Txatxilipurdi elkartea euskaltzale elkartea da, AEDren baitan sortua 1988an eta 1994tik elkarte propio gisa. Agente ezberdinekin egiten du lan elkarlanean (administrazio, enpresa, ikastetxe eta abar) baina, batez ere, herrigintzarekin ditu eraikiak zubiak, izaera ezberdineko elkarteekin: kirol taldeekin, gaztetxearekin, irrien lagunekin… 

Txatxilipurdik herritar autoeratuen lanean sinesten du eta horren aldeko apustua egiten du. Euskara hauspotzeko, haurren eskubideen alde egiteko eta oro har mundu hobe bat izateko herritarrok hartu behar dugu gain gure erantzukizuna. Haien azken egitasmoetako bat haurren parte hartze prozesua sustatzea da.

Iñaki Telleria, Txatxilipurdi elkarteko kidea

Zer da parte hartze prozesua eta nola egiten da?
Inertzia batekin apurtzea da prozesu hau. Helduok sarri larregi sartzen dugu eskua haurrei dagokion erabakietan, eta inertzia horrekin apurtzea gura dugu. Orainarte helduok hartu ditugu haurren erabakiak, eta joera sozial hori alde batera utzi nahi dugu. Eta bestetik haurtzaroaren kulturarekin bat egitea ere lortu nahi dugu. Helduok sarritan esaten dugu; nagusitan indartsua izango zara, edo oso azkarra izango zara… Nahigabe “izango zara” horrekin, etorkizunean bakarrik izango direla diogu, momentu honetan oraindik ezer ez izango ez balira bezala. Begirada honekin hori aldarrikatu nahi dugu, izango direla, baina gaur egun ere badirela. Haurrei hitza eman behar zaie, eta garatzeko gai dira, helduon laguntza aktiborik gabe.

Nola egiten da parte hartze prozesua?
Azken urteetan sartu da ohitura hau, eta pixkanaka haurren munduan ere sartzen joan da. Eta gustatuko litzaiguke jendarte osoan intengratutako prozesu bat izatea.

Iaz Zaldibarreko eskola publikoan egon ginen, bertako jolaslekua aldatzeko prozesu parte hartzailean. Lehenengo urratsa 0 fasea da, eta talde eragilea sortu eta parte hartzea zein mailakoa izango den zehaztean datza. Ondoren haurrekin lanean hasten gara. Lehen fase honetan adin tarteak nahastu eta talde txikitan banatzen ditugu, talde naturalarekin apurtzeko. Gero dinamika txikiak egiten dira. Adibidez, haurrek gometsak jartzen dituzte momentuko jolasparkearen indargune edo leku gustokoenetan, eta bestalde leku arriskutsu edo ez gustokoenetan.Jarraian, jolas parkeetan egon ahal diren elementu ezberdin asko jartzen ditugu irudi ezberdinetan, 110 bat argazki, eta talde txiki horietan haien jolasparkean jarriko lituzketen elementuak aukeratzen dituzte. Txirrista bat, tirolina bat.. nahi dutena. Eta pentsatutako ideia horrekin maketa bat egiten dute; kartoi, tela eta beste hainbat materialekin. Maketak bukatutakoan, gela batean jartzen dira eta jendea gonbidatzen da erakusketa horretara; herritarrak, irakasleak… Maketa guzti horien txosten bat idazten da, zehaztapen guztiekin, eta gehien errepikatzen diren demandekin ere informe labur bat egiten da. Txosten hori udaletxean utzi genuen, eta udaletxearen asmoa arkitekto bati eman eta, haien arkitektura jakinduriatik eta guk eginiko ideia horretatik, jolasleku berri hori sortzea.

Haurrek eginiko maketetako bat; haien jolasparke ideala.

Zeintzuk dira gehien eskatzen diren jolasparkeak zure esperientziaren arabera?

Batzutan helduek beldurra dute parte hartze prozesuaren inguruan entzutean. Askok uste dute liderren hitza bakarrik entzungo dela; seguruenik ia beti mutila eta futbolzalea. Baina gure esperientziak erakutsi digu ezetz. Zaldibarren eginiko prozesuan, 20 maketetatik 1en bakarrik agertu zen futbol zelaia. Gehien eskatu zirenak espazio naturalak izan ziren, zuhaitz eremuak, tiroinak zuhaitzetik zuhaitzera, oreka lantzeko materialak, lasai egoteko hamakak, bankuak, lur azpiko tunelak, eskalada elementuak… Gainera, futbolarekiko beldurra somatu genuen ume askotan. Izan ere, askotan futbol zelaiak patioaren erdigunea hartzen du, eta pilotak azkar joaten dira alde batetik bestera, eta baloi hori haur askorentzako etsaia da.

Prozesu hau parekidetasunerako bidea ere izan daiteke. Protagonismora haur guztiak ekartzea lortzen baita. Beraz, parte hartze prozesuak eskola guztietan aurrera eramatera animatzen dugu, oso aberasgarria izan daitekeelako bai haur zein helduentzat.Informazio gehiago nahi izanez gero sartu http://www.txatxilipurdi.com/ webgunera edo eta jarri gurekin kontaktuan bertan dauden zenbakien bidez.