Nerabezaroa da fase bat non bere gorenera iristen den berdinekin partekatzeko eta elkartzeko beharra. Nerabeak bere autoestimuaren nolakotasuna eraikitzen du eta hori egiten du besteek berekiko dituzten erreakzioetatik abiatuta. Lagun asko baditu eta bere kideek osatutako taldeetan integratuta sentitzen bada, bere balio-sentsazioa areagotu egingo da, baina bakartuta badago eta harremanak ezartzeko zailtasunak baditu, bere burua modu negatiboan baloratzeko joera izango du.

Nerabeak bere kideen onarpena eta errespetua behar ditu, eta soilik besteen erreakzioetan nola eragin ikasi badu edo horiek nola interpretatu edo iragarri ikasi badu izango da onartua eta errespetatua. Garrantzi handia du hemen aurreko etapetan onarpen eta errespetu hori familian eta eskolan jaso izana. Horrela bakarrik izango da gai nerabezaroan antzerako jarrerak kudeatzen.

Zer da autoestimua?

Autoestimua norberaren pertzepzio ebaluatzailea da. Inork ezin dio bere buruaz pentsatzeari eta ebaluatzeari utzi. Konturatu ez arren denok garatzen dugu autoestimu nahikoa edo eskasa, positiboa edo negatiboa, handia edo txikia.

Garrantzitsua dena da ahalik eta modu errealistenean eta positiboenean garatzea, gure giza baliabideak aurkitu ahal izateko, haiek balioesteko eta behar bezala erabiltzeko. Bai eta gure gabeziak ere, horiek onartzeko eta ahal dugun neurrian gainditzeko.

Autoestimuaren oinarriak

Bi dira, auto-kontzeptua eta auto-onarpena.

Auto-kontzeptua da pertsona batek bere buruaz eta bere munduaz duen irudia, eta eragiten du bi arlotan. Pertsonak ikusi behar du trebea dela eta gai dela bere kabuz moldatzeko. Ikusi behar du, baita ere, sexualki onartua dela. Hau da, beste pertsona batzuekin sexu-harremanak izateko gai dela.

Auto-onarpena. Nork bere burua onartzea da. Jabetzea ni baten jabe naizela eta ez dudala ni horrengatik ez lotsatu ez ezkutatu behar.

Autoestimuaren eragina egunerokoan

Autoestimuak eragina du ditugun pentsamenduetan, sentimenduetan eta ekintza guztietan. Autoestimu egokia duen nerabeak bere buruarekiko eta besteekiko sentimendu positiboak erakutsiko ditu: irribarre egingo du, begietara begiratuko du, tente mantenduko da, eskua luzatuko du agurtzeko eta abar. Oro har, bere inguruan giro positiboa sortuko du. Besteek antzeko erantzuna emango diote: onartu egingo dute, erakarrita sentituko dira, bere aurrean eroso aurkituko dira eta, era berean, eroso sentituko dira beraien buruekin.

Aldiz, autoestimu baxua duen nerabeak larritasun-seinale lausoak emango ditu, bere egokitzapenik ezaren sentimenduak gainerakoengan proiektatuz. Ingurukoek bi modutan interpretatuko dituzte seinale lauso horiek: ‘zerbait gertatzen zaio’ edo ‘zerbait gertatzen zaigu guri’. Bi kasuetan erantzuna antzekoa da, urruntzea.

Portaera

Nerabeen jokatzen dute beraien burua ikusteko moldearen eta duten autoestimuaren arabera. Aldi berean, dituzten portaerek berretsi ohi dute bere buruaz duten irudia. Zirkulu itxi bat da jarrerak eta oinarrizko ikuspuntuak indartu besterik egiten ez duena.

Nerabearen portaera izan ohi du bere buruaz duen irudia baieztatzeko. Bere ezaugarriak handitzeko moduan jokatzen du, eta bere buruaren irudi koherentea mantentzekoa.

Horiek kontraesankorrak badira, pentsa daiteke nerabeak oker eta irrazionalki jokatzen duela, baina litekeena da hark behin eta berriz errepikatzea jokaera hori nahiz eta horrek gaitzespena edo zigorra ekarri. Aldiz, zergatik egiten duen galdetzerakoan, hauxe erantzungo du: “Ez dakit”.

Txanponaren beste aldean bere buruaz irudi positiboa duen nerabe batek –gainera autoestimu handia badu– gai sentituko da egoeretara moldatzeko eta joerak neurtzeko. Konfiantza izango du berarengan eta lortuko du bere balioa berretsia izan dadin.

Iturria: EKKO proiektua.

Argazkia: Firesam