Jabier Agirre 2012

Azken ikerketek diotenez, neskak gero eta lehenago hasten dira pubertatearen aurreneko zeinuak bizitzen. Baina bizitzaren etapa horretan garai egokia iritsi aurretik sartzeak, trastorno psikologikoak eragiteaz gain, neskaren hazkundea frenatu eta beste gaitz batzuk jasateko arriskua gehitu dezake. Kontuz, beraz.

 

Orain urte batzuk ia bitxikeriatzat jotzen bazen ere, gaur egun gero eta usuagoa da 7-9 urteko neskatoak, oraindik ere panpinekin jolasean ari direla, pubertatearen aurreneko zeinuak, fisikoak edo psikologikoak, edukitzea. Pediatrics aldizkarian argitaratutako azterketa baten arabera, pubertaroaren hasierako adina urtebete aurreratu da azken hamarkadan, eta gaur egun 9,86 urtetan kokatzen da, orain 15-20 urte 10,88an zegoen bitartean.

Gorantz doan fenomenoa

Pubertate goiztiarra esaten zaio garapenaren lehen seinaleak 8 urte aurretik agertzen direnean neskatoetan, edo 9 urte aurretik mutikoetan. Arazoa larriagoa da nesketan, agertzeko arriskua handiagoa izateaz gain (pubertate goiztiarra jasaten duen mutil bakoitzeko neskak 10 izan ohi dira), zeinuak ere askoz ere nabarmenagoak baitira (bularren tamaina handitzea, aldakak ere handiagoak dira,etab.).

  • Pubertatea nesketan. Bularreko botoia —bularren barrualdetik “ukitu” edo palpatu daitekeen koskor modukoa alegia— agertzearekin batera hasten da. Hori 9-10 urterekin gertatu ohi da. Berehala datoz hazkundearen bizkortzea, galtzarbeetan eta pubisean ilea azaltzea, aknea, gorputz-usain berezia, etab. Eta menstruazioaren agerpenarekin (menarkia esaten zaio) iristen da prozesuaren gailurra, hasi eta bizpahiru urtera gutxi gorabehera.
  • Pubertatea mutikoetan. Kasu honetan barrabilen hazkundearekin hasi ohi da, 11-13 urte inguruan, eta horren ondoren aurpegian eta gorputzean ilea agertzea, ahotsaren aldaketa, zakila handitzea,… Mutikoetan altuera-handitzea nesketan baino beranduago gertatzen da.

Arriskuak eta ondorioak

Garapena aurreratzeak, pubertatearen zeinuak garaia baino lehenago agertzeak, trastorno fisikoak nahiz psikologikoak eragin ditzake neska.mutikoetan. Hauek dira usuenak:

  • ARAZO EMOZIONALAK. Neska batzuk akonplejatu egiten dira, fisikoki izan duten garapen edo hazkundea dela medio.
  • TAILA BAXUA. Pubertate goiztiarrak moteldu egiten du hezurren hazkunde-erritmoa, eta horregatik neskek normalean legokiekeena baino taila txikiagoa izango dute (6-7 cm gutxiago).
  • Pubertaroan garaiz aurretik sartzen diren nesken gorputza urte luzeagoz egongo da estrogenoen eraginpean, eta horrek bularreko minbizia izateko arriskua gehitu egin dezake.

Prebentzioa

Aurrerapen horren azken arrazoia oraindik ezezaguna den arren, badira, itxuraz, joera hori eragin dezaketen faktore batzuk:

  • Haurdunaldian kosmetikoak erabiltzea. Aditu batzuek diotenez, haurdun dagoen emakumeak ugaztunen plazentarekin prestatutako gorputz-kremak erabiltzeak sabel barruan daraman umekiaren garapen hormonala aldarazi egingo luke etorkizunean.
  • Jaiotzako pisu baxua. Egoera horri pisu-irabazte bizkorregia eransten bazaio hurrengo urteetan (hasierako atzerapena nolabait konpentsatu nahian), garapenaren aurrerapena gertatzeko aukerak gehitu egingo lirateke.
  • Obesitatea. Azterketa ugarik frogatu duten bezala, zenbat eta pisu handiagoa izan neskak, orduan eta arrisku gehiago pubertate goiztiarra jasateko, gantzak odoleko estrogenoen maila gehitzen baitu.

Tratamendua

Pubertate goiztiarra jadanik hasita dagoenean, aztertzen ari den neskak prozesua geraraztera bideratutako tratamendurik behar duen ala ez baloratuko du pediatrak. Balorazioaren ondorioz tratamendua beharrezkoa dela iritziz gero, estrogenoen sintesia estimulatzen duten hormonen produkzioa blokeatzen duten injekzio batzuk errezetatuko dizkio neskari, obulutegien estimulazioa frenatu eta prozesua bere martxa normalera ekartzen saiatzeko.