Kutsatu, gaixo eta hildakoen kopuruetatik harago, pandemiaren eraginaren bestelako albo-kalteak ezagutzen ari gara azken hilabeteotan. Munduko hainbat txokotan egindako ikerketei esker, pandemiak eta horren harira hartutako erabakiek haur eta gazteengan izandako eraginaren berri izaten ari gara. Besteak beste Europan, Txinan, Kanadan edo AEBetan egindako ikerketek aditzera eman dute haur eta gazteen osasun fisiko zein mentala kaltetu dela, elikadura eta ikusmen arazoak eta gurasoen haurrekiko tratu txarrak areagotu direla, jolasaren kalitatea gutxitu eta haurren mugimendu trebetasunean etena egon dela eta atzeratu direla garapenaren hainbat mugarriren lorpena.

Orain, beraz, intuizioz aurreikusten ziren ondorioen ebidentzia zientifikoak dauzkagu. Era berean, intuiziotik eta pertsonak ebolutiboki izandako egokitzeko gaitasunaren ildotik, asko izan dira pandemia garaian ohiturak aldatu eta natura-guneetara jo dutenak. Oharkabean sarri, natura pandemiaren eragin negatibo horiek arintzeko estrategia gisa hartu da. Ez geunden oker, baina natura askoz ere gehiago ere bada. Ikerketa askotako emaitzek lotu dute natura ongizatearekin, sormenarekin, inplikazio eta arreta maila altuagoekin, harreman osasuntsuagoekin, naturarekiko errespetu handiagoarekin, ikasketarekin edo jolas aberatsagoarekin. Ikerketa horietatik ondorioztatu daiteke, beraz, natura onuragarria dela haur, gazte eta helduontzako, pandemia egoeran eta beti.

Natura gune hezitzailetzat har dezakegu, edo, hobe esanda, hartu behar dugu. Hezteko, hazteko, garatzeko eta ikasteko gune pribilegiatua da natura. Horregatik, ez da harritzekoa geroz eta ikastetxe gehiagok egitea naturan murgiltzearen alde, bertako porlana edo zementua elementu naturalekin ordezkatuz edo zuzenean mendi eta basoetarantz joz eskola orduetan. Bide interesgarria zabaltzen ari da horrela Euskal Herriko hainbat hezkuntza-zentrotan, hurrengo urteetan heda daitekeen joerarako lan aitzindaria eginez.

Ikastetxeetan bide egiteaz gain, naturaren aldeko hautuak baditu heldu beharreko beste hari-mutur batzuk. Esate baterako, Udalek badute natura-guneak sustatzeko ardura, bertako mendi eta basoen babesean, auzo berrien konfigurazioetan, kaleen berregokitzapenetan edo jolasguneen diseinuetan besteak beste. Gurasoei dagokigunez, pandemian indartutako joerari eutsi behar diogu. Bestelako aisialdi eskaintzak gutxietsi gabe, komenigarria litzateke naturarekiko kontaktua zaintzea, arestian adierazi bezala, natura ez baita pandemiari aurre egiteko baliabide bat soilik, baizik eta hazteko, hezteko, garatzeko eta ikasteko gune pribilegiatua. Eta gainerako aisialdi aukeretan bezala, gune are pribilegiatuagoa bihurtzen da lagunduta egiten dugunean. Bestela esanda, belarretan, lokatzetan, putzuetan, harriekin, hondarrarekin, makilekin, intxaurrekin… ibil gaitezen gelakideekin, bizilagunekin, auzokideekin, senideekin, bestelako lagunekin edo bidean topo egiten dugunekin batera. Horrela lortuko dugu esperientzia aberatsagoa izatea eta horri esker ongizatean, sormenean, harremanean edo jolasaren kalitatean are gehiago eragitea.