“I have a dream” esan zuen Martin Luther King. Eta nik ere amets bat daukat. “El mundo que queremos es uno donde quepan muchos mundos” esan zuen Marcos Subkomandanteak. Eta nik ere mundu guztiak kabitzen diren mundu bat amesten dut, gizon eta emakume guztiak, neska eta mutil guztiak kabitzen diren mundu bat. “La città dei bambini” amestu zuen Francesco Tonuccik. Haurren hiria. Eta nik ere haurren mundua amesten dut, haurrentzako mundua. Haurrentzako egokia den mundu bat guztientzako egokia izango delako. 2.000 miloi haur baino gehiago daude munduan. Eta ez daude bi berdin. Nik, neska eta mutil guztiak kabitzen diren mundua amesten dut. Amestu…

“Koloretako ametsak, esna nagoenean” kantatzen dute Porrotxen lagunek. Eta nik ere koloretako ametsak izaten ditut askotan esna nagoenean. Eta halako batean liburu bat amestu nuen. Kolorez betetako liburu bat. Haurrentzako liburu bat. Guztiontzako liburu bat. Ortzadarraren kolore guztiak jasoko lukeen liburu bat. Koloreak, ñabardurak, berezitasunak… Haurren bizitzen kontakizunak jasoko lukeen liburu bat. Liburuaz gain ispilu bat izango zena. Errealitatearen islada emango lukeena. Irakurlearentzat ispilu ere bihurtuko zena.

Eta amets horrekin, abentura eder batean sartu nintzen. Laster lagun askoren abentura bihurtu zena. Abentura honetan 27 familia izan ditut bidaikide, hurbileko eta urruneko familiak. Baita Litera argitaletxeko Juan Romero, eta liburu honi forma eman dion Susana Monteagudo diseinatzailea. Eta euskarara itzultzen, Bertol Arrieta, nire lagun handia. Eta amets horren fruitua “Neskak eta mutilak” liburu ederra izan da.

Baina, batez ere, liburu honen protagonistak, bertan agertzen diren 27 neska eta mutilak, haiek dira liburu honen egileak. Haienak dira argazkiak, haienak bizitza-kontakizunak. Haiena da liburua. Oso eskuzabalak izan dira haien bizitzak partekatzen, liburu eder hau osatzeko.

Tjokro, Izadi, Amanda, Greta, Erik, Lluvia, Awa, Angel, Nabil, Elvira, Candela, Jara , Zuhar, Izei, Alai, Josue, Unai, Nuga, Nur, Unax, Candela, Gael, Maren, Manel, Zaloa, Laia eta Mikele.

27 neska eta mutil hauen kontakizunen bidez ikus dezakegu norbera, den bezalakoa dela. Norbera bere erara dela neska edo mutila. Eta hauxe da gizakiok dugun altxor baliotsuenetako bat: aniztasuna…

Liburuan orriak ireki eta ikusten dugu badaudela neska asko ile luzea eramaten dutenak, eta beste batzuek berriz motza. Badaudela ile motza duten mutilak eta ile luzea dutenak ere. Dantza egiten duten mutilak… eta jira eta bira, salto eta brinko dabiltzan neskak. Candelari esaten diote mutilen gauzak egiten dituela eta hori entzuteak gogaitu egiten du. Berak oso argi dauka: “Ez daude mutilen gauzak, ezta nesken gauzak ere”. Badaude galtzak daramatzaten neskak, eta soinekoak maite dituzten mutilak ere. Eta zein ederra den norbera den bezalakoa izan ahal izatea! Mutil gehienek zakila daukate, eta neska gehienek bulba. Halaber, badaude zakila duten neskak eta bulba duten mutilak ere. Tjokro jaioberria da eta zakila duenez, mutila izango da ziurrenik. Baina hitz egiten hasten denean soilik jakin ahal izango dugu ziurtasun osoz.

Baina orduan, zer da mutil edo neska egiten gaituena? Zergatik gara neskak edo mutilak? Futbolean aritzea edo panpinekin jolastea maite dugulako? Zakila edo bulba daukagulako? Ile luzea edo motza daramagulako? Soinekoak edo prakak jantzen ditugulako? Ez.

Laiak oso argi erantzuten digu «Ni neska bat naiz, neska naizela badakidalako». Norberak soilik jakin dezake neska edo mutila den, eta norbera bere erara da neska edo mutila. Eta norberaren izateko moduak bakarra egiten du munduan.

Gurasook, hezitzaileok, irakasleok haurrei aukera eman nahi badiegu norbera dena izan ahal izateko, norbera den moduan hazi ahal izateko, norberak nahi duen moduan bizi ahal izateko, haien bidelagun izan nahi badugu, gure aurreiritziak, gure espektatibak, gure usteak alde batera utzi, gelditu eta entzun egin beharko diegu. Entzun eta ikusi zer diren, nolakoak diren… Entzun…

Liburu honetan horixe saiatu gara. Haurrek esaten dutena entzuten. Haiei hitza ematen. Eta horrela jakin ahal izan dugu nolakoak diren, zer gauzak dituzten gogoko, zeintzuk ez… Liburu honetako neska eta mutilen ahotsak, begiradak… beste edozein haurrenak bezalakoak…

Eta liburua irakurriko duten haurrek, liburuko protagonisten ezaugarrien eta berezitasunen edertasuna ikusi, eta ispilu batean bezala, bere izateko modu propioa, bere edertasun propioa, ikusi eta maitatu ahalko dute.

Haurrentzako liburu bat baino, haurrekin batera irakurtzeko liburua da hau. Erantzunak baino, galderak margotzen dituen liburua delako. Eta galdera horien harietatik sortuko da elkarrekin hitz egiteko bidea, elkarrekin hazteko bidea.

Etxean, gurasook eta seme-alabak besarkatuta, mesanotxeko argi goxoaren epelean, hamaika elkarrizketa sortzeko aukera.

Eskolan, irakasle eta hezitzaileok haurrekin sexu-heziketa lantzeko oinarrizko baliabidea.

Liburu hau liburu bat baino gehiago da. Ispilua. Galderez betetako altxor kutxa. Koloretako ortzadarra.

Liburu hau kolorez betetako amets batekin hasi zen. Eta amesten jarraitzen dugu…