Maider Egino 2012

Zure seme-alabak bi urte dauzka eta ia ez du hitzik esaten. Hitz solte batzuk esaten ditu baina beste aurrekin atzerapen bat duela iruditzen zaizu. Gogoan duzu nola bere anai-arrebek, adin berberarekin esaldiak egiteko gai ziren. Honek, seme-alabak hizkuntz edo mintzairan atzerapen bat duela esan nahi al du eta logopedaren laguntza bilatzen hasi edo eta prozesu normal baten barruan dagoela?

Egoera eta kezka hauek normalak izaten dira seme-alaben hizkuntz edo mintzairaren garapena geldoagoa izaten duten haurren gurasoetan. Garapeneko beste edozein arlotan atzerapenik ikusten ez bada, gurasoek kezkak izaten dituzte, laguntza bilatzen hasi edota adinarekin arazoa gaindituko dute?

Hizkuntz eta mintzairaren garapenean “normala” zer den ala zer ez den jakitea garrantzitsua izaten da, zure haurraren garapena egokia den ala ez jakiteko.

logo1

MINTZAIRA ETA HIZKUNTZAREN GARAPEN NORMALA

Ondorengo arau hauek lagungarri izan daitezke garapenaren normaltasuna zein den jakin ahal izateko:

 

12 hilabete baino lehen

Haurraren hasierako hilabeteetan, soinuak ateratzen dituzten ala ez aztertzen hasi behar gara. Haurra heltzen doan heinean (9 hilabete inguru), soinuak elkartzen hasten da, mintzairaren doinu desberdinak erabiltzen eta hitz errazak esaten “ama”, “aita”, zer esaten ari diren ulertzen ez duten arren.

12 hilabete baino lehen, haur txikiak soinu desberdinen aurrean erreakzionatzen hasi beharko lirateke, baita askotan erabiltzen dituzten objektuen izenak errekonozitzen ere (biberoi, txupete …).

 

12 eta 15 hilabete bitartean

Adin honetan, soinu desberdin asko barneratuak izan beharko dute (p, b, m, d, edo n), beste soinu batzuk imitatzen hasi edo eta soinu berri hauen ahoskerari gerturatzen, baita askotan erabiltzen diren hitzak ahoskatzen hasi era (aita, ama, pilota, …). Horrez gain esaldi laburrak ulertzen hasi ere (jostailua ekarri …)

 

18 hilabetetatik 24 hilabete bitartean

18 hilabetetarako haurrak 20 bat hitz barneratuak izan beharko lituzke eta 50 bat inguru 24 hilabetetan. Adin honetan haurrak bi hitzetako esaldiak konbinatzen hasten dira “aita handia”, “haurrak negar”. Bi urtetako haur batek eguneroko objektuak identifikatzen jakin behar du, objektu hauek marrazki erara erakutsita ere, bere gorputzeko atalak ezagutu eta arau konplexuagoak identifikatzen jakin “jostailua jaso eta emaidazu, mesedez”.

 

Bi urtetatik hiru urtetara

Haurraren hiztegia asko gehitzen da eta hiru hitz edo gehiagoko esaldiak egiten hasi. Hizkuntzaren ulermena asko hobetzen da eta koloreak edo eta deskribapenerako erabiltzen ditugun kontzeptuak (handia, txikia, …) ulertu behar ditu.

 

MINTZAIRA ETA HIZKUNTZAREN ARTEKO DESBERDINTASUNA

Askotan nahasten ditugun hitzak dira, baina bi hauen artean desberdintasun handi bat dago:

  • Mintzaira, hizkuntzaren espresio berbala da, hitzen artikulazioan datza.
  • Hizkuntza berriz, mintzaira baino askoz ere zabalagoa da. Komunikazio berbala, ez berbala edo idatziaren bitartez norberak ulertzen duena eta norbera ulertua izatean datzan komunikazioa da.

