Bizi garen mundu finitu edota mugatu honetan, baliabide naturalak mugatuta daude. Bizi garen mundu kapitalista honetan “barra libre” kontsumitzeko sorrarazi diguten mentalitateak bere goia jo du. Orain arte ikasi eta praktikara eraman dugun bizi modua, beraz, des-ikasi eta errotik aldatu behar izanaz gero eta kontzienteagoa gara.

Baliabide naturaleaz hitz egiten dugunean, orokorrean energia sortzeko iturriez ari ohi gara pentsatzen: energia fosilak ala bestelako mineraletan oinarritutakoez. Mugarik gabeko kontsumoa, beraz, bere azken txanpan sartu da edo, hobeto esanda, egoera hau aspalditik bazetorren ere, duela gutxi horren konstatazio edota onarpenaz jabetu gara. Jakin badakigu ditugun kontsumorako ohiturak jasanezinak direla gure ekosistemarako. Hau esanda, ideia hau oinarri hartuta, kirol konpetitiboarekin paralelismo bat egin nahiko nuke eta honako galderari erantzuna eman: Kirol konpetitiboak ez al du pertsonaren gorputza mugagabea den baliabide bat balitz erabiltzen?

Arrate Orueta medikuak eta Atlethiceko jokalari ohia Kirol konpetitiboak gazteengan lesioak sortzen dituen lesioez ikerketa bat eman berri du argitara. Teknizismo handietan sartu gabe, oraindik garapen prozesuan dagoen gazte/nerabeen gorputza ez omen dago ezartzen zaizkion kargak pairatzeko egina eta, gero eta gehiago, agertzen diren lesioak belaunetako lotagailuen hausturak izaten dira, nesken kasuan mutiletan baino gehiago gainera… Generoen arabera ezberdinatasun hau zergatik sortzen den aztertzea interesgarria bada ere, beste artikulu baterako utzi beharko dugu.

Gaiari helduz, irakurle zaren horrek galdetuko diozu zure buruari: zer paralelismo egin daiteke ekosistemaren baliabideak eta pertsona baten gorputzak errenditzeko dituen aukeren artean?

Kirola eta heziketaren arteko talka historikoa da. Bi ikusmoldeen artean betidanik sortu den talka da, zeinaren arabera, batzuentzat, haurrak erdigunean jarriz, haurren garapena zein bere ziklo eta erritmoak dira, edozein xedearen aurretik, errespetatu beharreko muga; beste batzuentzat, aldiz, kirola eta bere ezaugarriak dira erdigunean jarri behar direnak, eta, ume edota gaztearen gorputza kirolaren xederako baliabide bat besterik ez da.

Kirol hegemonikoak klubetan kontsolidatuta daude eta aurreko paragrafoan aipatutako eztabaida dikotomiko horretan, klubek eta kirol federazioek eragin eta pisu handia dute. Zein da, haur baten prozesu hezitzaileari erreparatuz, kirol teknifikazioarekin hasteko adin egokiena? Sokatira balitz, klubek beherako tira egiten duten bitartean, hezitzaileok goraka tira egiten dugu eta joan-etorri horretan ume eta gazteak daude erdian.

Gaur egun behin 11 urte beteta, ume batek futbolean teknifikazioaren bidean aritzeko aukera izaten du. Hortik aurrera espektatibak ugaldu egiten dira. Edozein ekintza eta jarduera behar den prozesu autotelikoa garatzeaz gain, behin teknifikazio bidea lantzen denean haurraren beharrak baino haratago doazen faktore askok parte hartzen dute. Gurasoek errendimendu maila bat lortzeko presioa eragin dezakete. Klubak konpetizio egituran egindako plangintza eta ezarritako espektatibei begira sailkapen sistema zurruna ezarri dezake. Publikoa bera ere, kirol espektakuluari garrantzia emanez, espektakulu horren partaideak umeak direla ez jabetzeraino iritsi daiteke, umea den kirolariari frustrazioa sorraraziz.

Eta zein da egoera honen aurrean irtenbidea? Arrate Oruetaren esanetan, tonifikazio lana egitea lan prebentibo hoberena da: giltzadurak, belaunak bereziki, indartu eta elikadura zaindu. Baina nire galdera da: kirol konpetitiboak duen asetu ezineko exijentzia mailaren aurrean, berriro umearen prestaketan lan prebentiboa jartzea ez al da berriro ere haurrari presio gehiago jartzea? Irtenbideak ez al du beste norabide bat hartu behar eta haurrei kirol konpetitiboan partehartzeko baldintzak eta exijentziak bir formulatu?

Sistema bat baliabideaz, egituraz eta supra-egituraz osatzen da. Baliabideak edozein egituratan funtzionatzeko oinarrizko  elementuak dira, eta, aldi berean, egitura zer den ulertzeko, supra-egiturak sortzen duen testuingurua zein den aztertu behar da.

Haurrak kirola den egituraren baliabide gisa erabiltzen dira eta kirol konpetitiboa errendimendua sustatzen eta exijitzen duen supra-egitura da. Lesio asko sortzearen ondorioz sistema desorekatzen bada, errealitateari ezin zaio muzin egin eta arazoa baliabideetan ezartzen da. Kasu horretan, beraz, supra-egitura desegokia dela ondorioztatu daiteke.

Kirolaren supra-egiturak deshazkundearen logika ere barneratu beharko luke eta haurrek dituzten ezaugarri fisiologikoak ortzimugan jarri. Artikulu honen hasieran esaten genuen bezala, baliabideak mugatuak dira, baita kirol konpetitiboak ezartzen dituen espektatibei aurre egiteko haurrei exijitzen zaien karga ere. Pertsonak bere erabakiak hartzeko soberanoa izan behar du. Ahalmen eta gaitasun horiek garatzen diren bitartean, zaurgarria den haurra bere zoriontasuna bermatzeko babestu behar da.

Behin baino gehiagotan aldarrikatu duguna berriz ere errepikatuko dugu: jarduera fisiko ludikoa pertsona modu zoriontsu batez garatzeko bidea da. Konpetizioak dituen interesen arabera haurrei ezin zaie bide hori ukatu. Gorputzak hitz egiten du, lesioek beste sistema bat eratu behar dela adierazten dute. Egin diezaiegun kasu!