Alvaro Bilbao neuropsikologoa da, hitzaldiak eta formazioak ematen ditu haurren burmuinaren inguruan. Bere sare sozialetan argitaratutako testu hau ekarri dugu guraso.eus era.

Noiz irten  beharko lukete haurrek kalera?

Ez naiz epidemiologoa eta, beraz, ez diot erantzun argi eta zehatzik galdera honi, nahiz eta erantzun bat badudan. Lehenbailehen.

Konfinamenduko lehen egunetan gurasoei pazientzia eskatu diet. Behin eta berriz azaldu dut haurrak berez erresilienteak direla. Beren burmuina oso ondo egokitzen dela  aldaketen aurrean, uste genuena baino hobeto itxaroten dakitela, beraien irudimenarekin guk uste duguna baino hobeto jolastu  dezaketela, eta besteengan pentsatzeko  ere gai direla, guk  uste  duguna baino hobeto gainera.  Baina, haurrengan pentsatu eta beraien lekuan jartzeko momentua iritsi da.

Diodan bezala, ez naiz epidemiologoa, eta ezin dut kutsatzeko arriskua baloratu, ezta hartu beharreko neurriak ere, baina haurren inguruan  zerbait badakit, eta konfinamendua bere garunak jasan dezakeena baino luzeagoa egiten ari dela ikusten hasi naiz.

Ia 5 aste daramatzate irteteko gogoari eusten. 5 aste joko librean oinarrituz. 5 aste, 4 hormen barruan eta 5 aste inoiz baino gehiago pantailei itsatsita, entretenitzen. Hori  haurraren garunaren garapenerako kaltegarria da, zientifikoki frogatuta dago. Duela gutxi idatzitako artikulu batek erakusten zuen haurrak pantaila baten aurrean igarotzen duen ordu bakoitzak (telebista, bideo-jokoa, tableta edo mugikorra) eragin kaltegarria duela bere hizkuntza-gaitasunaren garapenean, informazioa prozesatzeko abiaduran eta hiztegian. 5 astetan ahaztu dugu gure gizarteko beste pandemia handia, Munduko  Osasunaren Erakundearentzat lehentasuna den  sedentarismoa eta haurren obesitatea.

Egunean ordu erdiz kalera irteten eta paseatzera bezain erraza den zerbait oso  onuragarria eta garuna garatzeko beharrezkoa da. Txikienen ikusmenak hurrengo  etxebizitzako izkina ikusi behar du, etxeko lau hormetatik haratagoko distantzia handietara egokitzen ikasteko. Gurasoen eskutik distantzia luzeak ibiltzeak 3 edo 4urteko haurrari kontzentrazioa eta konstantzia  garatzen laguntzen dio. Ibiltzeak areagotu egiten du BDNF proteina, ezagutza berriak bereganatzen laguntzen duena, hala nola etxeko lanetan ikusten duten guztia edo etxean ikasten dutena. Oinez ibiltzeko pantailei  lapurtutako ordu batek, hauek  euren garapen intelektualean duten eragin negatiboa murrizten lagunduko luke. Sedentarismoari eta obesitateari aurre egiteko neurri ona litzateke paseatzera irtetea. Oinez ibiltzeak, edozein adinetan, kortisola murrizten du, estresaren hormona;  ohi baino modu bapatekoagoan eta ohikoagoan negarrak eragiten duen estresa, haurrak gainditu dituen estresa.

Haur guztiak ez dira egoera berean bizi, eta ez dituzte behar berberak. Zenbait haur landa-eremuetan bizi dira, 100 edo 1.000 biztanle baino gutxiago dituzten herrietan, eta muga horiek guztiak jasaten dituzte. Zentzuzkoa dirudi pentsatzeak,  gurasoekin bakarrik paseatzera irteteak ez dakarrela haiek eta gainerakoak kutsatzeko arrisku handirik. Haur batzuentzat are beharrezkoagoa da kalera irtetea. Beraien etxebizitzan argi naturalik ez duten haur guztiez ari naiz. Kanpoko airea harnasteko patiorik, terrazarik edo balkoirik ez duten horiez. Metro karratu gutxiagotan bizi diren haurrez, 80 metro karratuko pisua, beste familiekin partekatzen dutenez. Behar luketen pazientziarekin hezten ez dituzten gurasoez ari naiz, eta, batez ere, tratu txarrrak  fisikoak edo psikologikoak jasaten dituztenez , beldurrik gabe arnasa hartzeko leku seguru bakarra kalean duten haurrez.

Ez da lan erraza izango. Gurasoek eta haurrek erabat kontzientziatuta egon beharko dute, eta ezin izango dute irteeretako denbora gainditu. Ezin izango dute jolas  parkera bisita egin , ez dena ukitu, ez beste haur eta gurasoekin elkartu, kalearen alde batetik bestera agurtzearekin konformatu beharko gara. Gizalegea erakutsi beharko dugu, guk geuk ere duela aste batzuksinesten ez genuen gizalegea… Esan dudan  bezala, ez naiz epidemiologoa, eta ezin dut baloratu noiz eta nola. Baina umeek ia bost aste daramatzate lau pareten artean, eta uste dut badela garaia haiengan pentsatu eta neurriak hartzeko… lehenbailehen.

Alvaro Bilbao

Neuropsikologoa