Nola deseraiki lodifobia jarrerak haur eta nerabeengan

Gorputz lodiak, sendoak edo gizenak baztertzera edota gutxiestera eramaten gaituen barneratutako ideia da lodifobia.

Norbaiti pisua galtzea komeni zaiola esatea, pertsona bat goraipatzea pisua galdu duelako, norbait bere pisuagatik epaitu, edota modurik bortitzenean, lodia egoteagatik pertsona bat erasotzea bezalako jarrerek gizartearen lodifobia agerian uzten dute, gizartea orokorrean lodifoboa delako. Emakumeei zuzendutakoa  gainera,  gizonezkoei zuzendutakoa  baino nabariago eta bortitzagoa da. Emakumeok noski, gure fisikoa eskakizun zehatz batzuetara moldatzeko  presio bat pairatzen dugulako.

Lodifobia gehienetan ez da erraza atzematen, oso normalizatua dagoelako. Gainera, osasunaren aitzakia erabiltzen da jarrera lodifobo asko ezkutatzeko, eta horregatik kasu askotan oraindik ez da erasotzat hartzen. Erraza egiten zaigu mezu homofobo edo arrazistak identifikatzea adibidez, baina ez gara lodifobiaz kontziente. Matxismoarekin bezala gertatzen da. Matxismoarekin erlazionaturiko bortizkeria pairatu dugu urte askotan zehar baina orain ari gara ikasten jarrera guzti horiek identifikatzen.

Naiz eta duela urte asko existitu, duela gutxi jarri diogu izena arazo honi. Pixkanaka hazten doan eta gure haurren eskema mentaletan jartzen dugun hazi moduko bat da, bat batean egun batean, pertsona lodiak gutxiesten eta baztertzen hazten diren eguna iristen den arte, kontuan hartuz noski, pertsona lodi horiek batzuetan beraiek ere badirela.

Arazo hau saihestea oso garrantzitsua da. Izan ere, lodifobia, elikadura nahaste askoen eragile nagusia da, eta noski, gure eta besteen nortasunaren eta osasun emozionalaren erasotzaile bat. Baina, nola egin dezakegu laketa hau guraso edo hezitzaile bezala? Kontuan hartu beharreko hiru aldagai nagusi daudela esango nuke:

Lehen aldagaia familia sistema da.Familiak, eta batez ere gurasoak,  seme alabengan eragiten dugun lehenengo sistema gara, beraz, egin eta esaten dugun guztiak zuzenean beraien diskurtsoa eraldatzen du. Hau kontuan izanda,  gure lodifobiaz jabetu behar gara, gure arazoa kudeatu behar dugu, beraiei transmititzen dieguna kontrolatzeko. Hau lortzeko,  gure eskemak ezagutu, landu eta aldatu behar ditugu. Horretarako gaur egun informazio asko dugu sarean eta honetaz balitu gaitezke. Eta pista bat emango dizuet, gorputz osasuntsuen aniztasuna existitzen da.

Epaiketekin ere kontuz ibili behar gara, gure gorputza eta besteen gorputza epaitzeko askatasun osoa dugula uste dugu, eta hau ez da horrela. Ispilu aurrean jartzen gara eta gure gorputza epaitzen dugu hitzekin, begiradarekin, gure buruaz barre egiten… eta pisua galtzeko beharraz hitz egiten dugu, gorputz aniztasuna kontuan hartu gabe.

Besteen gorputzak ere epaitzen ditugu,  aspaldi ikusi ez dugun norbait  kalean topatzean, edo telebistan ikusten dugunean ere: “Loditu egin da pila bat ezta?”, edo hari zuzentzen garenean “Ze guapa zauden, pisua galdu duzu ezta?”, edo pisuaren araberako gaitasunak epaitzen ditugunean “Gizena egoteko, ondo egiten du dantza aizu” …

Eta azkenik, haurren beraien gorputza epaitzeko joera ere aipatu beharra dago. “Lasai, luzatuko da!”,  “ez gehiago jan, ipurdia handituko zaizu eta!” edo  “gutxiago jan behako zenuke…”   Benetan iruditzen bazaigu osasuntsuak ez diren elikagai gehiegi jaten ari direla, gure ardura da hauek gutxiagotan erostea.  

Bigarren aldagai nagusia, dietaren kultura da. Dietak sustatzen ditugu bizi ohitura osasuntsuak sustatu beharrean, dieta bat egitea oso gauza serioa denean, bai osasunaren aldetik eta baita ere sortzen duen diskurtsoaren aldetik. Horregatik pertsona batek dieta egin behar badu argi utzi behar diegu haurrei, osasunaren ikuspuntutik dela eta noski, profesional baten jarraipenarekin.  

Haurreko honekin lotuta, garrantzitsua da ere elikagaiak sailkatzeko gure modua aldatzea. Ez ditzagun sailkatu gizentzen duten eta gizentzen ez duten elikagaiak. Alde batetik, egunerokotasunean kontsumitu ditzakegunak daude, eta bestalde momentu puntualetan kontsumitzekoak. Agian, osasuntsuak eta ez osasuntsuak, nutrizionista batzuen arabera.

Ultraprosezatuen gaia ere aipatu beharra dago. Alde batetik, elikagai mota hau, ugaria da iragarkietan eta merkatuan, eta beraien kontsumoa oso normalizatua dago. Bestalde, badago korronte bat elikagai mota honen kontsumoa erabat zigortzen duena. Eta honek guztiak, kontrolatzeko zaila den kontsumoagatik errudun sentiarazten gaitu. Beraz hau kontuan izanda, ez gehiegi kontsumitu, baina kontsumitzen direnean, beti disfrutatuz egin. Errurik sentitu gabe eta errua sentiarazi gabe.

Hirugarren aldagaia, gizartearen mezuak dira. Gizarteak ez du gorputz aniztasuna kontuan hartzen. Lodi egotea gizarte honetan ez da aukera bat. Horregatik lodifobia daramaten mezu ugari entzuten dira egunero edonon: marrazki bizidunetan, filmetan,  irratian, iragarkietan, gure arteko elkarrizketetan… Lodifobiarekin kritikoak izan behar gara.  Askotan ezingo ditugu mezu hauek kontrolatu, baina bai hauek identifikatu eta eduki lodifoboa agerian utzi. 

Gorputz aniztasuna errealitate bat da, eta gorputz osasuntsu batek forma ugari izan ditzake. Aniztasunak orokorrean aberats egiten gaitu.