Toteltasuna hizketaren jariakortasunaren nahasmendua da, sarritan eta nahi gabe gertatzen dira:

  • Soinuen eta silaben errepikapena
  • Soinuen luzapena,
  • Blokeoak edo hizketan etenaldi ez borondatezkoak,
  • Hitz zatikatuak


Aldi berean, gehiegizko ahalegina ager daiteke hitz egitean, blokeoak, aurpegiko tentsioa (ezpainak, masailezurra eta/edo lepoa) edo bestelako porputz ataletan. Haurrak denbora daramanean hitz egiteko jariotasunean zailtasunekin, eskolan eta egunerokotasunean eragin dezake , beldurraen ondorioz hitz egitea eta komunikazioa saihesteko joera azaldu baidaiteke

Haur bat totelka hasten denean, bi mota bereizi behar ditugu:

  • Garapenaren toteltasun iraunkorra: pertsonaren bizitza osoko egoera
  • Disfluentzia ebolutiboa (gaizki deitua toteltasun ebolutiboa): argitalpen honetan zehatzago aztertuko duguna.


Zergatik gertatzen da?


Ez dakigu zein den toteltasunaren arrazoia, baina badirudi faktore konstituzionalen eta ingurumenekoen konbinazioaren ondorio dela: aurretiko joera genetikoa (osagai genetiko bat dago toteltasunean, eta horrek eragina du pertsona batek totelka hitz egiteko joera handiagoa izan dezan), eta faktore neurologikoak, psikologikoak, sozialak, etab. Estres emozionalak edo urduritasunak (eta horrekin batera, haurrak adierazteko moduari buruz duen pertzepzioak) ere eragin negatiboa izan dezake haurraren hizketan.


Nire 3 urteko semea totelka hasi da!



Hizketaren (edo disfemiaren) arintasunaren eta antolaketaren arazoak aldi baterako etapa izaten dira hizkuntzaren garapenean, eta 2.5-5 urte bitartean ager daitezke, hau da, hizkuntzaren eztanda-aldian. Gehienetan, disfluentzia bat izaten da (edo “gaizki deitua” toteltasun ebolutiboa).



2 eta 5 urte bitarteko haurren ehuneko handi batek disfluentzia-aldi bat igarotzen du hitz egiten ikasten dutenean, baita disfluentzia anormalak dituzten haurren artean ere (esfortzua edo deserosotasuna dakarten errepikapenak edo blokeoak), eta % 80 inguruko hizkera egonkortzeko aukera dago.


Pentsamenduaren prozesamendua programazio motorra eta hizketaren ekoizpena baino lehenago gertatzen da (burmuina soinuaren igorpena baino azkarrago doa).



Ezaugarri hauek ditu:

  • Haurtzaroan hasten da kasu gehienetan ( % 75 2-5 urte bitartean).
  • Ohikoagoa da mutiletan nesketan baino (4tik 1era).
  • Nahasmena hasi eta 12 hilabete igaro baino lehen berreskuratzen da hizkera “normala”, % 80 an.
  • Soinuak eta silabak errepikatzea (hasierako silabak edo silaba bakarrekoak), blokeatuta geratzen da soinua igortzen amaitu gabe edo luzatu egiten du, hitzak ordezten ditu eta, batzuetan, gehiegizko tentsioa izaten du ahoaren inguruko muskulaturan.”ba ba baina”; “ni ni”; “no no noiz”; ” ze ze ze zer den”; ” ha ha haiena”;
  • Aldizka gertatzen da, ez da etengabe gertatzen
  • Ez du eragin negatiborik: ez dago saihesterik, ez eta frustraziorik ere

Disfluentzien hasiera bat dator haurraren hizkuntzaren eta hizketaren garapen handiko aldiarekin, hitz batez edo biz osatutako esaldiak esaldi konplexuak erabiltzera igarotzen diren unean.

Disfuentzia hori iragankorra izaten da, eta denborarekin desagertzen da, ondoriorik utzi gabe. Hala ere, kasu jakin batzuetan eskola-adinera edo helduarora arte iraun dezake, eta, beraz, zaindu, ebaluatu eta batzuetan tratatu egin behar da.


Zer egin dezakegu etxean?


Lasai hitz egin, denborak errespetatuz. Hitz egiten bukatzea ahalbidetu behar dugu, bere mezua eroso adierazi ahal izatea, presarik gabe.
Mantendu komunikazio bisuala elkarrizketan zehar.
Esaldi laburrekin eta hizkuntza errazarekin hitz egin, bere adinerako egokia eta motela.
Egin galdera gutxi, errazak, banan-banan.
Mugatu pantailak.
Elkarrekin irakurri.
Hitzik gabeko komunikazioa erabili: laztandu, begiratu, ukitu, hitzik gabeko jolasak onartu.

Haurrari adierazi -garrantzitsuena esaten duena dela, eta ez nola esaten duen-.
Hitz egiten bukatzea ahalbidetu, denborak errespetatuz eta presiorik gabe
Saihestu:

  • Kezka edo gaitzespen-zantzuak agertzea
  • Esaldiak osatzea
  • Maiz zuzentzea
  • Haurra Imitatzea
  • Barre egitea
  • Pazientzia galtzea (edo presaka ibiltzea), bere ideiak eta esaldiak amaitzen ez uztea.
  • Galdera asko jarraian egitea
  • Haurrari erritmo bizkorrean hitz egin, eta azkar eta zehatz hitz egiteko eskatzea
  • Moztu hitz egiten duen bitartean
  • Saihestu: “gelditu, hasi berriro”, “ez estutu”, “hitz egin astiro”, “ez jarri urduri”, bezalako esaldiak, tentsioa areagotzen baita.

Artikulu hau https://nereapediatra.com/ webgunetik ekarri dugu euskarara