Gezurrak eta mitomania. Bi horiek izan ditu hizpide Garbiñe Agiriano psikologoak Puntua aldizkarian idatzi duen azken kolaborazioan. Halako kasuren bat egunerokotasunean gerta liteke eta adituaren azalpenak zuekin partekatu nahi izan ditugu.

Mitomaniari pseudologia fantastiko edo gezur patologiko ere esaten zaio. Izenak berak zehazten duenez, nahaste psikologikoa da; hots, gezur egintzaren jokabide errepikakorra. Mitomania mendekotasun portaera bat da eta errepikatuz lortzen da, lortzen dituen onurek etengabe indartzen baitute.

Mitomania asaldura faktizio edo itxurazko nahasmendu gisa ere ezagutzen da; horregatik, arazoa identifikatzen lagun diezazuketen ezaugarri edo sintoma konkretu batzuk ditu: antsietate-maila handia, gezurretarako baldintza egokienak agertzen direnean batez ere; gezurrera bultzatzen duten ohiko pentsamenduak; gezurrari aurre egiteko zailtasuna; poza bere gezurrak deskubritu ez direnean; autoestimu baxua; trebetasun sozial gutxi, eta errealitatea desitxuratzeko joera, denborarekin handitzen dena.

Nola identifikatu mitomano bat?

Askotan, heroiak edo garaileak diruditen esperientziez eta lorpenez hitz egiten dute mitomanoek, sinpatiaren bila dabiltzan biktimen istorioak ere kontatzen dituzte eta haien istorioak xehetasunez egin ohi dira, baina istorio beraren bertsio desberdinak izan ditzakete.

Mitomania kasu batzuk nortasun antisozialaren nahastetik edo substantzien mendekotasuna duten pertsonetatik datoz. Hala ere, badirudi beste kasu batzuek ez dutela arrazoi mediko edo psikologikorik portaera horretarako.

Pertsona mitomanoen ezaugarriak

Pertsona mitomano batek hainbat ezaugarri ditu: gezurrak esaten ditu eta errealitate alternatiboa sinestera iristen da; arreta eta mirespena bilatzen ditu kontatzen dituen gezurretatik abiatuta; segurtasun-gabeziak gezurraren bidez konpentsatu nahi ditu; autoestimu baxua du, eta gezurrak ongi gordetzen saiatuko da.

Zaila da ulertzea nola pertsona batek gezurrak esaten dituen etengabe inongo beharrik gabe, baina mitomano baten kasuan, premia batzuk asetzeko beharra izaten du. Alde batetik, besteen arreta eta mirespena jasotzea; beste alde batetik, istorio bereziak dituen errealitate berri bat sortzea eta pertsona garrantzitsu gisa aurkeztea.

Gezur hutsa ala mitomania?

Gezur esporadikoen eta mitomaniaren arteko desberdintasunak argitzea
beharrezkoa da. Mitomania faltsukeriak egiteko ekintza errepikakorrari dagokio. Neurrigabeak dira bilatzen duten helbururako mekanismo psikopatologikoei erantzuten baitiete, eta mekanismo horiek etengabe sortzen baitute gezurra esateko gogoa. Gezur hutsek, berriz, nortasun faktoreei erantzuten diete, eta egoera desatsegin batetik ihes egin edo onura bereziren bat lortu nahi duen pertsonaren testuinguruan gertatzen da. Behin gezurra esaten duen pertsona batek ez du hori egiteko bultzada kontrolaezina sentitzen, baizik eta une horretan erabaki bat hartzen du. Azken batean, gezurtia izatea ez da mitomanoa izatea bezalakoa, baldintza patologiko bati dagokiona.

Mitomania faktoreak

Mitomanoaren kausak zehazki ezagutzen ez diren arren, hauek izan daitezke mitomaniari lotutako faktore batzuk:

  • Desoreka maila neurologikoan: mitomanoek garuneko materia zuriaren gehikuntz eta eskuineko disfuntzio hemitialamikoa dute. Era berean, nerbio-sisteman anomaliak ager daitezke; hala nola, epilepsia, traumatismo kraneoentzefalikoa edo infekzioa.
  • Faktore psikologikoak: hala nola, autoestimu baxua, trebetasun sozialen falta, segurtasun falta eta errealitatea onartzeko zailtasuna.
  • Faktore biologikoak: zenbait ikerketak ondorioak atera dituzte neurotransmisoreek –hala nola, serotoninak eta dopainak– lotura izan zezakeela mitomaniaren kausekin.
  • Trauma psikologikoak: abusu fisiko eta sexualak bezalako traumak egon daitezke, eta horrek pertsona mitomanoen kausetan eragin dezake.
  • Eskizofreniako bestelako nahasteak edo nahasmendu bipolarrak ere eragin ditzake mitomania izateak.