Hainbat alorretan da ezaguna Arantza Santesteban. Kasu honetan hezkidetzaren inguruan hitz egin dugu berarekin. Umeak parekidetasunean hezteko kontzientzia eta borondatea badaudela dio, baina falta direla tresna eraginkorrak eta programa zehatzak. Azken batean, baliabideak.

ArantzaSantesteban-0462

Parekidetasunean hezten ditugu umeak?
Nire ustez badugu kontzientzia maila bat eta badakigu gure seme-alabak hezi nahi ditugula modu parekideago batean. Horren kontzientzia badugu eta horren desioa edo borondatea badugu, baina ez dago tresna askorik. Guraso batek jo nahi badu tresna bila oso gutxi aurkituko ditu.

Badaude erakunde batzuk material oso interesgarriak sortzen dituztenak, esaterako Urtxintxa edo Txatxilipurdi… Mugimendu feministatik ere landu da gaia; Emaginek, esaterako, hezkidetzarako ikastaroak antolatzen ditu, baina bitarteko batzuk egonda ere oraindik ez dira guztien eskuetara iristen.

Zer sumatzen duzu faltan?
Behar dira hezkidetzaren inguruko programak ikastoletan eta eskoletan. Bada mugimendu txiki bat, baina krisiarekin eta murrizketekin asko jaitsi dira ekimen horiek. Instituzioek, herri mugimenduek eta baita ere guraso elkarteek lan gehiago egin beharko lukete tresna horiek zabaltzeko, hedatzeko eta guztion eskura jartzeko.

Eta daukagun beste arazo handi bat bizi garen mundu honetan hegemonikoa den sistema patriarkatua da. Indibidualismoa, patriarkatuaren printzipio ideologikoak… oso modu sutilean sistemak egunero eta etengabe egiten du lan balio jakin batzuk nabarmentzen.

Ikusi ditut gaiarekin oso kontzientziatuak dauden gurasoak tresna egokiak erabiltzen, baina seme-alabak mugitzen diren testuingurua guztiz kontrakoa da. Orduan, askotan, zuk jarri dezakezu zure aldetik asko, baina testuingurua aldatzen ez den bitartean beti sortuko dira kontraesanak.

Ipini dezakezu adibiderik?
Ikusten ditut zortzi urteko mutikoak maskulinitatearen rolean guztiz sartuta, gizon izateko borrokan. Eta akaso ume sentikorrak dira edo badituzte beste ezaugarri batzuk, baina egituragatik edo ondoan dituztenengatik sistematikoki zapalduak dira.  Umeek oso txikitatik bereganatzen dituzte rol horiek eta ikusten dut ez dela batere erraza gizon edo emakume eredu tradizionaletatik askatzea.

Emakumeekin berdin gertatzen da, ezta?
Noski. Badaude emakume izateko modu oso ezberdinak, eta ez da kasualitatea umeak oso txikitatik hurbiltzea maskulinitate edo feminitate eredu orokorretara. Lan handia egin behar da, sekulako lana. Eta horren guztiaren hasieran gaudela uste dut. Krisiak, gainera, ez du lagundu.

Nerabeetan ere datu larriak daude.
Datuak oso larriak dira. Kontzientzia maila handia da, sortu dira proiektuak hezkidetzan eta abar baina egitura zer? Norberaren identitatearen eraikuntzan pisu handia dauka egiturak: telebistan kontsumitzen denak, aisialdian kontsumitzen denak…  Egiturak zama handia du.