Balia dezagun egoera hau, eskolaren zereginaz hausnartzeko

Apirilaren 25ean, Francesco Tonucci (Fano, 1940) pedagogo italiarrak Integratek erakundeak antolatutako online mintegian, “Eskola ona Koronabirusaren garaian” parte hartu zuen. Hona hemen jorratu zituen gaien eta ideien laburpena.

ERREFERENTZIA NAGUSIA

Haren ustez, une honetan erreferentzia nagusitzat jo behar dugu Haurren eskubideei buruzko hitzarmena (HEH), Nazio Batuen Erakundeak idatzi eta 1990ean hainbat herrialdek onartutakoa. Hitzarmenaren 29. artikulua haurren hezkuntzari buruzkoa da:Herrialdeek haurraren nortasuna, gaitasunak eta ahalmen fisiko eta mentala ahal den guztia garatzera.” (…) Jatorrizko bertsioan (ingelesez), “haurrei beren talentuak aurkitzen laguntzea” esaten du (“su juguete preferido”, Gabriel García Marquezen hitzetan).

PREMISAK

Atariko 3 premisa eman ditu:

1.  Haurrek jolastu egin behar dute: adibidez, aitona-amonei galde diezaiekete zertan jolasten zuten; ondoren, jolas horietako bat edo beste jolasteko jarraibideak idatzi, eta azkenik etxekoekin jolastu.
2. Haurrek autonomia garatzen joan behar dute
   1.  Txoko bat sortu etxean haurrarentzat (bakoitzarentzat, ahal bada), txabola bat edo izan daiteke; bakardadean jolasteko, lasai irakurtzeko, egunerokoa intimitatean idazteko…
   2. Etxetik bakarka irteteko baimena eduki beharko lukete: erosketaren bat egitera, jolastera (arauak betetzen ikasteko)…
3.  Haurrei entzun egin behar zaie: etxean, eskolan, herrian… erabakiak hartzeko orduan.

JARDUERA-PROPOSAMEN ZEHATZAK

Nola da posible etxealdian testuliburuak (edo eskolako fitxak) erabiltzen jarraitzea?

Etxealdiak irauten duen garaian, etxea laborategi bihurtzea proposatzen du, testuliburuak eta fitxak alde batera utzita.

Horretarako, irakasleek lanak proposatzerakoan, azalpenak bideoz ematea gomendatzen du. Horrela, harreman zuzenagoa ahalbidetuko du, eta beraz, ikasleak motibatzea.

• EGUNEROKO PROZESU ETA FUNTZIONAMENDUAK EZAGUTU: Etxeko egunoroko tresnak, prozesuak eta abar ezagutzeko eta trebetasuna eta autonomia hartzeko baliatu beharko litzateke etxealdia: txorrotaren funtzionamendua ulertu, botoiak lotzen ikasi, bonbilla aldatzen, jantziak garbitzen, lehortzen eta tolesten, etxeko elektrizitatea nondik nora doan eta etengailuen funtzioa, berogailuaren eta erradiadoreen funtzionamendua eta abar. Gurasoekin ikasi, eta ondoren idatzi. Eta irakaslearekin partekatu.

• SUKALDARITZA (sukaldea laborategi): errezeta bat prestatu, eta gero idatzi eta irakaslearekin partekatu. Denen artean, errezeta liburu bat osa dezakete, eta bakoitzak besteen errezeten artean gustuko dituenak ikasi eta egin. Bestalde, errezetak astero errepika daitezke: hasieran lagundu egin diezaiekete gurasoei, eta gero eta parte-hartze handiagoa izan, harik eta autonomia handiz prestatzera iritsi arte.

• HISTORIA: argazki zaharrak ikusi gurasoekin, eta une bereziak erakusten dituztenak hautatu. Argazki album bat osa dezakete, ordenagailuan, mobilean edo koaderno batean, argazkiei izenburuak edo argazki-oinak jarrita. Aitona-amonei dei diezaiekete argazkiek erakusten duten egun edo gertakariei buruz galdetzeko. Irailean, bilduma horiek eta bertan ikusten diren pertsonak, tokiak eta gertaerak ikaskideei aurkezten hasiko dute ikasturtea.

• HIZKUNTZA – IDAZKETA: egunerokoa idatziko dute, intimitatean. ez da izango inori erakusteko (nahi ez badute behintzat). Beraz, ez da ebaluatuko.

