Garbiñe Agiriano psikologoak haurren eta nerabeen depresioari buruzko artikulua idatzi zuen Puntua aldizkariaren 462 zenbakian, eta atari honetako irakurleekin partekatzea interesgarria dela iruditu zaigu. Honakoak dira Agirianoren lerroak:

Gaur egun, depresioa haurrei zein nerabeei nabarmen eragiten dien gaixotasuna da, tamalez, eta gaixotasunaren sintomek min handia eragiten dute eta oso baliogabetzaileak dira pairatzen dutenentzat.

Gaur egun, suizidioa nerabeen heriotza-kausa nagusietako bat da, eta joera gero eta handiagoa da saiakerak, ideiagintza suizidak eta jokabide autolesiboa kontuan hartzen baditugu, eta depresioa arrisku-faktoreetako bat da.

Sintomak

Haurren eta nerabeen depresioaren sintomez hitz egiten badugu, lehenik eta behin, oso garrantzitsua da depresioa eta tristura bereiztea: tristura emozio egokitzailea da, adingabeei egoera desatsegin labur batetik irteteko balio diena; depresioa, ordea, gogo-aldartearen oso alterazio larria izango litzateke, tristura baino luzeagoa eta adinaren arabera ezberdina.

7 urtez beherakoen sintoma ohikoena antsietatea da, eta agertzen dira suminkortasuna, kasketaldiak, arrazoirik gabeko negarra, kexa somatikoak –buruko mina edo sabeleko mina, esaterako–, gehiegizko nekea eta jolasarekiko interesa galtzea. Fobiak ere izan ditzake lotuta, hala nola eskolara joan nahi ez izatea, edo enkopresia edo enuresia –esfinterren kontrolik eza–.

7 urtetik nerabezaroa hasi arte, berriz, hiru eremutan izango lituzkete sintomak: emozio- eta jokabide- eremua –suminkortasuna, agresibitatea, asaldura, astenia, apatia, tristura, asperdura, erruduntasuna eta heriotza-ideiak–; eremu kognitiboa eta akademikoa –autoestimu txikia, kontzentraziorik eza, eskola-errendimendua gutxitzea, eskola-fobia, jokabide-nahasmendua eskolan eta berdinkide edo gisakoen arteko harremanetan zailtasunak–; eta eremu somatikoa –zefaleak, sabeleko mina, esfinterrak kontrolatzeko nahasmendua, loaren nahasmendua–. Adin horretan ezaugarri nagusiak izaten dira interes-galera – apatia– eta plazera sentitzeko ezintasuna –anhedonia–. Gainera, jokabide negatibistak eta disozialak izan ditzakete, alkohol eta substantzia gehiegi kontsumitu, suminkortasun handiegia, ezinegona, etengabeko umore txarra, oldarkortasuna, etxean edo kanpoan ebasketak, ihes egiteko nahia edo saiakerak, bakartzea, norberaren garbitasunari muzin egitea, tristura eta suizidio-pentsamenduak.

Beraz, haur edo nerabe batek suminkortasun handiegia badu, besteak beste, erne jarri behar gaitu. Helduengan desberdina da; hutsune emozionala izaten du ezaugarri eta batzuetan.

Prebentzioa

Kasu askotan, depresioa prebenitu egin daiteke. Prebentzioa da, noski, depresioari aurre egiteko metodorik onena. Hiru aholku izan daitezke hezkuntza aldetik haur edo nerabearentzat oinarrizkoak direnak.

Autonomia sustatzea da lehenengoa. Hezkuntzaren zutabeetako bat da haurrak ahalik eta gauza gehien bere kabuz egin ahal izatea, baliagarri eta gai senti dadin. Kasu askotan, haurren arazo psikologiko handienetako bat larregizko babesa izaten da. Gehiegizko babesa da depresioaren arrisku-faktore handienetako bat.

Mugak ezartzea da bigarrena. Era berean, autonomia sustatzea bezain garrantzitsua da neska-mutikoei beren jokabideetan mugak jartzea. Mugez hitz egitea ez da zigorrez edo jarrera larderiatsu edo autoritarioez berba egitea, baizik eta haien jokabideen aurrean zintzoak izatea eta haientzat jarraitu beharreko eredu izatea.

Hezkuntza emozionala izango litzateke hirugarrena. Hezkuntza emozionala babes-faktore garrantzitsua da. Txikitatik frustrazio, tristura, beldur eta funtsezko beste emozio batzuekiko tolerantzia irakatsi behar zaie. Ezagutzak ingurunearekin modu egokiagoan erlazionatzen irakatsiko die, bai eta beren burua ezagutzen ere, egoerei aurre egiteko; adibidez, depresioari aurre egiteko, hala gertatuz gero.