Argi eta garbi: haur eta nerabeek ez lukete edari energetikorik kontsumitu beharko. Edari hauen osagaien ondorioak ez dira aztertuak izan adin txikikoetan, beraz inork ezin digu seguruak direla ziurtatu. Nagusiotan, ez dira gomendagarriak.

Kontua ez da eguneko kontsumoan mugak jartzea, adin hauetan ez kontsumitzea baizik. EFSA (European Food Safety Authority) argia da honetan, 12 urtetik beherakoak ez lukete inondik inora probatu behar eta 12 urtetik gorakoetan ere ez du gomendatzen. Are gutxiago, berezko gaixotasun kardiobaskular, hipertentsio edo lo arazorik balego.

Gaian sakondu baino lehen eta edari energetikoak zer diren azaltzen hasi aurretik, edari hauen kontsumoak adin txikikoetan arduratzen nauela esan beharra daukat. Nerabeetan batez ere. Oso zabaldua eta “ondo” ikusia dagoen ohitura bilakatu da eta.

AESAN (Elikadura eta nutrizio segurtasuneko Espainiako agentzia) eko komite zientifikoak egindako txosten baten arabera: 14 -18 urte tarteko gazteen %45ak, 18 urtetik gorako gaztetxoen %62ak eta 3-10 urte tarteko lau umetatik batek edari energetikoak kontsumitzen dituela ikusi da.

Hala ere, pixkanaka, hauen kontsumoaren ardura soziala, ondorio kaltegarriak erakusten dituzten azterketa zientifikoak eta neurri politikoak martxan daude. Badira lurralde batzuk non debekatuta duten adin txikikoei edari hauek saltzea. Eskerrak!

Edari “energetiko” bezala izendatzen dira (nahiz eta izendatze hau legalki onartua ez egon EFSArengandik, dituen ondorioak energetikoak izatetik at daudelako) azukre (adb.:D-glukoronolaktona), kafeina eta taurina (kafeina prekurtsorea) kopuru altuez gain landare jatorriko estraktuak (guarana, ginseng, ..) zein bitamina gehigarriak (gehienetan B taldekoa) izan ditzaketen edariak. Hauek guztiak estimulazio bat sortzen dute organismoaren sistema nerbioso zentralean, hortik “energetiko” izena. Gehiegizko estimulazioa alegia. Gainera, aipatu bezala, sustantzia hauen eraginak ez dira aztertuak izan adin txikikoetan. Beraz, ez dira seguruak. Eta kalteak antzematen hasi dira jada. Edari hauen eredu ezagun batzuk ondorengoak dira; Monster, Redbull, Burn, Rockstar, Coca-cola energy, Volt energy, …

Gainera, publizitate desegokiagatik hainbat gaztek bizitasuna, indarra eta kemena emango dielakoan, kirol eta ikasketa errendimendua hobetzeko kontsumitzen dute. Ondorioak guztiz kontrakoak diren arren.

Bada kontuan izan beharreko beste ohitura bat; edari alkoholikoak edari energetikoekin konbinatzea. Honen arriskua kafeina (sistema nerbiosoaren estimulatzailea) ekarpen altuagatik, alkoholaren efektu depresiboa estali eta kontutik kanpora kontsumitzen jarraituz intokzikazio etiliko batetara heltzeko erraztasuna da.

Kafeina ekarpenean ideia bat egiteko AESANen neurketa batzuen ondorioz badakigu; edari hauen 100mililitrotan 32mg kafeina daudela. Beraz, 500  militrotako lata batean 160mg aurkitzen dira (11-17urte tartekoetan kafeina kontsumoaren muga 60mg/egun da).

Orientabide bezala, kafe expresso batek 80mg kafeina ditu. Eta ez ahaztu orokorrean 500mlko lata bakoitzak 55-60g azukre izan ohi dituela (beste hainbat sustantzien artean).

Hauek izan daitezke edari energetikoen kontsumoak eragindako kalteak. Momentuko efektuak: buruko mina, beherakoa, okadak, goragalea, konbultsioak, palpitazioak edo lotarako arazoak. Luzarora ager daitezkeenak: lo eza edo loaren kalitate txarra, emozioen desoreka (antsietatea, urduritasuna, … depresioa barne), ikasketa errendimendu baxua, diabetesa, hipertentsioa, obesitatea, hortz eta hezur arazoak, asma kasuen areagotzea eta droga kontsumorako erraztasuna batik bat.

Argi! edari isotonikoak edo kiroletako edariak (aquarius, powerade, …tankerakoak), konposizio ezberdinagatik ez dira edari energetikoen taldean sartzen, kirolarekin lotzen diren arren. Bi edari mota hauen desberdintzea garrantzitsua dela uste dut. Hala ere, bigarren hauen kontsumoa egoera espezifikotara zuzendua dago (kirol jarduera konkretuetan hidratazioan laguntzeko hain zuzen ere). Konposizioan azukre eta elektrolito ezberdinak izan ohi dute. Hauen kontsumo desegoki batek, izan ditzaken kalteak ez dira edari energetikoen mailakoak.

Baina jakin haurtzaro zein nerabeen kirol jardueretarako, orokorrean, urarekin hidratatzea nahikoa litzatekeela.

Mundu mailako osasun eta kontsumo segurtasun arloko erakundeak, badabiltza produktu hauen salmenta, etiketatua eta konposizioa erregulatu nahian EFSA, AESAN, AAM (Ameriketako medikuntza asoziazioa), AAP (American academy of Pediatrics), AEP (Espaiñiako pediatria asoziazioa) besteak beste.

Espero informazioa orientagarria eta etxean gaia lantzen joateko baliagarri izatea, batez ere, nerabeak baditugu. Guztiarekin bezala eredua, flexibilitatea eta zentzua erabilita ekingo diogu bideari. Zer deritzozue?

Hemen AESAN erakundeko aholkuak.