• HIZKUNTZA – IRAKURKETA:
  • Irakurketa librea, gustuko duten edozer, beren txokoan. Gero ez dute inolako lanik egin behar irakurritakoari buruz, ez laburpenik ez ezer. Plazer hutserako da. Nahi bada, gustatu zaien ala ez komenta diezaiekete kideei, bukatutakoan.
  • Senide heldu batek (aitak, amak…) ozen irakurriko die nobela bat egunero, txoko berezi batean. Zentzuarekin eta sentimenduarekin irakurriko die. Esperientzia berezia izango da haur nahiz gurasoentzat.

• GEOMETRIA:  Etxearen planoa marraztu, bere erara, nola egin behar duen esan gabe. Eta gune bakoitzaren azalpena idatzi. Gero, argazkia bidali eta denei partekatu. o Etxean identifika ditzakete esandako irudia edo gorputz geometrikoak: angelu zuzenak, karratuak, bestelako laukiak, zirkuluak, triangeluak, poliedro jakinak…

• ZINEMA ETXEAN: bideo bat sortuko dute senideen artean, mobilarekin. Horretarako, lehenik gidoia idatzi behar dute; gero, tokiak aukeratu; grabatu; eta azkenik, denek ikusi eta elkarrekin ebaluatu.

• EGUNKARIA:
  • Irakurketa kritiko partekatua: etxean egunkari bat eros dezatela; artikulu bat aukeratu; lehenik, helduak irakurriko du ozen; gero, haurrak; azkenik, ea zer ulertu duen galde diezaioke helduak, behar dituen azalpenak eman, ikuspegi kritikoz aztertu, ikuspuntu ezberdinetatik baloratu, iritziak trukatu…
  • Ikaskide guztien artean egunkari bat osatu: ikasle bakoitzak astean zehar albiste bat hautatu, edo asmatu eta idatzi… Irakasleari bidali, denen artean egunkari bat osatzeko.

• GUTUNAK IDATZI: irakasleari, ikaskideren bati, urruneko senideren bati…

• LANDARE BAT ZAINDU: egunero zaindu, marraztu edo argazkiak atera, aldaketak behatu, agertzen diren intsektuak, agertzen diren formak behatu, olerki bat idatzi…

• ARTE PLASTIKOA:  
  • Marrazkiak egin arkatzez, pintzelaz, orri-material ezberdinetan…
  • Plastilinarekin edo buztinaz modelatu; animaliak, formak…
  • Koadro abstraktuak egin material ezberdinak erabiliz.

Astean goiz bat eman daiteke horretarako. Gero, argazkia partekatu eta erabilitako teknika azaldu (audio bidez edo idatzita). Horrela, elkarrengandik ideiak hartuko dituzte hurrengo asterako.

• MUSIKA: (ez du azalpenik eman).
• GORPUTZ HEZKUNTZA: (ez du azalpenik eman).

ONDORIOAK

Modu honetan ziurtatuko dugu ikasle bakoitza errealizatuta sentituko dela, bere nortasunarekin bat datorren jarduera eginez.

Izan ere, horrelako jardueren bidez:

• Haurrak bere kabuz jardutean, autoestimua igotzen lagunduko dio, eta gai dela sentiaraziko dio.
• Kolaborazio baikorra sorraraziko dugu gurasoen eta seme-alaben artean. Elkarrekin dibertitu daitezke, eta haurrak familian eta etxean bere lekua duela sentituko du.
• Garatu edo eskuratuko dituen konpetentziak bizitza guztirako izango dira (behin botoia lotzen ikasitakoan, ez da ahazten), atsegina eman dielako.
• Etxe guztietarako baliagarriak dira, bestelako etxerako lan “didaktikoak” ez bezala.
• Haurrak askeago egiten lagungarri gertatzen dira.

UDARAKO ETXERAKO LANAK

Nahi dutena egitea, horixe izan behar du udarako etxerako lana:

•  Argazkiak atera eta album bat osatu (irudimena erabiliz; adibidez, egunero ilunabarrari argazkia atera toki beretik);
•  Eskulanak egin;
•  Olerkiak idatzi; – eta abar.

Irailean, udan egin dituen gauzetatik gustuko zerbait badute, besteei erakuts diezaiekete. Eta ekintza hori ebaluatzea, zoriontzea izango da, eta hurrengo baterako iradokizunak egitea.

AZKEN HITZA

Krisiak aldaketarako aukerak dira. Balia dezagun egoera hau, eskolaren zereginaz hausnartzeko. Ez al du gaur egungo eskolak duela mende bateko eskolaren antz handiegia? Haurrek ez dituzte igaro behar orduak eta orduak mahai baten atzean aulkian eserita. Esperientziak bizi behar dituzte; beraien eguneroko errealitatearekin eta bizitzarekin lotura duten esperientziak; beren burua inplikatuta dagoen egoeretan.

Artikulu hau herrihezitzailea.eus webgunetik ekarri dugu