Haur txikiekin autoz bidai luzea egiterakoan erabil daitezkeen zazpi jolas proposamen jaso ditugu segidan.

Ikusi makusi

Joko klasikoa, ez da inoiz modaz pasatzen. Bost urtetik gorakoei, “Zein letrarekin hasten da?” galde diezaiekegu, eta txikienei, “Zein koloretakoa da?”. Horrela, jokoa maila guztietara egokitu daiteke.

Zergatik da jolas ona? Ikusi makusik laguntzen du sustatzen arreta fokalizatua. Gainera, kognizio soziala garatzen laguntzen du, hau da, bestearen lekuan jartzeko gaitasuna, haurrak zure galderen bidez interpretatu behar baitu erantzun zuzenetik gertu edo urrun dagoen.

Nork egiten du lan non?

Txikienen gogokoenetako bat. Jolasa haurrei establezimenduetan edo lantokietan nork lan egiten duen galdetzera mugatzen da. Haurrei galdetzen badiegu nork egiten duen lan fruta-dendan, “fruta-saltzailea” esan behar du. Hori nahiko erraza da bi urte eta erdiko haur batentzat, baina galderak adinaren eta haurrak ikasten duenaren arabera konplikatu ditzakegu. Adibidez, hiru urte eta erdiko haur batentzat zaila izan daiteke jakitea nola deitzen den farmazia batean lan egiten duen pertsona, eta bostekoarentzat lanparak konpontzen dituen pertsona nola deitzen den.

Zergatik da jolas ona? Lanbideen jokoak seme-alaben hiztegia aberasten laguntzen du, baita hitzetarako oroimena ere.

Animaliak

Handiek eta txikiek jolas dezaketen jolasa. Basoan bizi diren animalietan pentsatuko dugu. Leopardo baten bezalako orbanak dituzten animalietan pentsa dezazakegu. Edo itsasoan bizi diren animalietan, edo itsasoan bizi diren, baina arrainak ez diren animalietan. Beste aldaera batzuk ere badaude, hala nola mutilen edo nesken izenak esatea, garraiobideen izenak, janari motak, edari motak eta abar, eta errepasatu berri dutenez, aprobetxatu eta lanbideen izenak esatea eska diezaiekezu.

Zergatik da jolas ona? Animalien jolasak ikasitako informazioa gogoratzeko gaitasuna hobetzen laguntzen duelako.

Herrialdeak

Agian uste duzu seme-alaba txikiek ez dakizkitela herrialde asko, baina hori izan daiteke ez duzulako behar bezain interesgarri egin. Has zaitezke seme-alabei herrialde jakinez galdezka. Inguruko lagun edo familiartekoak non bizi diren galdezka.

Eta jarrai dezakezu galdetzen non bizi diren beren pertsonaia gustukoenak. Ratatouille Frantzian dagoen Parisen bizi da; Frantzian Eurodisney ere badago da eta han bizi izan ziren Errauskine, Txanogorritxo eta Perraultek asmatutako beste pertsonaiak; Sirenita Dinamarkan dagoen Copenaghe herrian bizi da; Peter Pan Londresen bizi da, Ingalaterran Robin Hood ere bizi da.

Zergatik da jolas ona? Memoria eta ingurunearen ezagutza garatzen laguntzen duelako eta, aurrekoak bezala, informazioa bilatzeko gaitasuna indartzen duelako.

Zertan dute antza?

Jolas honetan, elkarren antza duten bi objektu, bi pertsona edo bi hitz izango ditugu gogoan. Haurrek komunean zer duten asmatzea dute helburu. Adibidez, Peter Panek eta Dumbok komunean zer duten galdetuz gero, umeek asmatu behar dute biek badakitela hegan egiten. Pizza batek eta bolanteak komunean zer duten galdetuz gero, haurrek esan beharko dute biak biribilak direla.

Zergatik da jolas ona? Joko honek abstrakzio-gaitasuna garatzen laguntzen du; bi egoerek komunean zer duten ikusteko gaitasunak arrazoiketa intuitiboa indartzen laguntzen du, eta oso baliagarria da arazoak ebazteko.

Jolas eroa

Errepikatu hau: jolas hau oso erraza eta ero samarra da aldi berean, horregatik gustatzen zaie haurrei. Hitz zail bat edo zentzurik gabeko hitz bat esan, eta haurrek errepikatu egin behar dute. Haur batek errepikatu dezakeen silaba kopurua bere adinarekin batera joan ohi da. Hiru urteko haur batek miz-pi-ra esan dezake, baina gehiago kosta dakioke ti-tu-ta-a esatea. Lauko haur batek me-tu-pi-do esan ahal izango du, baina gehiago kostako zaio pin-pi-lin-pau-sa esatea. Umeek ere asmatu ahal izango dituzte beren hitzak.

Zergatik da jolas ona? Silabak errepikatzeak, arreta fokalizaturako eta lan-memoriarako gaitasuna handitzen laguntzen du, zentzurik gabe edo zentzuz. Biak oso garrantzitsuak dira buruz ikasteko, hizkuntzak ikasteko eta kalkulatzeko.

Animalia edo pertsonaia sekretua

Baliteke beste egoera batean, txartel bat kopetan itsatsita jokatu izana. Haurretako batek –edo gurasoetako batek– pertsonaia sekretu bat edo animalia bat pentsatu behar du eta gainerakoek bai ala ez batekin erantzun daitezkeen galderak egin behar dizkiote. Galderak eginez, denek asmatu behar dute nor den pertsonaia sekretua.

Zergatik da jolas ona? Bikaina da seme-alabei autokontrola garatzen laguntzeko. Bai ala ez ez den beste zerbait erantzuten badute, puntu bat galtzen dute, eta, gainera, galdetzen dutenean, galdera modu zehatz batean egin behar dute, erantzun-formatu horretara egokitzeko.

Jolas proposamenak Alvaro Bilbaok bere webgunean argitaratutakoak dira.