Baimena eskatu…beti!

Zorionez gaur egun, helduon mundua deitzen diogun honetan geroz eta argiago dugu gure gorputzarekin harremana duten erabakiak, guk geuk hartu behar ditugula eta besteen erabakiak onartu eta errespetatu behar ditugula. Baina sarri, ahaztu egiten dugu, haurrek ere eskubide eta ardura hori dutela.

Jaiotzen diren une beretik hasi beharko genuke kontzientzia hori sortzen: hau da zure gorputza, hemen hasten da, hemendik jarraitzen du eta hemen amaitzen da, eta ukitu behar zaizun aldiro, baimena eskatuko dizut eta zure ezezkoa errespetatuko dut. Sarri inozokeria iruditu ohi zaigu, 2 egun, 3 hilabete edo urtebete duen haurrari pixoihala aldatzeko baimena eskatzea, baina uste duguna baina garrantzitsuagoa izan daiteke.

Demagun, hemendik oso gutxira heldu izango direnen belaunaldian sexu jazarpenik egoterik ez dugula nahi, demagun, laster heldu izango direnek baietz eta ezetz esaten jakin eta besteen erabakiak errespetatuak izan daitezen txikitatik hasi behar dugu.

Are gehiago, haurraren gorputzaren inguruko kontzientzia sortzeak, non sentitzen nauzu eta non ez, noraino heltzen da zure besoa, zure hanka, zure sabela… oso garrantzitsua da. Gainera, gorputz atalak zein diren eta non dauden ikasten arituko da, eta gu, egiten ari garenari arreta eskaintzen (sarri automatikoki eta ia begiratu gabe egiten dugulako). Kontaktu fisikoaren garrantzia oso handia da haurtzaroan (gai honen inguruan hitz egin nuen hemen) eta masajea, kilima uneak edo pixoihala aldatu edo bainatzeko uneak zoragarriak dira guzti hau lantzeko.

Gauza bakoitzari bere izenarekin deitzea oso garrantzitsua da, eta une oso egoki eta ugariak izango ditugu egunean zehar. Adibidez, pixoihala aldatu aurretik haurrari (bai, nahiz eta egun bakarra izan), esan egingo diogu “Kaka egin duzu? Pixoihala aldatuko dizut?”. Noski, ez digu erantzungo “bai” edo “ez” batekin, baina haziz doanean bere gorputzarekin adierazten ikasiko du, oso azkar, gainera. Bi hilabete inguruko haurrak gai dira oso argi esaten noiz ez duten pixoihala jartzea nahi adibidez, mugitu egiten dira, kexatu…

Pixoihala aldatzen goazen bitartean azalduko diogu, “orain belakiarekin garbituko dizut, epela dago, ipurdia garbituko dizut, alua… eta orain pixoihal garbia jarriko dugu.” Guzti hau egiten dugun bitartean uste duguna baina komunikazio garrantzitsuagoa gertatuko da, eta guri, egiten ari garenari arreta eskaintzen lagunduko digu.

Eta ezezkoa esaten digunean zer?

Egun bakarreko haurrak ez du ezezkoa esango, baina berehala ikasiko dute haurrek ezezkoa adierazten, eta hori gertatzen denean, ahal dela BETI errespetatuko dugu eta bete ezin dugunean, azaldu egingo dugu zergatik.

Hau da, “pixoihala aldatuko dizut?” esan eta aurpegi txarra jartzen digun haurrari, ez diogu une horretan bertan aldatuko, itxaron apur bat eta galdeiozu beranduago.

Pixoihala aldatzen ari garela janzteari ezezkoa esaten badio, saiatuko gara ez janzten.

Noski, toki eta egoera guztietan ez da posible, eta are gutxiago erlojuaren kontrako jendarte honetan, baina ezin dugunean ere, azalpen bat emango dugu. “Ulertu dut ez duzula nahi, baina kalean gaude eta hotza egiten du, jantzi behar zaitut, gero etxean egongo gara biluzik apur bat.”. Eta ULERTU DUT hori oinarrizkoa da. Hau da, zure mezua jaso dut (izan ahozkoa, gorputzarekin adierazia edo aurpegiko keinu batekin – haur bakoitzaren komunikazio kodea desberdina izan daiteke), baina une honetan ezin dut nahi duzun hori bete. Hor ere, errespetua erakusten ari gara, limite bat ezartzearekin batera eta alternatiba bat eskaintzen gehiegi erabiltzen dugun EZ hitz hori ekidinez.

Kaka aipatu dudanez, asko amorratzen nauen gai baten inguruan “Ez ikutu, kaka!” hausnartu nuen aspaldi Argian.

Eta komunikazioaz ari garela, gorputz kontzientziaz eta errespetuaz… noski, baimena ez da zertan beti ahoz eskatu. Eska dezakegu baimena pixoihal garbia erakutsiz eta bere erantzuna behatuz, edo masajea ematera goazenean olio potea erakutsi eta disdira egiten duten gure eskuak erakutsiz eta bere erantzunari itxaronez…

Eta berdin helduekin… akaso, ahoz ez bada ere ez duzu baimena eskatzen zure bikotea biluztu aurretik? Ez duzu bere onarpena izan arte itxaroten? Ez duzu bere ezezkoa errespetatzen? Saiatuko gara hurrengo belaunaldiak egunerokotasuna errazagoa izan dezan?

Nahia alkortarekin elkarrizketa artikulua oinarri hartuta.

Argazkiaren iturria