Jatorri ezezaguneko gaitza da. Hala ere, argi dago dermatitis edo ekzema atopikoaren osagai immunologikoa: alergietan gertatzen den bezalaxe, gorputzak modu exageratuan erreakzionatzen du, substantzia narritatzaileekin harremana izan ondoren ingurumeneko estimulu jakin batzuen kontra edo baita baldintza emozional txarretan ere (estres-egoeran, esaterako). Herentziak ere pisu handia duela ikusi da. Gurasoetako batek ekzema duenean, seme-alabek ere gaixotasun hori izateko portzentajea oso altua da, eta umeen % 60ak senideren bat edukiko du lehendik gaitzak jota. Dena den, azaleko erasanaz aparte, gainerako senideetan gaitzak beste agerpen-modu batzuk har ditzake: malko-jario eta doministikuak (errinokonjuntibitis alergikoa) edo asma moduan. Esan beharra dago, dena den, gaixotasuna ez dela inolaz ere kutsatzen pertsona batetik bestera.

● NOLA AGERTZEN DA

Ekzema atopikoa bizitzako lehen urtean hasten da kasuen % 60an (2 eta 9 hilabete artean, normalean), eta kasuen % 85ean aurreneko 5 urteen barruan. Bularreko haurrak erasaten dituenean, aurpegiko masailetan eta buruko ile-larruan agertzen da (euskaraz sabeloi esaten zaio bertan sortzen den kostra modukoari). Bi urtetik zortzira bitartean (haurren fasea) eskumuturretan eta ukondo nahiz belaunen atzealdean azaltzen dira lesioak. Eta 10-12 urterekin, adoleszentziako fasea hasten denean, aurpegia, lepoa, gorputz-adarretako tolesak eta eskuak izaten dira zonarik erasanenak.

● ZER-NOLAKO ARRETA-NEURRIAK HAR DAITEZKE?

Badira umeen osasun-egoera okerragotu dezaketen faktoreak. Beraz, faktore horiek saihestuz, haurraren bizi-kalitatea nabarmen hobetuko dugu.

* Nola jantzi. Azalarekin kontaktuan dauden arropek (baita oheko maindireek ere), zuntz naturalekoak izan behar dute, kotoizkoak edo lihozkoak. Artilea eta ehun sintetikoak, aldiz, erabat baztertu beharrekoak dira, azkura eragiten baitute. Arropa garbigailuan garbi daiteke, leungarririk ez eranstekotan. Ekzemak oinei erasaten badie, oinetakoek larruzkoak edo telazkoak izan beharko dute.

* Ingurugiroko baldintzak. Beroak ekzema-broteak okerragotu ditzake. Horregatik, etxeko berogailuak neurrian mantendu beharko dira (20 ºC, gehienez ere). Ez babestu umeak arropa gehiegirekin, gauez batez ere, izerdirik bota ez dezaten. Giro oso lehorrak ere kaltegarri gertatzen zaizkienez, hezegailuak erabiltzea gomendatzen da, logeletan batez ere. Azkenik, etxeko gela guztiak ondo egurastea komeni da.

* Higiene egokirako aholkuak. Ume atopikoek egunero har dezakete dutxa edo bainua, gomendio hauek betez gero.

– DUTXA. Azalak denbora gutxiago ematen du urarekin kontaktuan eta, beraz, dutxa hobea da bainua baino. Urak epela egon behar du.

– BAINUA. Ez luke hamar minututik gorakoa izan behar, eta ura ez da oso beroa egongo (beroak azala lehortu eta sentsibilizatu egiten duelako). Dermatologoak gomendatuta, olio bereziak erabil daitezke bainuan, urarekin batera.

– XABOIAK ETA GELAK. Ohizko produktuek azala narrita dezakete. Egokiena dermatologoak gomendatutako produktuak erabiltzea da (olozko xaboia, parafina, etab.).

– HIDRATAZIOA. Dutxa edo bainua hartu ondoren, lehortu ondo, gehiegi igurtzi gabe, eta azala apur bat heze dagoela eman gainean krema edo olio hidratatzaileren bat, azal atopikoentzako berezia bada are hobea oraindik.

– AZAZKALAK. Motz eta garbi eduki behar dira, umeen kasuan batez ere. Horrela, hatz egiterakoan infekzioak gertatzea saihestuko dugu.

● NOLA JOKATU BEHAR DA DERMATITIS ATOPIKOA DUEN UME BATEKIN?

Behin ekzemaren lesioak eta broteak azaldu direnean, hauek dira molestiak arintzen eta azalaren egoera hobetzen lagun gaitzaketen neurriak.

Hezetasuna. Bainua, ur epelarekin, eta bertan olio hidratatzaileren bat erabiliko dugu azkura lasaitzeko. Eragin bera lor dezakegu konpresa bustiekin ere.

Kortisona-pomadak. Broteak gogorrak direnean, dermatologoak kortisona duten pomadak errezeta ditzake. Botika horiek berehala konpontzen dute arazoa, baina maiz erabiliz gero, pixkanaka eraginkortasuna galtzen dute eta luzarora, azala mehetzea  ekar dezakete (larruazaleko atrofia). Normalean ez dira aurpegian erabili behar, eta kontu handiarekin pixoihalaren zonan, gorputz osoan horiexek baitira larruazalaren eremurik delikatuenak. Gaur egun, tacrolimus-arekin egindako pomadak erabiltzen dira. Ez dute kortikoiderik, eta hantura eta azaleko azkura ezin hobeto kentzen dituzte. Tacrolimusa farmako immunomodulatzailea da, hau da, azaleko desoreka immunologikoaren gain jarduten du bereziki. Maila guztietako dermatitis atopikoan dago indikatua, eta bi urtetik aurrerako pazienteetan erabil daiteke.

Antihistaminikoak. Batzuetan, eta azkura lasaitzeko edo baretzeko, medikuak antihistaminikoak errezeta ditzake.