Aretxabaletan eta Eskoriatzan hurrengo ikasturtetik aurrera garatu nahi duten EKKO egitasmoaren inguruko txostenean jaso dituzte nerabezaroa eta nerabezaroan eman daitezkeen hainbat egoera ulertzeko askotariko gako.

Gainerako adin tarteetan bezala autoestimuak berebiziko garrantzia du. Nerabezaroan, akaso, gainerako adin tarteetan baino gehiago. Aita Menniko psikologo Emilio Martinek dihardu EKKO proiektuaren lantaldean eta zaindu beharreko arloetako bat dela azpimarratzen du.

Nerabezaroa bizitzaren zikloaren aldi kritikoa da. Ematen dira gorputzaren aldaketa, pentsatzeko moduen aldaketa, emozioak, segurtasunik ez etorkizunarekiko antsietatea edo garapenaren gorabeherekiko antsietatea dela-eta…. Daude baita ere nahien eta aukeren arteko desoreka –eremu afektiboan, sexualean, akademikoan, laboralean– eta presioak –gurasoena, taldekideena, kontsumo-gizartearena…–.

Nerabeek munduaz duten pertzepzioa jada ez da haurtzarokoa, baina ez da oraindik helduarokoa. Eta aldakorra da guztia; unean uneko egoera emozionalaren arabera dena zuria edo dena beltza ikusten dute.

Era berean, eskola-giroak eta kide diren taldeko lagunek eragin dezakete. Horregatik, nerabea bereziki sentikorra da osasun mentalarekin lotutako arazoekiko –garapenekoak, emozionalak, jokabidekoak…–.

Familia-egoeraren garrantzia

Bere burua balioesten duen nerabeak edo baldintzarik gabe onartua eta maitatua dela sentitzen duen nerabeak bere bidea egingo du, eta kaskarragoa den egoera batean bizi den nerabeak baino aukera gutxiago izango ditu arazo mentalak izateko. Aldiz, familia-egoera axolagabean bizi den nerabe batek, edota afekturik gabe edo eredu heldu orekaturik gabe bizi den nerabeak arazo gehiago izango ditu.

Garrantzitsua da nerabeei egokitzapen-mekanismo psikologiko anitzak eta defentsa-estrategiak ikasten laguntzea, horiek lagunduko baitiete behar bezala bizitzen, erlazionatzen eta beren ahalmen guztiak garatzen.

Egokitzeko gaitasunari esker nerabeak egoera berrietara egokitzeko aukera izateaz gain, helburu posibleak lortzeko eta bizi dituen egoera arantzatsuenetatik emozionalki errekuperatzeko aukera izango du.

Bere emozioez jabetzen den nerabeari errazagoa egiten zaio dagoen egoera ebaluatzea, bere sentimenduak modulatzea eta bere bulkadak proposatzen dituen helburuen mende jartzea, hartara horiek lortzeko aukerak areagotuz.

Nerabeak ez dira talde homogeneo bat. Nerabeekin lan egiteak eskatzen du aniztasun horren jabe izatea. Haien kulturak eta azpikulturak ezagutu behar dira onerako edo txarrerako ez baitituzte gurasoak barne hartzen eta kontsumismoa osagai handia baita.

Nerabezaroan norberaren buruarenganako konfiantza kolokan dago, eta autoestimua murrizten da. Garrantzitsua da haien gaitasunak indartzea, beraien bizitzaren kontrola hartu ahal izan dezaten eta zailtasunen aurrean dituzten aukeretan konfiantza izan dezaten. Helburua da hainbat gaitasun garatzea; hala nola, entzuteko, hitzezko eta hitzik gabeko adierazpenerako, komunikaziorako eta, oro har, emozioak maneiatzeko gaitasunak. Helburua da indartzea arazoak definitzeko eta soluziorik onenak aukeratzeko eta aplikatzeko gaitasunak.