Beraz hizkuntza arazo bat duen haurrak ez dauka inongo arazorik izan behar bere hitzen artikulazioan, baina arazoak izan ditzake esaldien eraketan. Era berean, haur batek hitz egiterakoan, posible da jendeak ezer ez edo hitz gutxi ulertzea ahoskera ezegokia duelako, baina bere hitzen eta esaldien konbinaketak guztiz egokiak izan daitezke.

 

NOIZ HASI BEHAR GARA KEZKATZEN

  • Haurrak 12 hilabeterekin keinuak erabiltzen ez dituenean, ezta gauzak seinalatu ere
  • 18 hilabeterekin keinuen bidez komunikatzen denean ahoskera erabili beharrean
  • 18 hilabeterekin soinuak imitatzeko arazoak dituenean
  • Esaldi sinpleak ulertzen ez dituenean
  • Gurasoek laguntza eskatu beharko dute bi urte baiño gehiago dituen haur batek:
  • Besteen hitzak imitatzen dituenean berak espontaneoki esaldiak eta hitzak erabili gabe
  • Soinu konkretu batzuk bakarrik erabiltzen dituenean eta hizkuntza bere beharrak asetzeko bakarrik erabiltzen duenean komunikatzeko inongo iniziatiba gabe
  • Ez dituenean instrukzio sinpleak jarraitzen
  • Hitz egiten duenean jendeak ulertzen ez dionean edo eta ulertzea kostatzen zaionean

 

ZEIN DA LOGOPEDAREN LANA

Gurasoek edo eta pediatrak arazoren bat dagoela susmatzen badu, garrantzitsua da logopedarengana bideratzea, honek haurra ebaluatu eta arazorik dagoen ala ez jakiteko. Logopedak, froga desberdinen bitartez haurraren bi aspektu hauek aztertuko ditu.

Logopedak, zure haurrak laguntza behar duela erabakitzen badu, ezinbesteko da logopedako saioez aparte gurasoen inplikazioa eta logopedak esandako arauak errespetatzea, etxean, saioez gain, haurrak arazoa duen arloan bultzakada sakon bat izan dezan, hizkuntza edo mintzairan dagokion garapen puntura irizteko. Bultzakada hau oso garrantzitsua izaten da batez ere haurra txikia denean, gerora akademikoki eta idazkeran arazorik izan ez dezan, komunikatzeko ahalmena gehitzeaz gain normaltasun batetara iristeko lagun araziz.

 

GURASOEK ZER EGIN DEZAKETE

Beste aspektu askotan bezala, haurraren konstituzio genetikoak zer ikusi handia izango du hizkuntza garapenean, hala ere garapen honetan haurraren inguruak garrantzi handia izaten du. Haurra ondo estimulatzen dugu etxean? Laguntzen ari al gara haurraren hizkuntza eta mintzairaren garapenean?

Hona hemen aholku batzuk:

  • Haurrarekin komunikatzeari denbora luzea eman, nahiz eta haurra txikia izan, asko hitz egin behar zaio, keinuak egin edo eta soinuak imitatzera bultzatu.
  • Haurrari irakurri, bere adinera egokitutako testutxoak edo eta ipuin egokiak aukeratuz. Irakurtzen ari garen bitartean marrazkiak seinalatuz. Adina aurrera doan heinean berari autonomia emanez ipuina kontatzen lagundu gaitzan.
  • Egunerokotasuneko ekintzak erabili hizkuntza eta mintzaira bultzatzeko, galderen bitartez, jansterakoan, jaten ari garen bitartean, … Era errazean hitz egin berarekin baina inoiz ez haurraren hitz egiteko era bera erabiliz.

Haurraren adina kontutan izan gabe, arazoren bat nabaritzen badugu, garrantzitsua izaten da onartzea eta honi laguntza egoki bat eskaintzea. Terapia egoki batekin haurrak hizkuntza eta mintzaira arloetako arazoak gainditu ditzake.