Gaurkoan bipolaritatearen artikulu bat partekatu nahi dugu zuekin. Kasu honetan, nahasmendu honen inguruan idatzi du Juan Carlos Alonso psikologoak Puntua aldizkarian. Adierazi duenez, lehen adierazleak nerabezaroan azaleratu ohi dira. Hurrengoak dira idatzi dituen lerroak.

Osasun Mentalaren Erakundeen datuen arabera, pandemiaren ondoren arazo psikologikoen eta gaixotasun mentalen hazkundea oso nabarmena izaten ari da gizartearengan. Horien artean, nortasun-nahasmenak daude. Nahiz eta osasun sarean detektatzen diren nahasmen horiek geroz eta gehiago izan, horrek ez du esan nahi pandemiak berak sortu dituenik. Nolabait, pertsonen estruktura psikologikoaren arabera lehen modu batean edo bestean ezkutuan zeudena pandemiarekin azaleratu egin dira forma klinikoen bidez. Horietako bat nahasmendu bipolarra da.

Zer da bipolaritatea?

Gogo-aldartearen nahasmen bat da. Gaixotasun kroniko eta errepikaria da. Funtsean, sintomatologia depresiboa eta umorearen asaldura eta bizkortasunaren areagotze gertaerak txandakatzen dira; hau da, pasarte depresiboak eta pasarte maniako edo hipomaniakoak txandakatzen dira. Nahasmen hori, normalean, nerabezaroan adierazten hasten da, eta bizitzaren hirugarren eta laugarren hamarkadan. Orokorrean, pasarte maniakoak gaztaroan eta heldutasunaren aroan nagusitzen dira eta pasarte depresiboak, berriz, aitzindari-adinetan.

Osasunaren Mundu Erakundearen (OME) datuen arabera, nahasmendu bipolarra populazio orokorraren %1ek dauka, baina beste erakunde batzuek diote haren intzidentzia %2,8ra iristen dela.

Sintomatologia

Bipolaritatearen hainbat mota bereizten dira, bizitzan zehar modu ezberdinez adieraz daitezkeenak: lehen motako nahasmen bipolarrean pasarte maniakoak, depresiboak eta mistoak txandakatzen dira; bigarren motakoan, aldiz, pasarte depresiboak eta hipomaniakoak trukatzen dira; eta ziklotimia delakoan, bipolaritatearen modu arinenean, sintoma depresibo arinak –benetako depresioa iritsi gabe– sintoma hipomaniakoekin txandakatzen dira.

Gertaera edo pasarte maniakoan, normalean, aldarte euforiko edo suminkorra garatzen da aste baten edo bitan zehar, beste sintoma batzuekin batera: handitasun ideiak, lo egiteko beharra gutxiagotzea, mintzamenaren azelerazioa eta hiperaktibitatea. Pasarte maniakoetan sintoma psikotikoak ere ager daitezke –delirioak eta haluzinazioak–, eta portaeraren desinhibizioa; hala, arriskuko egoerak sor daitezke pazientearentzat berarentzat eta ingurukoentzat.

Pasarte depresiboetan, aldiz, ohiko sintomak hauek dira: moteltasun psikomotorra eta hipersomnia –lo egiteko behar handia–, aldartearen asaldura eta abar. Nahasmendua hasten bada gertaera depresibo batekin, normalean aste edo hilabete batzuk iraungo duen depresio arina izaten da moteltasun psikomotorra eta hipersomnia, baina ez da nahastu behar nagitasunarekin. Sintoma horiek, ondoren, maniara aldatzen dira.

Non dago sorrera?

Nahasmen horretan osagarri biologikoa da nagusi. Berez, osagarri genetikoen eta bizitzaren egoera gogorren konbinazioa da gaixotasuna. Horiek eragile gisa jokatzen dute. Seguruenik, gene zehatz batzuek ahultasun pertsonala ematen dute pertsona horrek egoera latz
edo gogor batzuk bizitzen baditu; adibidez, estresa, lo gabeziaren denboraldi luzeak eta drogen edo substantzia estimulatzaileen kontsumoa. Horiek sistema neurokimikoetan desoreka sortzen dute –serotonina, noradrenalina, dopamina…–, eta, segur aski, baita hormonala ere. Horiek, berriz, gaixotasunaren sintoma psikikoak eta fisikoak sortzen dituzte.

Tratamendua

Nahiz eta gaur egun ez den sendatzen, badaude gaixotasuna orekatzeko tratamendu zehatzak birgaixotzeak ekiditen dituztenak eta sintomak arintzen dituztenak. Funtsean, tratamendua farmakoen erabileran eta psikoterapian oinarritzen da. Beste aspektu batzuek prebenitzen eta sintomatologia kontrolatzen laguntzen dute; besteak beste, bizitza osasuntsua izateko ohiturak jarraitzea, ordutegiaren erregulartasuna, lotarako orduak zaintzea, drogen kontsumoa ekiditea, ariketa fisikoa egitea…