“Peruk edozein umek egiten duena egiten du jai-giroan, detaile txiki batengatik ez balitz. Peruk gona darama jantzita. Eta berak bere mundu hurbila jakinminez begiratzen duen bitartean, badira berari aurpegi serioz so egiten diotenak.“

Maider Garcia de Vicuñaren kolaborazioaren zatitxo bat da hau. Berarekin hitz egin dugu idatziari tira eginez. Nola bizi dugu gurasotasunetik gure seme alabak jendartean markatutako bidetik aldentzea?

BERE AMAK PERURI GONA URDINA OPARI:

Uda amaitu zaigu jada eta berarekin batera herriz-herri jai giroan ibiltzea ere. Gure herri askotan baserritar arropa erabili ohi dugu gure jaiak ospatzean eta bertan ikusitakoak pentsarazi egin dit.

Peru 4 urte inguruko umea da eta pozik dabil jai giroan. Edozein ume bezala dantzan gabiltzan helduoi behetik begira dago erraldoiak bagina bezala, musikarekin poztu eta gorputzari martxa ematen dio, salmentan dauden puxika horietako bat eskatu eta ezezkoa jasotzean amorratu egiten da, baina txaranga berri bat agertu bezain pronto puxika ahaztu eta arreta saxofoian jarri du.

Peruk edozein umek egiten duena egiten du jai-giroan, detaile txiki batengatik ez balitz. Peruk gona darama jantzita. Eta berak bere mundu hurbila jakinminez begiratzen duen bitartean, badira berari aurpegi serioz so egiten diotenak.

Aiton-amona ezagunak dira askorentzat eta biloba mutikoa dela badakite, zer demontre dabil gona jantzita? Beste batzuk ez dute familia ezagutzen, baina amak Peru deitzean, aho zabalik geratu dira gona soinean eramanda neska izango zelaz ziur zeudelako. Badira epai begiradak ere, hitzik gabe mutiko horri gona jartzen nola ausartu diren galdezka daudenak.

Zenbat izango dira Peru gonarekin ikustean sortu diren pentsamenduak eta harridurak?, Zenbat berarekin ikusitako ama epaitu dutenak txiki horri gona jartzeko aukera emateagatik, horrekin ume hori arriskutan jarriko balu bezala?

Gona janztea arriskutsua omen? Edonorentzat edo soilik mutilentzat? Mutil guztientzat edo Eskoziar, Indonesiar, erromatar soldaduak… ez direnentzat bakarrik? Zein da mutil batek gona janztearen arriskua gure herrian? Argi baitago beste zenbait lekutan ez diotela arriskurik ikusi horri.

Honen guztiaren azpian sexismoa dugu. Genero estereotipoek esango digute gure sexuaren arabera egokia dena, baita janzkeran ere. Hamarkada luze pasa dira nire amak praka lehen aldiz janzteagatik, ahizpen artean lehena holakorik egiten, zaplastekoa jaso zuenetik. Emetasun egokia zalantzan jartzen zuen horrela, emakume lotsagabeen kontuak ziren horiek. Eta horrelako ausardiei esker, gaur egun prakak dira emakume gehienok erabiltzen duguna, suposatutako lotsagabekeria desagertuz eta genero estereotipoak aldakorrak direla agerian utziz.

Gizonezkoei gonak, makilajea edo belarritakoak erabiltzean, benetako gizonak ez zirela aurpegiratzen zitzaien, hau homosexualitatearekin erlazionatuz, heterosexualak benetako gizon bakarrak balira. Duela belaunaldi batzuk belarritakoak ohikoak badira, oraindik makilajea eta gonak onartzeko zailtasun handiak ditugu benetako gizona ez izatearen lelopean. Baina Aurrera goaz eta guztiok gonak janzteko deialdiak egin dira erasoen aurrean.

Emakume “onak” eta “benetako” gizonak izan behar gara eta horretarako bide estu eta itxia jarraitu behar dugu, txikitandik markatuta.

Zorionez, gero eta gehiago gara bide hauetan eroso ez gaudenak, aldaketa aldarrikatu eta egiten ari garenak, asko gure seme-alaben edota ikasleen bidea malgua eta zoriontsuago izatea nahi dugunak.

Peru gonaz jantzita harritu edota epaitu dutenak badira, baina naturalatsunez eta aldaketaren zeinuz bezala hartu dugunak ere. Umeari praka eta gona eman diete aukeran, gona hartu eta jantzi nahi izan du eta alaitasunez beterik atera da kalera. Peru mutila den edo ez, berak sentitu eta esan ahalko digu, mutila izanda, mutil bakarra eta errepikaezina izango da eta bere arropek ez dute bera nor den aldatuko, baizik eta bera dena azalduko. Mutil ala neska izateko, sentitzeko eta adierazteko moduak, pertsonak bezain anitzak dira. Guztiak onak eta benetakoak.