KontsumoBIDE-Kontsumoko Euskal Institutua-k hainbat formazio saio egiten ditu, tartean ikastetxeetan. Ikasleekin, irakasleekin eta gurasoekin egiten dituzte saioak. Adingabeak eta telefono mugikorrak da formazio saio horietako bat ,eta Elgetako Herri Eskolan izan da berriki Kontsumobideko Cristina Blazquez.

Mugikorra erostearen arrazoiak

Blazquezen esanetan, hiru dira gurasoek euren umeei mugikorra erosteko arrazoiak: “Umeek mugikorra izateagatik gurasoek izaten duten segurtasuna da arrazoietako bat; modu horretan, une oro umeekin kontaktuan egon daitezkeelako. Bigarrena entretenimendua litzateke, gu- rasoak lasai egon daitezkeelako umeak mugikorrarekin entretenitzen diren bitartean. Hori izaten da gehienetan umeen lehenengo kontaktua gailuarekin. Azkenengo arrazoia da ingurukoen eragina; izan ere, umeen ingurukoek mugikorra badute, gurasoak, nolabait, behartuta sentitzen dira euren umeari ere mugikorra erostera”.

Mugikorra erosteko adin egokiena zein den galdetuta Blazquez ez zen adin bat esatera ausartu. “Haur guztiek ez dute heldutasun maila berdina. Egia da gaur egun oso goiz jasotzen dutela. Umeek oso ondo erabiltzen dituzte gailuak, badakite nola erabili. Beste kontu bat da haur horiek nahikoa heldutasun duten edo ez jakiteko ezin dela edozein argazki atera eta partekatu, esaterako. Hor dago kontua”.

Tik Tok eta Instagram

Gailuak eskura dituzten moduan asko dira eskaintzen zaizkien baliabide edo sare sozialak. LH-4 eta LH-5 mailetako ikasleek gehien kontsumitzen duten sare soziala Tik Tok dela adierazi zuen Blazquzek. DBHko ikasleak, berriz, Instagram-zaleak direla aipatu zuen, eta adin hori duten gazteen belaunaldiari berehalakotasunarena deritzola gehitu zuen. Blazquezen esanetan, Tik Tok eta Instagram gisako sare sozialen arazoa da ume asko legeak ezartzen duen adinaren aurretik erabiltzen hasten direla. Kasu horietan, gurasoen arduran jarri zuen fokua; izan ere, bere ustez, gurasoek euren umeek egiten duten erabileraren gainbegiratua egin beharko lukete, betiere, umeekin hizketaldia izan ondoren eta bi aldeen arteko onarpena egonik. “Tik Tok 12 urtetik aurrerako neska-mutikoentzako da legez eta Instagram 14 urtetik gorakoentzako”.

Arriskuak

Mugikorraren erabilera txarra egitea eta pribatutasuna ez zaintzea dira, Blazquezen esanetan, gailu hau erabiltzearen arrisku nagusiak. Gazteek egiten duten gehiegizko kontsumoa ere aipatu zuen, eta menpekotasuna sor dezakeela gehitu. Arrisku ekonomikoaren inguruan ere hitz egin zuen, eta ordainpekoak diren zerbitzuak zaindu egin beharko liratekeela esan zuen. Eta, azkenik, pribatutasunaren galeraz mintzatu zen; gogorarazi zuen aplikazioak jaisten direnean baldintza guztiak onartzen direla eta, modu horretan, informazio pribatua helarazten dela.

Uste du gurasoek mugikorraren erabilera eredugarria egin beharko luke- tela seme-alaben aurrean. Gauzak horrela, ideia bat azpimarratu zuen: “Gurasoen gainbegiratua oso garrantzitsua da eta neska-mutikoek mugikorretik komunikatzeko erabiltzen duten modua ere aztertu beharko lukete”.

Arriskuak badaude baina abantailak ere bai: “Mugikorrak komunikazioa ahalbidetzen du larrialdi kasuetan, neska-mutikoen ardura bultzatzen du eta, azkenik, komunikazioa errazten du”.

Mugikorra familiarena

Adituaren proposamenetako bat da alabari edo semeari mugikorra erosten zaionean erabilera arau batzuk ezartzeko. “Zergatik ez da mugikorra etxeko telebista moduan denon artean kudeatzen den zerbait? Familian erabakiko dugu zer erabilera egin, zein ordutan, nork erabiliko duen noiz… Baldintza horien barruan ezarriko nuke nik gastuak elkarbanatzeko ardura. Gastuaren zati bat ordaindu beharko lukete neska-mutikoek”.

Halakoetan nerabeak gurasoari egiten duen galdera izaten da: “Zergatik konpartitu behar dut nik mugikorra eta zuk ez?”. Eta erantzuna da: “Zu adin txikikoa zarelako”.

Esan gabe doa gurasook eredu izan behar dugula mugikorraren erabileran. “Zenbat eutsi diezaiokegu mugikorrera begiratu gabe? Otorduak errespetatzen ditugu? Tabernan lagunekin gaudenean eusten diogu?”.

Pasahitzak eta jaisten diren aplikazioak

Gehienok pasahitzak ditugu eta helburua da edonor ez heltzea mugikorrean ditugun datuetara. Komeni da horrela izatea neska-mutikoen kasuan ere. “Pasahitz seguruena hatz-aztarna da; izan ere, mugikor bakoitzean lau gorde daitezke”. Patroia erraz antzeman daitekeela esan zuen adituak.

Adin txikiko umeekin komeni da gurasoek ere sarbidea edukitzea. “Jakin behar dugu nola komunikatzen den lagunekin eta zer nolako harremanak dituen. Bera jakinaren gainean egonda, noski. Adin txikikoak diren bitarteak horrela jokatzea ez da kontrolatzaileegia izatea baizik eta bere egunerokoa gainbegiratzea. Sexting, Grooming, Ciberbullying… kasuak ematen dira eta hori ekidin beharra dago”.

Esan gabe doa gurasook mugikorrak nola erabiltzen diren ezagutzea ezinbestekoa dela. Jakin behar dugu aplikazio bat jaisten dugunean galdetzen digutela hainbat eskaera onartzea. Hor pribatua den informazio asko konpartitzea onartzen dugu eta eskaera guztiak onartzea ez da derrigorrezkoa.