Oihana Etxebarrieta kazetariak ipuinak eta jolasak genero ikuspuntutik aztertu ditu Durangoko Platerueneko Berbertan elkarrizketen tartean.

Captura de pantalla 2015-02-24 a las 10.32.20

Generoa zelan landu da orain arte haurren ipuinetan?
Orokorrean, betiko estereotipoak lantzen dituzten ipuinak izan dira. Rol oso markatuak dituzte bertako protagonistek, neskek eta mutilek. Azkenean, hartzaileei asko eragiten die ikusteak bere adineko mutilek ipuinetan zertan jolasten diren edo neskak ia agertu ere ez direla egiten. Nesken protagonismo falta handia topatu dugu. Badaude horregaz apurtu duten ipuinak, Pipi Galtzaluzerenak, esaterako. Askorentzat oso pertsonaia berezia izan da, eta estereotipo horiek apurtu ditu; hau da, mutilek ipuin askotan egiten dutena probatzen du, abenturak izaten ditu… Bitxia da: honen inguruan hitz egiten dudan bakoitzean, askok esaten didate liburu horiek erreferentzia izan direla haientzat. Horrek esan gura du dagoen gutxi horri indarrez heldu diogula.

Ipuinetan eta jostailuetan zein rol irudikatzen da?
Neskari ematen zaion rola taldearen edo seme-alaben zaintzailearena izaten da. Mutilak, ostera, abenturetan sartuta ibiltzen dira. Ausardiaren eta beldurraren kudeaketa lantzen dute. Norberaren mugei aurre egiten diete. Bi aldeak oso beharrezkoak dira, baina kasu honetan oso banatuak agertzen dira.

Hori guztia aldatzen dabil?
Sortzaileen artean gai honen inguruan bada kezka bat. Mutilen kasuan, beldurra duten mutilak agertzen zaizkigu; hor dugu Jonas eta hozkailu beldurtia, esate baterako. Beraz, mutil batzuek beste emozio horiei ere heltzen diete. Gutxiago dira neska abenturazaleak agertzen dituzten ipuinak, baina badira, geroz eta gehiago, gainera. Oso ohikoa da ipuin klasikoei heltzea. Honegaz ez dut esan nahi ipuin klasikoak hartu behar ez ditugunik, baina zabaltzen ditugunean, oraindik ere protagonismoak oso banatuta ikusten ditugu.

Jostailuetan ere estereotipo horiek indartzen dituzte?
Jostailuek eurek ez dute ezelango rolik banatzen. Arazoa sortzen da jostailu horiei kolorea jartzen diegunean. Gaur egun, urdinaren eta arrosaren erabilera garai batean baino askoz handiagoa da. Horrek asko baldintzatzen du aukeraketa egiterako orduan. Mutil bat ez da eroso egongo jostailu arrosa bategaz; baina ez berak ez duelako nahi. Gizarteak eta publizitateak transmititzen dute banaketa hori.

Elkarrizketaren eta argazkiaren iturria Anboto.org