Isekek edo burlek kalte psikologiko larriak eragin ditzakete, batzuetan hitzek, kolpeek baino gehiago mindu dezaketelako pertsona. Zauriak askoz ere sakonagoak izan daitezke, bihotzean sartzen direlako. Umeengan isekek eragiten dituzten ondorio psikologikoak beren autoestimurako suntsitzaileak izan daitezke, eta horregatik guraso askok haurrei iseketatik babesten irakastea erabakitzen dute. Baina hori garrantzitsua baldin bada ere, haurrei besteei iseka ez egiten irakatsi behar zaiela azpimarratu du Maria Jose Roldan irakasle eta hezitzaileak.

Izan ere, gaineratzen du haurrek besteak errespetatzen eta desberdintasunak onartzen ikasiko balute, orduan, haurtzarotik hasi eta baita heldu izatera iristen direnean ere, pertsonen arteko elkarbizitza oinarrituko litzatekeela “errespetuan, bizikidetzan eta tolerantzian”.

Zergatik egiten dute iseka edo burla?

Gehienetan, haurrak beste batzuei iseka egiten hasten dira, erreferentziazko helduengandik ikasi dutelako. Beharbada, gurasoak ohituta daude beste pertsona batzuk kritikatzera, haiei iseka egitera eta hori egunero egitera. Haurrek ikusi egiten dute, ikasi, eta, ondoren, besteei iseka egiten dieten haur bihurtzen dira. Gainera, baliteke iseka egiten duten haurrek beste batzuetan isekak jasan dituztelako egitea, eta babesteko modu bat bihur daiteke beste ume batzuei iseka egitea.

Beste haur batzuek –eta helduek– segurtasun eza sentitzen dute eta autoestimu txikia dutenez, beste batzuei iseka eginez baino ez dute aurkitzen kontrol pixka bat sentitzeko modua. Atentzioa emateko modu bat da, beste modu egokiago batzuetan pentsatu gabe.

Haurrek ikasi behar dute pertsonekin ondo moldatzeko ez dutela beste batzuk mindu behar. Isekak ez dira atseginak, eta are gutxiago beste norbaiti min ematen badiote.

Gurasoen zeregina eta seme-alabekiko komunikazioa

Gurasoek garrantzi handia dute honetan guztian. Gurasoek, lehenik eta behin, begiratu beharko dute besteekin nola komunikatzen den umea, eta ahalik eta azkarren aldatu, haurrek besteekin harremanetan jartzeko modu zakarra ikas ez dezaten. Gainera, garrantzitsua da seme-alabarekin hitz egin, eta esaterako, profesionalak proposatzen dituen ideia hauek eurei azpimarratzea:

  • Besteei iseka edo burla egiten diezunean, zure inguruko guztiak deseroso sentitzen dira.
  • Isekak ez daude ondo, besteen sentimenduak mintzen dituzte.
  • Jendearen beldur izatea ez da lagunak izatea bezain ona.
  • Arreta txarraren erdigunea izatea ez da onaren erdigunea izatea bezain handia.
  • Besteei iseka egiteak “matoi” bihurtzen zaitu, eta “matoi” batek ez du benetako lagunik.
  • Lagunak izan nahi badituzu, lagun ona izaten ikasi beharko duzu.
  • Besteei iseka egiteak arazoak baino ez dakartza.
  • Besteei iseka edo burla egiten badiezu, ez dute eragozpenik izango zuri ere egiteko.
  • Norbaitek barre egiten badizu, heldu baten laguntza bilatu beharko duzu.

Enpatia bilatzea

Haurrek ulertu behar dute nola sentitzen den beste pertsona bat egoera deseroso horien aurrean. Rol-joko bat egin dezakezue, biktima bera izango dena, beste pertsona batek izan dezakeen lotsa senti dezan. Horrela, zer gaizki pasatzen den ulertzeko gai izango da, eta, gainera, pertsona guztiek pribatutasunerako eta errespeturako eskubidea dutela konturatuko da. Gainera, gurasoek honako puntu hauek egin beharko dituzte seme-alabek ere hori egiten ikas dezaten:

  • Ezagutu eta autoestimu eta segurtasun handiagoa izan. Horrela zure seme-alaba ere hobeto sentituko da.
  • Lagundu zure seme-alabei lagunak egiten.
  • Egin deskribapen positiboak ezagutzen dituzun eta ezagutzen ez dituzun pertsonei buruz.
  • Bilatu beti asmo ona.
  • Ikasi besteekin lankidetzan.