Aho-bilorik gabe. “Gueto”, “opresión”, “opresores y oprimidos”, “concentraciones”, “excluyen y marginan”, “contra la clase trabajadora”… Horiek dira F. Javier Murillok eta Cynthia Martínez-Garridok erabiltzen dituzten terminoak REICE aldizkarian, eskola segregazioari dedikatutako ale monografikoan. Eufemismorik ez haien artikuluan, monografikoari sarrera ematen diona eta “Presentación. Segregación escolar como opresión” deritzona (5-8 or.).

[Ikus hemen: REICE Revista Iberoamericana sobre Calidad, Eficacia y Cambio en Educación 2020 urria, 18 (4). Ale monografikoa: Segregación escolar].

Murillo eta Martínez-Garrido ikerlari eta aditu ezagunak dira segregazioaren gaian. Murillok ibilbide zabala dauka arlo horretan eta hainbat ikerketa eta argitalpen plazaratu ditu. Hori azaldu beharrekoa da, ulertarazteko adierazpen gordin horiek ez direla momentu bateko leherketa, urte askotan zehar garatutako ezagutza sakonaren ondorioa baizik. Filosofia batetik abiatuta, noski, justizian eta ekitatean sinesten duena.

Sarrera ez da luzea eta merezi du oso-osorik irakurtzea. Nork? Irakasleok, noski, eta, nagusiki, gure hezkuntza administrazioaren arduradunek. Behin maskarak erorita, zer egin behar dute gure zuzendariek tamaina horretako bidegabekeriaren aurrean? Orain arteko ezer eza? Hogei urte barru segregazioa izango da oraindik gure hezkuntza sistemaren ikurra? Duela hogei urte bezala? Ez digu lotsarik ematen?

Egun hauetan hasi gara administrazioaren ahotsak entzuten Hezkuntza Hitzarmenaren inguruan, etorkizuneko Euskal Hezkuntza Legearen oinarria jarriko duena. Duela urte batzuk hitzarmen moduko bat plazaratu zen jada, eragile ugarik dezente kritikatu zutena, non euskal hezkuntzaren sisteman izugarria den segregazioaren gaia ia ez zen ukitzen. Patata beroa da gure hezkuntza sisteman, argi eta garbi, horregatik gaude gauden bezala, baina patatari heldu beharko diogu azkenik, solitarioan tranpak egiten betirako ez jarraitzeko. Izan ere, hortxe dago galdera nagusia: Hezkuntza Legean eta bertara eramango duen prozesuan, zein leku izango du segregazioa deseraikitzeak? Bidean, segregazioa erauzteko keinu batzuk ikusten hasi beharko genuke; bestela, nekez sinestuko dugu hitzen haratago benetako asmoa dagoenik. Zenbat hitz/plan/dokumentu/adierazpen/hitzarmen/prentsaurreko… eta ze asmo eta errealitate gutxi, orain arte eta urte askotan zehar administrazioan…

REICEko sarrera horren paragrafo batzuk ekarri ditut testu honetara. Sarreraren ondoren artikulu akademiko sorta luze bat aurkituko dugu aldizkarian, hainbat testuingurutako eskola segregazioan zentratuta, sarreran azaldutakoa berresten dutenak. Azken artikulua, Mohamed Chamseddinerena, biziki gomendatuko nuke: “Segregación y Exclusión Escolar de la Primera Generación de Alumnado de Origen Migrante: De la Integración a la Desintegración” (363-378). Titulua nahiko esanguratsua da, ezta?

Amalia Barquinen Kinka blogetik ekarri dugu artikulu hau.