Argazkia: Maxixatzen

Jon Arana irakaslea da eta psikomotrizitate-terapeuta ere bada da duela 12 urtetatik; Bilbon dagoen Kiribil kabinetean egiten du lan. Otsailaren 27an, Bizilore Eskola Aktiboak antolatuta, ‘Jolas librearen garrantzia COVID-19aren garaian’ hitzaldia eskaini zuen Azkoitin.

Lehenengo eta behin, zein da zure lana psikomotrizista bezala?

Gu terapeutak gara, umeak banan-banan etortzen dira guregana astean behin. Gurasoek ekartzen dituzte, etxean edo ikasgelan nolabaiteko arazoak dituztela atzematen dutelako. Arazo horiek askotarikoak izan daitezke: portaera edo jarrerari lotutakoak, arazo organikoak, diagnostikatutakoak…Eta guk egiten duguna da umeekin egon eta jolastu. Jolas librea egiten dugu hemen.

Zer da jolas librea?

Jolas librea ume batek berak nahi duen horretara jolasteko aukera izatea da. Umeek normalean jolas librea egiten dute, libreki jolasten dute bakarrik edo taldean, baina hona datozen ume askok arazoak izaten dituzte hori egiterako orduan; agian, beren beharrak eta portaerak desberdinak direlako. Hortaz, hemen pertsona bat –gu– aurkitzen dute, beraiekin nahi duten horretan jolasteko prest.

Eta beste kontu bat ere garrantzitsua da: guk inoiz ez diogu haur bati esaten zertara jolastu behar duen edo zein ariketa mota egin behar duen. Guk ez dugu jolas proiektua proposatzen.

Eta zergatik da garrantzitsua? Zeintzuk dira jolas librearen onurak?

Horrek azalpen luzea eskatzen du. Gaur egun, mundu guztiak daki –denok onartzen dugu– jolasa oso inportantea dela umeen bizitzan; bai alde motorikorako, baita alde sozial, kognitibo edota afektiborako ere. Baina badago jende gutxik dakien beste ñabardura bat.

Zein?

Duela 101 urte Freudek ‘Más allá del principio del placer’ idatzi zuen. Ume baten jolasaren deskribapena agertzen da bertan, eta oso deskribapen famatua da psikologiaren munduan. Freuden arabera, umeak jolasa hartzen du esperientzia txar baten ordainetan.

Hasiera batean interpretazio zoroa ematen du. Baina haurtzaroan momentu latzak izaten dira, batzuk gogoratzen ditugu eta beste batzuk ez. Seaskan dagoenean ere minak eta sumindurak izaten ditugu, eta horien gogorapenik egon ez arren, lan gaiztoa egiten dute. Eta hori garbitu beharra dago.

Umeak bere gaitasun sinbolikoa garatzen duenean, gai da bere egoera animikoa azaltzeko. Irudikatzearekin edo jolastearekin badirudi nahikoa dela, lasaitu hori hartzen duela umeak. Eta hori da, hain zuzen ere, jolas librearen garrantzia; umeak, jolasaren bidez, nolabait garbitu egiten duela bere leku ezkutuenetan dagoena.

Pandemiaren testuinguruan kokatu zenuen hitzaldia. Egoera honetan oraindik ere garrantzitsuagoa da hau guztia kontuan hartzea?

Jolas librea beti da inportantea, baina egia da momentu edo garai latzetan inportanteagoa dela: pandemia garaian, gerra batean, pobreziaren aurrean… Batez ere haurrek beste mundu bat sortzen dutelako da garrantzitsua; erreala, latza ez dena. Jolasa beti plazerean ematen da, bestela ez da jolasa. Hortaz, umeak konpentsazio hori hartzen du. Umeak espazio bat izan behar du jolas librea egiteko; hor kontatuko du berea.

Zein mezu helaraziko zenioke irakurleari?

Umeek jolasteko lekuak behar dituztela; espazio seguruak. Seguruak fisikoki, jakina, baina batez ere emozionalki. Horrek esan nahi du zaintza bat egon behar dela, haur guztiak gustura egoteko; beste ume batzuekin jolastea ere garrantzitsua baita. Gainera, helduok umeekin jolasteko zailtasun handiak ditugu: gure distantzia psikologikoa handia da eta denbora asko egonez gero nekatu egiten gara fisikoki eta mentalki.  Hortaz, onena da umeak beste ume batzuekin jolastea, eta esan bezala, zaindu egin behar da espazioa. Eta materiala ere kontuan hartu behar da, eta jolasa naturan egiten bada, hobeto.

Etiketak: