Mari, Basajaun, Tartalo, galtzagorriak, lamiak… Euskal mitologiaren barruan aurki daitezken pertsonaietako batzuk dira. Eta horiek are eta gehiago ezagutzeko aukera aparta eskaintzen dute Ataungo Jentilbaratza Kultur Elkartekoek, ipuin kontaketa antzeztuen bitartez.

Izan ere, Euskal Herriko mito eta ipuin zaharren kontaketa egiten dute, Marimunduko pertsonaia kontalari dutela. Elkarteko kide Maitane Aizpuruak ematen dio bizia Marimundukori eta asteburuan Arantzazu Lab-eko batzar zentroan eskaini dute saioa.

Jentilbaratza Kultur Elkartea Ataungoa da, eta ataundarra zen baita ere Jose Migel Barandiaran. Hark jaso zituen kondaira mitologikoak ezagutzeko aukera ematen dute ipuin kontaketan.

Aizpuruak azaldu du mitologiako istorioek asko erakartzen dutela: “Bi gauza dituzte: alde batetik, pertsonaia magikoak dira, guk ez ditugun botereak dituzte, izaki bereziak dira, batzuk indartsuak, gaiztoak edota azkarrak dira; eta bestetik gure arbasoei buruz hitz egiten digute. Azken finean guk kristautasuna bakarrik ezagutu izan dugu Euskal Herrian eta horren aurretik zegoen beste gizarte baten arrastoak dira eta horrek asko erakartzen du. Jakin-mina sortzen du”.

Bere garaian ulergaitzak ziren hainbat kontuei buruzko azalpenak ematen zituzten mitologiaren bitartez, halaxe azaldu du Aizpuruak: “Imajinatu bi urteko ume bat bere sehaskan hiltzen dela, edo gutako edozein goizetik gauera hilda agertzen dela ohean. Ze azalpen eman behar zitzaion horri? Gaur zientzia daukagu eta esaten digute hil dela arrazoi honegatik, baina garai hartan ez zegoen. Orduan zerbait egon behar zen hura ulertzeko. Gaizki izan zitekeen bere ametsetan sartu eta amets gaiztoak eragin eta horrela hil zuena, edo Ingumak itota hil zuela gauean. Horrela sortzen dira pertsonaia mitologikoak eta horrela sortzen dira istorio horiek”.
 
Beste bitxikeri bat ere azpimarratu du: “Garai batean uste zen ostadarraren azpitik pasatzen zen gizakia sexuz aldatzen zela. Eta gaurko harrotasun banderak zein kolore dauzka? Ostadarrarenak. Orduan badaude gauza batzuk oso kuriosoak, bereziak, eta jendeak oraindik ezagutzen ez dituenak”.

Arantzazun egin duten ipuin kontaketa 4-12 urte bitarteko umeei zuzenduta egon da, baina familia guztiarendako istorioak direla azpimarratu nahi izan du Azpiazuk: “Gertatzen dena da guk gure ondorengoei kontatu behar dizkiegula istorioak, eurek ondorengoei transmititzeko. Nahi izaten duguna da umeengan sortu kuriositate hori gure mitologiarekiko”.

Ordubeteko bi saio eskaini zituzten eta Euskal Herriko hainbat lekutako istorioak kontatzen dituzte halakoetan; Gipuzkoako bat, Arabako bat eta Iparraldeko bat, adibidez. “Umeen arreta mantentzea gaur egun horrenbeste teknologia eskura daukaten garaian oso zaila da, orduan lehenengo bi ipuinak nik bakarrik kontatzen ditut, baina azkenekoa antzeztua izaten da eta pertsonaiak azaltzen dira. Eta tartean, ipuin batetik bestera ere pertsonaiaren bat azaltzen da, umeen arreta mantentzen saiatzen gara, eta aldi berean, ume horiei pertsonaia horiek gutxi gorabehera nolakoak izan zitezkeen ikusten laguntzen diegu”, esan du Aizpuruak.

Gaineratu du ondare hori “denona” dela eta “bizirik mantentzen” saiatu behar garela eta “zabaltzen” jarraitu behar dugula. Hemen euren webgunea, duten agenda kontsultatu ahal izateko edota taldeari buruzko informazio gehiago jasotzeko.