Harreman positiboak eraikitzeko gakoak

Martxoaren 8aren atarian, atzoko lilatoiaren osteko biharamunaz (zorionez, agujetarik oraingoz behintzat ez). Putzuen gainetik, txingorraren azpitik korrika gindoazela, 5kilometrotan zehar hantxe ikusi genuen jende pila lasterketako 5000 parte-hartzaileok pasatzen ikusten, batzuk denoi animatzen, beste batzuk gertukoak animatzen (“aupa amatxo” pankarta, kartulinetan egindako marrazkiak, eskuz egindako dortsal moreak, bandera more erraldoiak eusten zituzten aita-semeak, momentua erretratatuta gelditzeko lagun-bikote-senar-izeba-lehengusina-alaba kameralariak…); eta guztiaren gainetik atzoko protagonistok osatutako olatu morea, indarrez, umorez, elkartasunez betetako urratsak emanaz, aurrera eta aurrera….

Gaur ordea berriro errealitatera, errutina arruntera, lanera buelta. Komunikabideak piztu, ireki, irakurri… eta notizia (ez berria, ordea): 18 urteko gaztea atxilotua sexu erasoagatik. Non gelditzen da atzoko… aurrera eta aurrera??

Ez dut kolaborazioetarako jaiotako espazio hau nire kezkak zuekin partekatzeko erabili nahi, beste izaera eta xede bat baitu gune honek. Baina ezin esan gabe utzi, jendarteko kide gisa, hezkuntzako profesional moduan, eta euskal herriko gurasoekin elkarrekintzarako tarte honetan kolaboratzeko aukera dudan kide gisa erraza egin zaidanik gaurkorako aukeratu beharreko gaia kezka hauetatik eratorritakoa ez izatea. Hala ere, nire zeregina ekarpen eraikitzaileak egitea dela uste dudanez, hurrengo lerroetan ahalegina egingo dut harremanen inguruko ahalik eta gako positiboenak partekatzeko zuekin.

Zer egin dezakegu gure alaba, seme eta inguruko gazteekin harreman eredu osasungarri, positibo eta askeak lantzeko?

–    Harreman positiboek guri, maila pertsonalean egiten diguten ekarpena esplizitatu eta adierazi gure seme alaben aurrean: “zein gustura egon naizen Enekorekin hizketan! Hain goxoa da.. asko lasaitzen nau…”

–    Ospatu, horren partaide egin gure alaba eta semeak: “pasta batzuk prestatu behar ditut Miren eta Maddiren etxera eramateko. Oso lagun onak dira niretzat; behar dudanean beti daude laguntzeko prest, aurrekoan mendira eraman genuen lo sakua beraiek utzitakoa da! Lagunduko nauzu sorpresatxoa prestatzen?”

–    Haurrak behatu eta “besteari/besteei” lekua, garrantzia… noiz hasten den ematen jabetu (4 urte ingurutik aurrera ematen diren aldaketak…

–    Utzi haurrari erabakitzen pertsona bakoitza zer den berarentzat: “begira, hor dator Ane, zure laguntxoa” “begira, hor dator Jon zure gelakoa”. Oso ohikoa izan ohi da gure sema alaben eskolako kideekin topatzea kaletik, eta guk markatzea beraien artean dagoen harremana (biak mutilak direnez gertukoagoak direla pentsatzen dugulako, edo beste umearen gurasoak ezagutzen ditugunez haurrak lagunago direla uste dugulako edo lagunago izatea nahi dugulako…), eta horren arabera ñabardura, tono, edo indar ezberdina jartzen diogu esaldiari. Interesgarriena umeak berak besteekin zein harreman duen erabakitzen uztea litzateke, eta batez ere, harremanak eraikitzen diren prozesuak direnez, kategoria horiek oso aldakorrak izan daitezkeela onartzea (gaur oso laguna dena, beharbada bihar ez da hain laguna eskolako patioan haserretu egin direlako, edo atzo arratsaldean bi orduz elkarrekin jolasten egoteak ez duelako esanahi hurrengoan parekide gehiago daudenean beregana hurbilduko denik, edo beste norbait edo norbaitzuk erakargarriago egingo ez zaizkionik…).

