Haurren bizi proiektu propioan bidelagun

Helduak jakituria, kontzientzia, arrazonamendua eta esperientzia dugunak garela pentsatzen badugu, tentazio handia izan dezakegu haurrari nola jokatu behar duen, ondo eta gaizki zer dagoen, erakutsi nahi izateko. Baina, bai haurrak eta bai gu, pertsona izaten eta bizitzen ikasteko ibilbidean murgilduta gaude bizirik irauten dugun bitartean. Paradigma honetan, haurrak bere burua gizaki bezala deskubritzeko prozesuan, gu, bidelagun izan gaitezke.
Haurrak bere bizi-proiektu propioa eraikitzeko eta prozesu horren jabe izaten laguntzeko, zer izan behar du kontuan gurasoak (eta hezitzaileak)?

Haurra gizaki osoa da. Adimena du (ez bakarrik kognitiboa, baita korporala, emozionala…), sentimenduak eta beharrak ditu, bere motibazio eta interes propioak ditu, ikasteko grina du, esploratzeko, deskubritzeko eta esperimentatzeko gogoa, behar duena adierazteko behar duen guztia du, baliabideak ditu… Daukan potentzialtasun guzti hori loratzeko baldintza egokiak eskaintzea besterik ez du behar.

Bere garapena segurtasunez eta konfiantzaz garatzen joateko, erreferente dituen pertsonekin (guraso, hezitzaile edo zaintzaileekin) atxikimendu seguru bat eraikitzea ezinbestekoa du. Hau horrela izan dadin, nahitaezkoa izango da haurrak dituen beharrak asetzea (afektiboak, babesa, kontaktua, atentzioa, ikusia izatea, kontutan hartzea, ulermena, entzuna izatea, balorazioa…). Honek, gainontzeko alor guztietan segurtasuna eta konfiantzazko oinarria emango dio; mundura nola irtengo den, bere ikasketa eta garapenean, bere oraingo eta etorkizuneko harremanetan … eragin zuzena izango du.

Haur bakoitzaren autonomia esparru eta gai desberdinak lantzea ere beharrezko izango da. Hauek, haur bakoitza prest dagoenean, gozamenetik egiteko momentua zein den behatu eta orduan eskaini diezaiokegu, eta ez egutegiak esaten duenean. Zergatik ikasi behar dute haur guztiek janari osagarriak jaten 6 hilabete dituztenean, oinez ibili urte bat betetzean, fardela kendu eta eskolaratu 2 urte dituztenean, idazten eta irakurtzen 5 edo 6 urte dituztenean…?

Haurraren erritmo pertsonala errespetatzen dugunean, berak baldintzarik egokienean bereganatuko du ikasi nahi duena, berekiko konfiantza eta autoestimua indartuz.
Hazkuntza prozesuan aurrera pausoak egiten imajinatzen dugu eta heldu bezala “atzerakadek” beldurrak eta kezkak sortzen dizkigute. Baina, benetan “atzeraka” da edo momentu horretan egitea behar duen pausua?

Arrazoi desberdinengatik, lehen egiten zekien alorretan guk egitea eskatzen badigu edo txikiago izango balitz bezala jokatzen hasten bada, berak bakarrik egitera bultzatzea irteten zaigu, bere autonomian laguntzeko edo gure beldurrei ihes egiteko estrategia gisa. Kasu hauetan, guk egitea bere autonomian oztopoak jartzea bezala ikusi ohi dugu eta horrela eroso sentitu edo ohituko den kezka esnatzen zaigu. Aldi berean, haurrak pausu hau ematen duenean zer behar duen begiratzen badugu, segurtasuna, afektua, atentzioa, inportante sentitzea, sostengua, babesa, ulermena … behar dituela esango nuke eta bere autonomiak ezin duela aurrera egin, behar oinarrizko hauek aseta egon bitartean.

Haur guztiek dute handitzeko eta garatzen joateko asmoa, beraz, behar duten hori, behar duten arte konfiantzarekin ematen diegunean eta behar horiek aserik edukitzea lortzen dituztenean, egoera horretatik indarturik irteten dira. Esperientzia ugari ditugu hau frogatzen dutenak.
Haurraren iritzi eta ekimenak kontutan hartzen direnean, berau ikusia izatearen esperientzia izaten du, existitzen dela, garrantzitsua eta baliotsua dela konfirmatuz. Haurrak bizitzen duena ikasten du. Haurrak agertzen dituen iritzi, proposamen, erabaki eta nahietan etiketatu, epaitu, ez ikusi ordez, hitz horien edo jarrera horien atzean dagoen edertasuna eta balioa begiratzeak lagunduko dio bere iritzi propioa eta sormenezkoa garatzen. Denok jaiotzen baikara adimena, sormena, indarra eta afektua garatzeko behar dugun makinaria perfektuarekin eta inguruak laguntzen digu guzti horri bere potentzialtasunean distiratzen.

Bestalde, haurraren bizi proiektu propio horretan, euren erabakiak hartzen joateko aukerak eskaini al diezazkiokegu. Horrek ez du esan nahi erabaki guztiak nire ikuspuntutik egokiak izango direnik. Aldi berean, bere erabakien ondorioetatik ikasteak guk esan dioguna egiteak baino gehiago aberastuko du haurra.

Utz diezaiogun haurrei euren bizitzen arkitekto eta diseinatzaile izaten!

Nerea Mendizabalekin hitz egin genuen idatzia oinarri hartuta.