Maider Garcia de Vicuña: garrantzitsua da egunerokotasunean ematen den sexismoa eta matxismoa hautematen ikastea

“Ezin duzu gustoko kirola egin, gustoko kolorea ezin duzu jantzi, arropa hau da jantzi egokia zuretzat, bakarrik emozio batzuk ahal dituzu azaldu eta beste batzuk gorde behar, zure proposamenei muxin egingo diegu, ardura hauek hartu behar dituzu zure gain, zuri dagokizu etxean geratzea, zuri diru gutxiago emango dizut goxokientzako neska zarelako…”

Rol-jokuak egitea proposamen interesgarria izan daiteke, haurrekin batera eguneroko sexismo eta matxismoak identifikatzen ikasteko. Maider Garcia de Vicuñarekin hitz egin dugu haurrekin batera gaia lantzeko estrategiez.

Martxoak 8 bueltan dugu eta urtero bezala hamaika ekintza egingo ditugu umeekin emakumeon eskubideak aldarrikatzeko asmoz, ikastetxetan, etxean zein kaletan. Horiek guztiak sexuen arteko berdintasunean oinarritutako jendartea lortzeko nahiak bultzatuta egingo ditugu.

Askotan ordea, nahiz eta asmo ezin hobea eduki, helduon ikuspuntutik antolatzen ditugu ekintzak, haurren ikusmira kontutan hartu gabe eta ez genuke ahaztu beharko helduok eta umeek modu ezberdinean antzematen dugula bizitza, besteak beste, egoera ezberdinak direlako bizi ditugunak.

Guztiok pairatzen dugu sexismoa, baina askotan gaia landu eta honen inguruan sentsibilizatu nahi dugunean, guk bizi ditugun egoerak deskribatzen ditugu. Hau egokia da, noski, bakoitzak bere errealitateaz gain, besteona ezagutzea beharrezkoa delako bizi den jendartea ulertzeko eta baita, beste lekuetako pertsonek jasaten dituzten diskriminazioak ulertu eta horiekiko elkartasuna adierazteko.

Helduok bizi dugunaz gain, ezinbestekoa izango da gure txiki eta gaztetxoak bere egunerokotasunean ematen den sexismoa eta matxismoa hautematen ikastea. Matxismoaren alde gogorrena eman dadin, hori sostengatuko duten hamaika egoera beharrezkoak izango dira (mikromatxismoak), askotan garrantzia gabeko tontakeria gisa hartzen direnak, baina diskriminazio eta zapalkuntzarako bidea eginez eta erraztuz doazenak.

Neska bati futbolean ezin duela jolastu esateak, ile luzeko mutilei neskak direla esatea, koloreak sexuen arabera erabiltzea, neskak arduratsuagoak direla esatea, mutilei mugimendu gehiago baimentzea, nesken iniziatiba gutxiestea, emozioen azaltzea sexuen arabera indartu eta onartzea…hauek, kontu zaharrak diruditen arren, edozein egunetan entzungai dira. Hauek guztiek, eta beste askok, neska eta mutil izateko eredu estuak sortzen dituzte, baina ez hori bakarrik, horietan enkajatzeko beharra sortzen doaz eta horrek bizitzan izango dugun jokatzeko modua baldintzatuko du.

Hauetaz ohartzeko, rol-jokuak egitea proposamen interesgarria izan daiteke, hitz egitea baino esanguratsuagoa izaten delako. “Ezin duzu gustoko kirola egin, gustoko kolorea ezin duzu jantzi, arropa hau da jantzi egokia zuretzat, bakarrik emozio batzuk ahal dituzu azaldu eta beste batzuk gorde behar, zure proposamenei muxin egingo diegu, ardura hauek hartu behar dituzu zure gain, zuri dagokizu etxean geratzea, zuri diru gutxiago emango dizut goxokientzako neska zarelako…”

Hauek guztiak egoerak antzeztuz landu daitezke, joku moduan, sentsazio eta emozioekin konektatu eta hauetaz hitz egiteko aukera emango digularik. Honek enpatia piztuko du, besteak nola senti daitezkeen ulertzen lagunduko dielako, baina horretaz gain sexu batekoak ala bestekoak izateagatik tratamendu ezberdinaz ohartuko dira eta ezinbestean, neskek diskriminazio eta zapalkuntza handiagoa pairatzen dutela konturatuko dira, sexismoa eta matxismoa mutilentzako baldintzatzailea direla ezin ahaztuz.

Ba al dago modu hobeagorik zapalduekin elkartasuna adierazteko, zapalkuntza pairatzea baino? Umeek jokuen bidez ederki ikasten dute eta gazteentzako gurasoen “txapa” baino interesgarriagoa izango da ziur, beraz baliabide guztiz erabilgarria izango da.

Horrelako jokuak ikasgelan egin daitezke, baina baita etxean ere. Egunen batean etxekoek egiten dituzten lanak aldatuz, gurasoek jasotzen duten soldata “paga” moduan portzentai berdinean jasoaz sexuen arabera, jolasteko denbora librea aisialdirako gizon/emakume helduek dugun proportzioan seme-alabei banatuz…Egoera anitz bururatuko zaizkizuelaz ziur naiz, beraz, jolastu zaitezte ikuspegi feminista egunerokotasunean bizi-ildoa izan dadin.