Ipuinen boterea

Dorleta kortazarrekin elkarrizketa

Maite ditut ipuinak: maite dut ipuinak kontatzea; maite dut ipuinak irakurtzea; eta batez ere maite dut ipuinak entzutea. Nire buruari egiten diodan oparia da; ziztu bizian doan mundu zoro honetan atsedenerako tarte bat hartzeko aukera da, deskonektatzeko. Eta askotan semearekin partekatua izaten da tarte hori. Oherakoan elkarrekin ipuinak kontatzea edota irakurtzea bion artean eraiki dugun lotura afektiboaren zati da, zati garrantzitsua eta ederra, gustagarria. Bularretik ipuinetara salto egin genuen ia ohartu gabe. Eta guretzako gauza asko dira ipuinak, baina batez ere besteari elkarrekin egoteko tarte bat eskaintzea da. Elkarren ondoan eserita, kontaktuaren epelean, fantasia bera partekatzea.

“Nik ez dakit ipuinik kontatzen!!” sarri entzun izan dudan esaldia da hainbat gurasoren ahotik; edota semeari zuzenduta: “zuk bai zortea zuk, egunero etxean ipuin kontalari bat izatea, zuretzako bakarrik”. Baina gure haurrek ez dute etxean ipuin kontalari bat nahi; erreferentziazko heldu bat nahi dute, ipuinaren inguruan sortzen den gainontzeko guzti hori eskainiko diena: beraiekin egoteko tartea izango duen gurasoa, presak eta mugikorra alde batera utzi eta magalaren goxotasuna eskainiko diena, etxerako lanek agindutako irakurgaia izango ez den istorio ederra partekatzeko. Ipuinen edukia, garrantzitsua izanik, askotan gure haurrentzat gutxienekoa delako.

Ipuinak gauza asko dira:

Gurasoekin lotura afektiboa eraikitzeko bidea izateaz gain, egunerokoan geldialdia egiteak, norbere barrura begiratzeko aukera ematen digu. Ipuinek hitza jartzen die gure barruan gertatzen diren gauzei: gure beldurrei, desirei, kontraesanei, alaitasunari, bizipozari, … gure emozioei. Eta haur baten garapenerako hau ezinbestekoa da: haurrak identifikatzen jakitea bizitzen dituen errealitateen aurrean zer gertatzen zaion, zergatik gertatzen zaion, … Eta ez dela munduan bakarra hori gertatzen zaiona, ezagutu berri duen pertsonaiari ere gertatzen zaiola. Eta pertsonaia horrek asmatu duela zer egin, nola jokatu, eta irabazle irten dela bere abenturan.

Ipuina ispilua da: aukera ematen digu, dio haurrari, bizitzari kanpotik begiratzeko. Ipuinaren protagonistaren eskutik egiten du bizitzako bidaia, eta aukera ematen dio distantzia batetik gauzak ikusteko, aztertzeko eta ondorioak ateratzeko. Distantzia honek, segurtasun gune bat eskaintzen dio haurrari. Ipuinen bitartez,eguneroko bizitzari aurre egiteko erremintak eskuratzen joan daiteke modu dibertigarrian.

Ipuinak egintzen ondorioak erakusten dizkio haurrari: egintza konkretuek ondorio batzuk dituztela,desioek emaitzak dituztela, ereiten duguna jasotzen dugula. Horrela, haurrak gai dira ipuinen bitartez ondorioztatzeko zer dagoen ondo, zer ez dagoen ondo eta jokamolde konkretu batek ondorio jakin batzuk dakartzala.

Gainera, ipuinetan txikiak dira garaile, ahulak eta jakintsuak izan ohi dira irabazle, boteretsuaren eta maltzurraren aurrean. Eta hau izugarri tresna ederra da haurren jabetze prozesurako.

Ipuinak bide eman diezaguke errazak ez diren gaiez aritzeko: zer garen, nondik gatozen, nora goazen … Ipuinek askotan zailak zaizkigun gaiak jorratzen dituzte: bizitza, heriotza, aniztasuna, gatazkak, desioak, emozioak, sexualitatea … eta lagungarri izan daitezke gure haurrei beren zalantzak argitzeko, edo guraso moduan arduratzen gaituzten gauzez aritzeko.

Ipuina artea da, hitzak jostearen artea: hitzen esanahiak, hitz berriak, euskalkiak, errimak, melodiak, hitz-korapiloak, asmakizunak, … Gure amamek eta aittittek utzi diguten ondarea mantendu, gorde eta txikienei transmititzeko ardura dugu.

Ipuinek irudimena eta jakin mina pizten dituzte. Era dibertigarrian edukiak ikasteko bidea dira: jakintzak barneratu, kultura eta zibilizazio ezberdinak ezagutu, gertakizun historikoen berri izan, …

Eta batez ere ipuinak gozamena dira: irudimenaz eta fantasiaz gozatzeko aukera paregabea, maite ditugun txikiekin gozatzeko aukera. Ez pasatzen utzi!!!!