Erditze batek askotariko emozioak eragiten du. Fisikoki proba handia da eta emozioen esparruan ere bai. Emozio sakonak eta kontrajarriak izaten dira gainera, eta aldakorrak unearen eta egoeraren arabera. Poztasuna, beldurra, maitasuna, antsietatea… Emozio uholde hori kontrola ezina bihur daiteke, eta zenbait kasutan larria eta ezgaitzailea ere izan daiteke. Orduan, erditze osteko depresioaz ari gara.

Ama askok erditze osteko depresio ‘arina’ izaten dute: umore aldaketak, bat batean etortzen den negar egiteko gogo kontrolaezina… Adituek jakinarazten dute gorabehera horien iraupena izan daitekeela ordu batzuetakoa zein 10-15 egunekoa. Sintoma horiek normaltzat hartzen dira, nahiz eta arreta eskaintzea gomendagarria den.

Sintomatologiak izaera sakonagoa eta iraunkorragoa hartzen badu erditze osteko depresioaz ari gara.

ZANTZUAK ETA SINTOMAK

Vanesa Nogueras psikiatrak azaltzen du depresio arinak egun gutxi batzuk baino ez dituela irauten, eta eragiten dituela umore-aldaketak, antsietatea, tristura, suminkortasuna, negarra, kontzentrazio gaitasuna jaistea, lo egiteko zailtasuna…

Erditze osteko depresioak, aldiz, sintoma berdinak eragiten ditu, baina modu biziagoan eta iraunkorragoan. Zenbait hilabetez iraun ditzakete eta oztopa ditzakete amak haurra zaintzeko eta eguneroko beste zeregin batzuei aurre egiteko duen gaitasuna. Beste sintoma batzuk ere gehitzen dira, hala nola gosea galtzea, loezina, nekea, sexuarekiko interesa galtzea, lotsa, errua edo gutxiegitasuna sentitzea, haurra errefusatzea edo pentsamendu autolitikoak. “Ez dago erditze osteko depresioa izateko arrazoi bakar bat. Faktore fisikoek, emozionalek eta egunerokotasunarekin lotutakoek garrantzi handia dute”, azaltzen du adituek.

Aldaketa fisikoak. Erditu ondoren hormona jaitsiera handia izaten da –estrogenoak eta progesterona–, eta horrek berak eragin dezake depresioa. Tiroide guruinak sortutako beste hormona batzuk ere jaitsi egiten dira, eta horrek nekea eta akidura eragin ditzake. Gainera, presio arterialaren, immunologia-sistemaren eta metabolismoaren aldaketek nekea eta umore-aldaketak eragin ditzakete.

Faktore emozionalak. Logurarik gabe eta gainezka zaudenean, arazo txikiena ere kontrakotasun handia eragin dezake. Ama irrikaz egon daiteke jaioberria zaintzeko duen gaitasuna frogatzeko eta aldi berean senti dezake bere bizitzaren kontrola galdu duela. Faktore horietako edozein izan daiteke depresio iturri.

Egunerokotasunaren eragina. Asko izan daitezke erditze osteko depresioa eragin dezaketen bizi-estiloko faktoreak: demanda handiko haurtxoa, neba-arreba nagusiak, edoskitzeko zailtasuna, finantza-arazoak, bikotekidearen laguntza eza…

NOLA EGIN AURRE DEPRESIOARI

Nekez gainditu daiteke erditze osteko depresioa laguntzarik gabe. Horregatik, garrantzitsua da depresio zantzurik izanez gero osasun arloko profesional batengana jotzea.

Hala ere, errekuperazioa bizkortzen lagunduko duten hainbat faktore daude:

Bizimodu osasungarria. Jarduera fisikoa, esaterako, eguneroko errutinan sartzea haurtxoarekin paseatzera ateratzea.

Elikadura osasungarri saihestuz alkohola eta kitzikagarriak.

Espektatiba errealistak ezartzea. Ez presionatu zure burua dena ondo eta berehala egiteko. Egin ahal duzuna eta utzi gainerakoa. Moldatu etxerako itzulera zure erritmora. Eskatu laguntza behar duzunean eta ahal den neurrian hartu denbora zuretzat. Zure inguruan mundua hondoratzen doala sentitzen baduzu, hartu denbora zuretzat. Jantzi, irten etxetik eta bisitatu lagun bat edo aprobetxatu edozein mandatu egiteko. Aukera balego aproposa litzateke bikotekidearekin bakarrik egoteko denboratxo bat ere hartzea.

Erantzun positiboa. Egoera negatibo bati aurre egin behar diogunean pentsamendu positiboei eutsi behar diegu. Akaso ez dugu egoera aldatuko baina bai alda ditzakegu egoeraren inguruan ditugun pentsamenduak. Ondorioz, erantzuna ere bai. Hitz egin bikotekidearekin, senideekin eta lagunekin eta azaleratu nola sentitzen zaren.

Argazkia: Sydney Sims.