Neurologiako pediatra da Ovidio doktorea eta ohartarazten du gaur egungo gizartean tragedia isil bat gertatzen ari dela. “Gure seme-alabak egoera emozional suntsitzaile batean daude. Hamabost urteotan egindako ikerketek datu kezkagarriak azaleratu dituzte: gero eta gehiago dira gaixotasun mentalak dituzten umeak. Egoera proportzio epidemikoetara heltzen ari da”.

Zenbait datu

• Bost umetatik batek ditu buruko osasun arazoak.
• TDAH kasuak %43 igo dira.
• Nerabezaroko depresio kasuak %37 igo dira.
• 10 eta 14 urte bitarteko haurren suizidio tasak %200 egin du gora.

Zer gertatzen ari da eta zer egiten ari gara gaizki?

Adituaren esanetan gaur egungo haurrak, orokorrean, gain-estimulatuta bizi dira eta opari material gehiegi jasotzen dituzte. Horrekin batera, haurtzaro osasuntsu baterako ezinbestekoak diren osagai asko dituzte falta.
• Emozionalki libre dauden gurasoak.
• Argi definitutako mugak.
• Erantzukizunak.
• Nutrizio orekatua eta lo ohitura egokiak.
• Mugimendua, oro har, baina bereziki aire zabalean.
• Sormenezko jolaserako aukerak eta interakzio sozialerako, egituratua ez den jolaserako zein aspertzeko espazioa eta denbora.

Aldiz, orokortu diren ezaugarriak dira: mundu digitalarekin distraituta dauden gurasoak, arauak ondo jartzeko gaitasunik ez duten guraso permisiboegiak, sinistuta egotea lorpenak edo sariak berez etortzen direla eta horiek ez lotzea norberaren ahaleginarekin, bizimodu sedentarioa…

Zer egin daiteke?

“Gure seme-alabak gizaki zoriontsuak eta osasuntsuak izatea nahi badugu esnatu eta oinarrizkora itzuli behar dugu. Oraindik posible da!”, azaltzen du Ovidio doktoreak. Hainbat gomendio ematen ditu adieraziz familia askok aldaketak sumatzen dituztela horiek jarraitu ostean.

• Ezarri mugak eta izan gogoan gurasoak direla kapitain itsasontzian. Seme-alabak seguruago sentitzen dira gurasoek kontrola badute.
• Eskaini umeei bizimodu oreka bat. Umeek eskatzen dutena ez da beti behar dutena, eta jakin behar da horrelakoetan ezetz esaten.
• Elikadura osasuntsua eskaini eta saihestu zabor-jana.
• Gutxienez, egunean ordubete pasa aire zabalean. Jarduerak izan daitezke bizikletan ibiltzea, oinez ibiltzea, arrantzan egitea, hegaztiak behatzea…
• Gozatu eguneroko afariarekin. Familia giroa babestu eta une horietan utzi albo batera haurrak zein gurasoak distraitzen dituzten telefono adimenduak edo teknologia.
• Familian egiteko moduko mahai jolasak aukeratu, eta hartu tartea horrelakoetarako. Haurrak txikiegiak badira aukeratu bestelako jarduerak.
• Egunerokoarekin lotutako ardurak eman seme-alabei ere, adinaren arabera. Arropa tolestu, jostailuak jaso, ohea egin, arropa zintzilikatu, erosketa gorde, mahaikoak jarri/kendu, txakurra kalera atera…

• Lotarako errutina egokiak bultzatu. Ordutegiak finkatu eta betetzen saiatu, batez ere eskola-umeen kasuan.

• Erakutsi eta bultzatu erantzukizuna eta autonomia. Ez babestu frustrazio ororen edo oker ororen aurrean. Huts egiteek erresilientzia garatzen laguntzen dute, eta bizitzako erronkak gainditzen irakasten dute.
• Ez eraman umeen motxila, ez zuritu fruta horretarako adina badute. Bestela esanda: ez eman arraina, erakutsi arrantzan egiten.
• Erakutsi itxaroten eta atzeratu sariketa.
• Eman aspertzeko aukera eta beharrezkoa bada sortu aukera horiek; izan ere sormena esnatzeko aukera aparta da.
• Ez erabili teknologia asperraldiak saihesteko. Ez eskaini lehen unetik.
• Lagundu asperraldietarako estrategiak sortzen. Esaterako, jarduera edo ideia sorta bat eraiki horrelakoetan erabil ditzaten.
• Egon emozionalki libre haurrekin konektatzeko eta irakatsi auto-erregulatzen zein giza harremanetarako trebetasunak.
• Itzali telefonoak haurrak ohera joan aurretik arreta digitala saihesteko.
• Izan seme-alaben erregulatzaile edo entrenatzaile emozionala. Ulertu frustrazioak eta erakutsi haserrealdiak kudeatzen.
• Erakutsi agurtu egin behar dela, txandak errespetatu behar direla, elkarbanatzen norbere burua ahaztu gabe, eskerrak ematen, gauzak mesedez eskatzen, huts egiteak onartzen, barkamena eskatzen (ez behartu)… Eredu izatea da horiek guztiak erakusteko premiazkoena.
• Konektatu emozionalki: irribarre egin, besarkatu, musukatu, irakurri, dantzatu, jausi egin, jolastu…

Argazkiaren iturria hemen.