Pieza solteen teoria

Aspalditik atentzioa deitu didate sarean Europako hainbat ikastetxeetan kanpo espazio zein barne espaziotan ikusi ditudan argazki batzuk. Bertan, haurrak ageri ziren jolasean baina ez jostailuekin. Egunerokotasunean eskura izaten ditugun ohiko materialekin. Sarean gaiaren inguruan kuxkuxeatzen hasi eta hara, argazki horietako materialen erabileraren zergati eta jatorriarekin egin dut topo. Pieza solteen teoriarekin alegia.

Eta zer da ba, pieza solteen teoria?

Pieza solteen teoria lehenengo aldiz, 1970. urtean Simon Nicholson izeneko arkitektoak proposatu zuen. Haren ustez, pieza solteek gure sormenean eragin positiboa dute. Nicholsonek arkitektura ikuspegitik jolas parke eta haur eskoletako kanpo espazioak eremu estatikoak baino, irudimena sustatu eta naturarekin harremana izatera gonbidatzen duten espazio moldagarri bezala irudikatu zituen.

Malaguzzik zioen bezala, Nicholsonek ere, uste du sormena ez dela gutxi batzuen gaitasuna. Haren ustez, haur guztiak dira izaki sortzaileak, kuriosoak eta gogotsu egoten dira gauza eta bizipen berriak esperimentatzeko. Orain arteko hezkuntza sistemak, sinestarazi nahi izan digu sormena, gutxi batzuen dohain berezia izan dela. Gehiengoak, gutxiengoak diseinatutako espazioetan bizitzera behartu nahi izan gaituzte, gehiengoak konposatutako musika entzun, gehiengoak asmatutako gailuak erabili, gehiengoak idatzitako literatura irakurri eta gehiengoak sortutako arteaz gozarazi. Bain hori ez da horrela, jakina da gizaki orok duela sortzeko gaitasuna. Gaitasun hori onartu, zaindu, elikatu eta askatasuna eskaintzea da gaitasun horrek bere emaitzak emateko gakoa.

Hori dela eta Nicholsonen ustez, benetako material moldagarriez aberatsa den ingurune batek, haurra esperimentatzera, parte hartzera, eraikitzera, sortzera, irudikatzera, manipulatzera gonbidatzen du. Horrelako materialez hornitutako espazioa, jolaserako gonbita da. Horregatik pieza solteen teoria. Izan ere, orain artean jolaserako diseinatu diren espazioak; jolas parkeak, eskolak etab., espazio garbiak, estatikoak eta sormenerako leku gutxi uzten duten espazio bezala diseinatu dira. Eta esperientziak erakutsi digu, eta erakusten ari zaigu, horrelako espazioek ez dutela gure sormena onartzen, zaintzen, elikatzen eta askatasunik ematen sortzeko.

Pieza solteen teoriak beraz, haurraren jolasean eta jolaserako espazioak diseinatzen dituzten pertsonengan eragin zuzena duela esan genezake. Ondoren, beraiek diseinatuko dituzten espazioetan eragiteko.

Eta zeintzuk osatzen dituzte pieza solteen multzoa? Zer baldintza bete behar ditu egunerokotasuneko material “arrunt” batek, pieza solteen teorian lekua izateko?

Haur eskola baten edo etxean mugitu, eraman, berdiseinatu, lerrokatu, desmuntatu, muntatu edota bestelako eraldaketa bat jasan dezaketen pieza solteak dira, pieza solteen teorian lekua dutenak.

Material hauek bakarrik edota beste batzuekin elkartuta edota konbinatuta erabili daitezke inolako araurik gabe.

Pieza solteak naturalak edo sintetikoak izan daitezke. Jolaserako kanpo espazio batean horrelako pieza solteak ipini ditzakegu haurren eskura:

Adibide honekin errazago ulertuko duzue haur batentzat zergatik den erakargarriagoa, pieza solteen erabilera jostailu “konbentzional” bat baino:

Museoko bisitaren adibidea:

Momentu batez irudika ezazu museo batera egin duzun txangoa. Bertan hainbat margo daude pareta zurietan zintzilikatuta. Zein elementu dira zure arreta bereganatu dutenak? Pareta txuriko margo estatikoak ala alboko aretoko erakusketa interaktiboak? Margoak ederrak dira eta zerbait iradokitzen digutela agerikoa da. Erakusketa interaktiboetan aldiz, parte hartu dezakegu, gure presentzia fisikoa beharrezkoa da hauetan eta bertara gerturatu eta esperimentatzeko aukera eskaintzen dute, bertako elementuak itxuraldatuz.

Eta zergatik erabili pieza solteak?

Nicholson eta Malaguzziren teoria eta esperientzia oinarri hartuta, hainbat arrazoi daude horretarako:

• Haurrak nahieran erabili ditzake pieza solteak.
• Pieza solteak nahieran moldatu eta manipula daitezke.
• Pieza solteek sormena eta irudimenerako estimulu positiboak dira.
• Pieza solteek plastikozko jostailu modernoek baino gaitasun eta konpetentzia gehiago garatu ditzakete.
• Pieza solteak hainbat modutan erabili daitezke.
• Pieza solteak beste material batzuekin konbinatu daitezke irudimena sustatuz.
• Pieza solteek ikaskuntza askea sustatzen dute.
• Pieza solteak erabiltzean, norberak aukeratzen du zer edo zeintzuk erabili.

Beraz, hona nire gonbita artikulu hau irakurri duzuen guraso edota hezitzaileontzako. Zergatik ez atondu eskura dugun jolaserako kanpo espazio batean pieza solteen txoko bat?

Pinterest edo “Let Then Children Play” webguneetan, zuen txokoa antolatzeko lagungarri izan daitezkeen irudi batzuk aurki ditzakezue. Egin ezazue aproba eta konta iezadazue nola doan.

Hurrengo arte!

Egilearekin elkarrizketa entzungai