Bukatu berri dira Donostian ospatu diren Gaitasun Handiko ikasleen arretari buruzko VI. Alcagi Jardunaldiak, aurtengo honetan Eskola desberdin baterako Hezkuntza Berrikuntza izenburupean. Jardunaldi hauek batez ere hezkuntza inguruko profesionalei eta ikastetxeetako irakasle, orientatzaile eta zuzendari taldeei zuzenduak izaten dira, baina interesgarria iruditu zait webgune honetan gurasoei ere han hitz egindakoaren zertzelada batzuk ematea. Aurtengoan Cristina López Escribano (pedagogoa eta Asturiaseko Adimen Gaitasun Handien Unitateko arduraduna), Sylvia Sastre i Riba (Errioxako Unibertsitateko Psikologia Ebolutiboko Katedraduna), Marcela Palazuelo (Valladolideko Unibertsitateko irakaslea), José Antonio Fernández Bravo (Camilo José Cela Unibertsitateko dekanoa), Marga Íñiguez (Sormenean eta Berrikuntzan nazioarteko aholkularia) eta Javier Bahón (irakaslea, pedagogoa eta hezkuntza aholkularia) izan dira hizlari.

Beste behin, agerian gelditu da gaur egungo hezkuntza sistemak eraldaketa handi bat behar duela, baina Javier Bahonek azpimarratu zuen eran, ez du balio “sistemak berak ez dit hobetzen uzten” esatea; nahi izanez gero, norbanako bakoitzak asko egin dezake hezkuntza hobe baten alde.

Cristina López Escribanok, beste hainbat ideien artean, goiztiartasuna ebolutiboa dela eta erantzun espezifikoa behar duela azpimarratu zuen eta adimen gaitasun handiko haur baten hezkuntza helburuak bere autoestimua hobetzea, bere jakin-mina bultzatzea, parte-hartze aktiboan laguntzea eta erronka egokiak eskaintzea direla. Edukiak ordea analisiak, laburpenak, parekotasunak, metodologiak,… lantzeko aitzakia izan beharko lirateke eta ez ikasketaren oinarri.

Silvia Sastrek kontatu zuenez, egindako ikerketen arabera, antzemandako adimen gaitasun handiko pertsonetatik %25ak soilik lortzen du bikaintasuna eta honek hezkuntza esku-hartzea birplanteatzera garamatza. Gaitasunaren eta errendimenduaren artean motibazioa, nortasuna eta beste faktore batzuk (aukerak, tokiak, gertaerak,…) daudela gogoratu zigun, baina batez ere, motibazioa dela bikaintasuna lortzeko gakoa.

Bestalde, aberastea sekula ez dela gehiago egitea izan behar azpimarratu zuen, baizik eta edukiak modu konplexuagoan eta sakonagoan lantzea, sormen handiagoarekin eta kurrikuluma trinkotuz.

José Antonio Fernández Bravok bi hitzetan laburbildu zuen matematikak irakasteko proposamen berritzailea: haurrari entzutea. Irakasten duenaren zerebrotik irakatsi beharrean, ikasten duenaren zerebrotik egin beharko genukeela zioen, geure buruari entzun beharrean haurrari entzunez eta emaitzekin itsutu beharrean, prozesuekin itsutuz. Askotan haurraren arrazoiketa ezagutu gabe eta gauzak zergatik eta nola egiten dituen entzun beharrean, guk espero dugunarekin bat ez datorrena epaitzeko joera dugula gaineratu zuen eta bide horretatik ez dela ezer egokirik lortzen.

Zentzu horretan, irakasle on bat izateko, bi gauza nahikoa omen dira: materia ahalik eta ongien ezagutzea eta haurrari entzutea.

Marga Iñiguezen hitzetan sormena beharra eta eskubidea da eta pertsona oro da sormenduna. Sormen hori kanporatzeko ordea bide ezberdinak omen daude eta pertsona mota bakoitzak era batera edo bestera egiten omen du. Eneatipoetan oinarrituz, pertsona mota bakoitzak zer beharko lukeen azaldu zuen, eskolak gehienetan bi eneatipori bakarrik heltzen diola azpimarratuz: 1-ari eta 6-ari, hau da, gauzak egituratzen eta antolatzen onak direnei eta talde-lanean ondo moldatzen direnei. Beste zazpi eneatipoak ere ezagutu eta onartu beharko genituzkeela zioen, gizartearentzat beharrezkoak direlako, eta aipamen berezia egin zuen 8 eneatipoari buruz, hau da, arauak atsegin ez dituztenei buruz. Sarritan beren jarreragatik eskolatik kanporatutako ikasleak izaten omen dira, gehienetan oso argiak (askotan zenbait kontutan irakasleak berak baino gehiago dakitenak) eta bihurriak, beraien erara lan egiten utziz gero ongi funtzionatzen dutenak eta arrakastatsuak izan daitezkeenak.

Sormena garatzeko orduan bakoitzak bere banakotasunarekin loturan eta inguratzen gaituen guztiari zabalik egon behar duela azaltzen zuen, arrano baten begiradaz eta zizare baten malgutasunaz. Pasioa, barneko nahi sakona, omen da sormen hori ateratzera eramaten gaituena eta horretarako ez omen dago atmosfera egoki bat baino ezer hoberik, irakasleak bere presentziaz sortuko duena.

Javier Bahonek gogorarazi zuen, haurrak beren txikitasunean handi jaiotzen direla, baina irakasleek suntsiketa masiborako arma indartsua dutela eskuartean, arriskutsua izan daitekeena; haurrak handitu orduko artalde bereko bildots bihurtu ditzake. Horregatik, kontuz ibili beharra seinalatzen zuen, beti ere haurren interesei eta emozioei begira, alaitasuna, jakin-mina eta segurtasuna bultzatuz eta eskolako errealitatea eta bizitzakoa uztartuz. Irakasleei talde-lana, konfiantza, proiektu amankomuna, motxila betea eta ikasgai guztiei garrantzi bera ematea eskatu zien, ikasleei gertutasuna erakutsiz eta epaile lana egin beharrean laguntzaile eta pertsona on gisa jokatuz.

Guztien artean (Marcela Palazuelo ezin izan nuen aditu, baina seguru ekarpen interesgarriak egingo zituela) zer pentsatua eman ziguten eta irakasle batek saio amaieran eskua altxa eta esan zuen, momentuan bertan dena utzi eta korrika ikasgelara joateko gogoa ematen ziola, ikasle bakoitzari muxu handi bana ematera. Sarritan, geure egunerokotasunean, ez gara ohartzen zenbaterainoko indarra dugun geure ikasleengan.

Erabili dezagula indar hori modurik positiboenean eta gogoratu gaitezela horrelako hitzaldiekin urte osoan zehar. Ikasleek eskertuko dute eta baita geuk ere.

Eskerrik beroenak Alcagi-ri beste urte betez horrelako jardunaldiak antolatzeagatik.

Gaurkoan oso modu orokorrean hitz egin badugu ere, hurrengo artikuluetan aipatutako gaiok sakonago ikusiko ditugu.

Amaiarekin hitz egin dugu artikulua oinarri hartuta.

 

argazkiaren iturria