–    Gure alaba edo semea norekin ibili/ ez ibili esan, ulertzera eman edo adierazten badugu, bere gaitasunengan (erabakitzeko, aukeratzeko…) konfiantza eza eta epaiketa (zer den ona/txarra…) egiten ari garela jakin beharko genuke; eta horrek gure arteko harremanean eragin dezakeenaren jabe izan (gezurrak, kontrako bidea hartu edo indartzeko saiakerak, norbere buruagan konfiantza eza…).

–    Harreman eredu negatiboen aurrean, hauetatik zer gustatzen ez zaigun esplizitatu eta horrela asaldatzen gaituela erakutsi: “oso oso kezkatuta nago nire lankide bati bere mutil lagunak oso gauza itsusiak esaten baitizkio”. Eta hortik abiatuta, haurraren galdera, ideia, kezka, ekarpenetatik… elkarrizketa mantendu dezakegu. Seguraski guri ere aberasgarri zaigula gure alaba eta semeak hobeto ezagutzeko plano honetan (harremanen eremuan dituzten irudikapenak, iritziak, esperientzia edo bizipenak…)

–    Harremanen eraikuntza oso prozesu luzea dela onartu. Pentsa dezagun momentu batez guk heldu gisa izan ditugun bizipenetan: gure gurasoekin harremanak izandako bilakaera, parekideekin, testuinguru berri eta ezberdinetara moldatzerako orduan nola joan garen ikasten….. Eta bizipen guzti horiek gure haurraren garapen aldira ekarri (bere buruagan arreta gehiago jartzen dituen aldi edo faseetara, beste haurrak jotzea, nobio-nobiak izatea, lagun talde handiago naiz txikiagoetan aritzea, identifikatzaile kolektiboak bilatzea, identifikatzaile propio eta berezigarriak bilatzea, nahastuta egotea, etabar etabar luze batek ezaugarritu dezake pertsona batek harremanen inguruan bizi dituenak. Mantendu dezakeguna da jarrera irekian, lasaia, errespetatzailea, ulerkorra, dialogatzailea, apoiozkoa…

–    Fokua gure seme eta alabek besteekin harremantzen (normalean besteekin nola jokatu/portatu gisa ulertzen delarik, ulerkera mugatuan) jarri ordez, alaba eta semeek behar eta nahi dituzten harremanak eraikitzeko eskaintzen dizkiegun testuinguruetan jarri beharko genuke. Hau da, eskaintzen dizkiegun harreman ereduetan (guk hautatutako giro, plan, lagunarte, pelikula, liburuetan…), harremanei eskaintzen dizkiegun momentuetan, beraiekin landu ditzakegun gaitasun edo trebetasun sozialetan (entzute aktiboa, beraien iritzia adierazten ikastea….), harremanetarako estrategietan. Izan ere, ez dugu ahaztu behar testuinguru errealetan, egiten, besteekin elkarrekintzan eta gugan emozio bat pizten denean ikasten dugula.

Ia bide honetatik abiatuta, bakoitzak (atzoko lilatoiko korrikalari protagonista bakoitzak eta baita olatua animatzen egon ziren guztiek ere, denok eskutik) ahal duguna eginaz, eskola eta parkeetako burla, bazterketa, bulling egoerekin eta ildo berean jendarteko zapalkuntza eta bortxa-biolentzian oinarritutako harreman ereduak iraultzea lortzen dugun! Animo guzti guztioi, atzo bezala, urteko egun guztietan olatuan, elkarrekin, aurrera eta aurrera!!

Nerea Agirrerekin izandako elkarrizketa artikulua oinarri hartuta.