Levántate contra el buylling elkarteko presidentea da Julen Sesma. 19 urte ditu eta jazarpena pairatu zuelako sortu du Iruñako gazte talde batekin jazarpenaren aurkako elkartea. Dio urtero egiten direla umeen maila akademikoa neurtzeko inkestak. Jazarpen kasuen gaineko azken neurketa, aldiz, 2011koak direla.

Captura de pantalla 2016-03-22 a las 9.58.48

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Zeintzuk dira jazarpen egoeran dauden gazte batek dituen premia larrienak?
Normalean autoestimu arazo larriak dituzte. Jazarpenaren helburua, azken finean, hori da, autoestimua kaltetzea. Lehen premia, hortaz, laguntza psikologikoa jasotzea da. Eta gaiak okerrera egiten badu, aholkularitza juridikoa ere beharko dute biktimak eta bere familiak.

Jazarpen egoera baten aurrean, gaur egun, legeak zein neurri aurreikusten ditu?
Protokolo bat dago Hezkuntza Departamentuak egindakoa eta guri oso eskasa iruditzen zaiguna. Lanean dihardugu Parlamentuan beste protokolo bat proposatzeko eta indarrean dagoena aldatzeko. Ezinbestekoa da arazo honi aurre egiteko erreminta eraginkorrak edukitzea. Lehenengo pausoa erreminta egokia lortzea da.

Datuak larriak dira. Jazarpen kasuak gora doaz.
Egoera kezkagarria da bai, baina kezkagarriena da esku artean ditugun datuak 2011n egindako neurketa batekoak direla. Gizarte honetan askoz ere garrantzitsuagoa da neska-mutikoen ezagutza akademikoa neurtzea. Hori urtero egiten da. Gure ustez, ordea, garrantzitsuagoa da haurrei galdetzea zer moduz dauden, eskolan gustura dauden, ikaskideekin harreman ona duten, ze balore dituzten… Zergatik ez dute eskolako umeen artean inkesta anonimo bat egiten  jazarpenaren inguruan ditugun datuak eguneratzeko? Nahiago dugu beste alde batera begiratu eta ezagutza akademikoaren inguruko inkestak egin. Ba jakin beharko genuke askotan emaitza akademikoa zuzenean lotuta dagoela ikasketa giroarekin.

Irakasleek formakuntza egokia dute arazo honen aurrean nola jokatu jakiteko?
Ez daude prestatuta. Gure aholkularitza psikologikoko zerbitzuan badugu pertsona bat 20 urtez aritu dena unibertsitate irakasleak formatzen. Argi dauka curriculumean edo azterketetan gai honekin lotuta sartzen diren edukiak oso eskasak direla.

Jazarpena edo bullying-a mota askotakoa izan daiteke. Zeintzuk dira sintomak?
Jazarpena izan daiteke ahozkoa, fisikoa, homofobikoa, xenofoboa… Egin daiteke aurrez aurrez edo sare sozialen bitartez… Oso zabala da. Eta sintomak? Ba gure elkartean pentsatzen dugu ume bakoitza mundu bat dela. Batzuk jazarpena jasotzen dute eta etxean ume indartsu moduan ikusten ditugu. Badugu elkartean zazpi urteko neskato baten kasua: jazarpena jasotzen du eskolan eta han oso ahula da, baina etxean ikaragarri oldarkorra da. Ematen du pertsona indartsua dela. Erreakzio bat da.

Ez dago patroi finkorik. Orokorrean esan daiteke eskolako emaitzak jaitsi egiten direla, eskolara joateko gogorik eza ikus daiteke, goizean ohetik altxatzeko ilusio falta… Eta gero kolpeak. Ubeldurak ikusten badizkiogu umeari, orduan ez dago dudarik!

Ikastetxeetara ere joaten zarete ate joka. Nola hartzen dituzte zuen bisitak?
Gure proiektuaren berri eman nahi dugu, eta azaldu nahi dugu zein zerbitzu eskaintzen ditugun. Ikastetxeek jakin behar dute ez dutela zertan jazarpen kasuak ezkutatu. Jazarpen kasu bat salatzeak ez du ikastetxearen irudia zikintzen. Kontrakoa esango nuke nik. Ikastetxeak ematen badu pausoa horrek erakusten du erantzukizunez dihardutela bertako arduradunek. Ez da horrela gertatzen eta gertatu beharko luke. Ikastetxeek esan beharko lukete: “Arazo bat dugu da, eta laguntza behar dugu”. Hori da arduraz jokatzea.

Eta zein harrera egiten dizuete?
Ba denetik izan dugu. Leku batzuetan entzun dugu: “Nire ikastetxean ez da egon, ez dago eta ez da egongo jazarpen kasurik”.

Gurasook zer egin dezakegu?
Irakasleekin, kirol taldeko arduradunekin… hitz egitera joaten garenean ez galdetu soilik emaitza akademikoen inguruan. Galdetu baita ere umearen egoera pertsonalari buruz. Eta antzeman badugu jazarpen kasu baten biktima izan daitekeela hitz egin lehenengo umearekin. Sarri neurriak hartzen hasten gara umearekin hitz egin gabe. Berebiziko garrantzia du biktimak jakitea ez dagoela bakarrik eta baldintzarik gabeko babesleak dituela.

Eta haurrak hitz egin nahi ez duenean?
Oso ohikoa da. Lotsatuta daude edo beldurtuta, errudun sentitzen dira edo ez dute etxean arazorik sortu nahi. Asko beldur dira familiak esatea: “Ahul hutsa zara!”.

Eta hitz egiten hasi eta umeak onartzen ez badu zuk zure begiekin ikusitakoa eman zure babesa, beti. Esan hor egongo zarela beti. Ez dela inoiz bakarrik egongo. Eta gero hitz egin umearen eskolako edo kirol taldeko arduradunarekin.

Badugu elkartean 13 urteko neska baten kasuan. Etxean ezer kontatu aurretik elkartera etorri zen. Galdetu genionean zergatik ez zuen etxean ezer esan, gurasoei edo ahizpari edo irakasleari, erantzun zuen familiari huts egiteko beldur zela, ulertua ez izateko beldur zela. Hori da jazarpen egoeran dagoen biktima batek duen arazorik handiena: ulertua ez izateko beldurra. Gertatzen zaiona kontatzeagatik bitxo arraro bat izatearen beldurra.

Erasotzaileak ere gehienetan haurrak dira. Zein neurri har daitezke?
Gizartek honek erasotzaile potentzialak sortzen ditu, eta Whatsapp, Facebook, Twitter eta antzerako sare sozialen erabilera okerra da erantzule handienetako bat. Hamabi urterekin uzten dizkiegu sare sozialak erabiltzen eta askotan gurasoek ez dakite sare sozialak zer diren edo nola erabiltzen diren.

Eta sortzen ditugu erasotzaile potentzialak ikusten dugunean gure semea edo alaba beste ume bati barrezka, eta ez dugunean ezer egiten. Ez da nahikoa esatea burlarik ez egiteko. Esan behar diogu umeari zergatik ez dion pertsona batek beste bati burla egin behar. Arrazoiak eman behar dira.

Gurasoek badute nahikoa materiala edo tresna gaiari aurre egiteko?
Oso gutxi. Gabezia handia dago. Ez dago informaziorik ez jazarpena jasotzen duen ume baten gurasoarentzako ez erasotzailea den ume baten gurasoentzako. Batez ere bigarren egoeran daudenentzako. Ez dago erremintarik ikusteko zure umea erasotzailea dela. Eta gero, ez dugu ikusi nahi. Lehenengo erreakzioa ukatzea da.