ditugula edo/eta ezarri dizkigutela gurasooi, eta gozatzea ahaztu edo zail egiten zaigula, tamalez.

Beraz,hona  proposamena: saia gaitezen kontzienteki gozatzen haurrez eta haurrekin. Begira dezagun egoera perspektibaz eta antzemango dugu zinez ia inoiz ez dagoela ezer gozamen hori ezabatzeko bezain larria. Onura bikoitza hartuko dugu honela; alde batetik, umeak, gurasoak berekin gozatzen direla ohartzea gozagarria eta konfiantza iturria baita eta; bestetik, gurasoontzat, hobeto biziko baikara, gure haurrekiko eta geure buruarekiko lotura estuagoari esker.

Zure buruari on iritzi eta zaindu.

Azkeneko proposamena funtsezkoa iruditzen zait; hain funtsezko eta garrantzitsua ezen hurrengo artikulu baterako lagako baitut, luzeago eta sakonago azaltzekotan. Lortuko ahal dut!

Beno lagun, hauexek izan dira proposamen xumeak gure haurren egoera emozionala hobetze aldera bururatzen zaizkidanak. Batzuei ez diezu atsegin edo eraginkor iritziko ziur aski; beste batzuei bai akaso. Agian, zeuk beste batzuk dituzu, edo bestelakoei buruz entzun/irakurri duzu zerbait. Honela bada, primeran! Eta animatzen bazara iruzkintzeko hau denari buruz are hobeto.

Edozelan ere, hartzazu besarkada handia eta animo guraso jarduera zoragarri eta gogorrean, ahalik eta hoberen ari zara, zalantzarik ez. Eta ondo bizi, merezi duzu eta!