Garazi Abasolo nutrizionistak amenorrea hipotalamiko funtzionalari buruzko kolaborazio testua idatzi du Puntua aldizkarian eta www.guraso.eus atarian zuekin elkarbanatzea pentsatu dugu interesgarria delakoan.

Geroz eta handiagoa da hilekoa galtzen duten emakumeen intzidentzia, eta ez naiz menopausiaz ari, adinez gazteak diren eta osasuntsu dauden emakumeez baizik. Baina nola liteke hori?

Zer da?

Hilekoaren zikloa galtzea edo amenorrea hipotalamiko funtzionala ez da gaixotasun bat. Gure organismoak abisua bidaltzen digu: “Ei! Zerbaitek ez du ongi funtzionatzen eta aldatu beharra dago”. Beraz, egokitzapen erantzun bat da, inguruan dauzkagun baldintzen araberakoa –jaten duguna, egiten dugun jarduera, egunerokoan daukagun ordutegia, estresa, lo-orduak…–.

Diagnostiko bat egin beharko du medikuak, endokrinoak, ginekologoak edo gaian espezializatuta dagoen profesional egokiak; hori ez da beti erraza izaten. Proba hauetan hilekoa galtzea eragin dezaketen egoera edo patologia desberdinak baztertu beharko dira; hala nola obulutegi polikistikoaren sindromea, hiperprolaktinemia edo tiroide-asaldurak. Orokorrean, baztertuz egiten den diagnostiko bat da; hau da, patologia zehatzik aurkitzen ez bada organismoan, amenorrea hipotalamiko funtzionala dela ondorioztatzen da.

Icebergaren tontorra

Askotan arazoa hilekoa galtzea dela pentsatu arren, ez da puntu horretaraino heldu behar izaten organismoan zerbaitek ondo funtzionatzen ez duela ikusteko. Ikusten den arazoa odol-isuriaren falta izan arren –icebergaren tontorra–, ziurrenik atzean – ur-azpian– hainbat faktore izango ditugu ezkutaturik – nutriente zein energia falta, estres maila altua, jarduera fisikoa kontrolpetik kanpo, dieta zorrotzegiak…– eta ziur asko seinale ugari bidaliko zizkigun gure gorputzak lehenago: nekea, apetituan aldaketak, umorean asaldurak, hilekoaren zikloaren erregulartasunean aldaketak… Garrantzitsua izango da abisu horiei kasu egitea, arazoa gehiagora joan ez dadin; edo osteoporosi batera iritsi arte itxaron behar al dugu osasun-arazo bat dagoela konturatzeko?

Amenorrea hipotalamiko funtzionala

Arrazoi nagusiak:

  • Energia-eskuragarritasun baxua:
    • Ahorakina murrizteagatik organismoaren beharrizanak asetzeko adina ez jateagatik: dieta murriztaileak, elikadura-nahasmenduak, denbora gutxian pisu aldaketa handiak…
    • Gastua handitzeagatik eta elikadura aldaketa horretara ez egokitzeagatik: astean zehar jarduera fisikoa gehitzea eta ondoriozko “kirolariaren triada”.
  • Estres psikiko edo emozionala.
  • Deskantsu falta.

Ondorioak

  • Hezur-masaren gutxitzea eta ondoriozko osteopenia edo osteoporosia –alterazio handienak amenorrea hasten denetik 20 hilabetera ikusten dira–.
  • Fluxu-zerbikalaren gutxitzea.
  • Libidoa gutxitzea.
  • Estresa eragin dezaketen faktoreekiko sentsibilizazio areagotua –eta, era berean, estres horrek arazoa handiagotzea eragin dezake-.
  • Egunerokoan energia-falta sumatzea.

Zer egin genezake?

Amenorrea hipotalamikoa ez da hilekoaren gabezia hutsa; zerbait ondo ez doanaren ondorio bat da, eta osasunari kalte eragiten dioten beste alterazio batzuekin batera azaltzen da.

Lehenik eta behin, garrantzitsua izango da diagnostiko egokia egitea, eta, horrez gain, hilekoaren zikloa aldatzen duten arrazoiak aurkitu beharko dira; izan ere, multifaktoriala izan daiteke. Behin arazoa nondik etor daitekeen ikusita, hori lantzeko momentua izango da, dagokion profesional egokiarekin: mediku, nutrizionista, psikologo, fisioterapeuta edo gaian aditua den profesionalarekin; askotan talde multidiziplinarra izaten da beharrezkoa, esan bezala, arlo desberdinak landu behar direlako.

Arazoa energia-gutxiegitasun batetik datorrenean, nutrizioan eragitea ezinbestekoa izango da egoera energetikoa berreskuratzeko eta gorputzak behar bezala funtzionatzeko. Tratamendua pertsonalizatua izan beharko da, emakume bakoitzaren egoerara egokituko dena.

Ez dezagun arazoa normalizatu

Hezkuntza eta kontzientziazio- lana egitea da –bai profesionalek, baita kaleko pertsonek ere– intzidentzia murrizteko lehen urratsa. Ohartu gaitezen “arazo” hau existitzen dela, uste baino intzidentzia altuagoa duela gure gizartean, eta landu beharra dagoela; izan ere, ez da “normala” hilekoaren ziklorik ez izatea ugaltze-adinean. Azken finean, hainbeste buruhauste ematen digun eta hiruzpalau astean behin izaten dugun odol-isuri “kabroi” horrek adierazten du zein gorputz kapaz eta indartsua daukagun. Zaindu dezagun gure burua gehiago.