Mirari Bikuña emaginak Puntua aldizkarirako idatzitako edoskitzeari buruzko artikulua ekarri dugu ondorengo lerroetan.

Azken hamarkadetan amaren edoskitze datuek okerrera egin duten arren, badirudi azken urteetan datu horiek hobetzen ari direla, zorionez. Hala ere, amaren edoskitzeak dituen onurak kontuan izanda, oraindik ere datu hauek hobetu egin daitezkeela uste dut.

Azken datuen arabera, adibidez, Espainian amaren edoskitzea –esklusiboa eta partziala– umea jaio eta 6 astera %71koa da, 3 hilabetera %61,5ekoa eta 6 hilabetera %46,9koa, baina, amaren edoskitze esklusiboa bakarrik kontuan hartzen badugu, 6 hilabetera %28,5era jaisten da, Osasunaren Mundu Erakundeak (OME) gomendatzen dituen tasetatik oso urrun.

Onurak umearengan

Umeak lehen sei hilabeteetan behar dituen janari-osagai guztiak ditu amaren esneak, eta hurrengo hilabeteetan behar dituenaren erdiak baino gehiago. Horrekin batera, amaren esnea digeritzea errazagoa da. Hori dela-eta, alergia, diabetesa, zeliakia, hesteetako hanturazko gaixotasunak (inflamatorioak), gizentasuna, tentsio altua, kolesterola eta halako

gaixotasunak izateko arriskua txikitu egiten da.

Arnas aparatuko, belarriko, hesteetako eta gernu infekzioen aurkako babesa ematen du. Amak bere gorputzean gaixotasun hauen aurka dituen antigorputz eta immunoglobulinak –IgA, bereziki– pasatzen dira amaren esnearen bitartez.

Bularreko haurren bat-bateko heriotzaren sindromea ekidin dezakeela frogatuta dago.

Bularra hartzen duten umeek aho-haginen garapen hobea izaten dute, ortodontzia behar edo hortzetako txantxar gutxiagorekin. Haurrak aho inguruko muskuluak gehiago erabili behar izaten ditu esnea bularretik ateratzeko, eta, horren ondorioz, ahoaren garapen fisiologikoa bermatzen da.

Garapen intelektuala hobetzen du amaren esneak, garunaren garapenerako behar-beharrezkoak diren osagai espezifiko batzuk baititu.

Minbizi batzuen aurkako babesa ematen duela ere ikusi da hainbat ikerketatan –linfoma adibidez–.

Edoskitzeak haurrari kontaktu fisikoa ematea bermatzen du, eta, ondorioz, haurrak behar duen segurtasuna, lasaitasuna, berotasuna eta kontsolamendua jasotzen ditu; hala, amaren eta haurraren arteko lotura edo atxikimendu segurua hobetzen du.

Onurak amarengan

Erditze ondorengo odol jarioaren aurkako babesa eskaintzen du amaren edoskitzeak. Haurrak bularra hartzen duenean, gorputzean sortzen den oxitozina hormonak umetokia ahal den azkarren bere tamainara itzultzen laguntzen du, eta, ondorioz, anemia arriskua asko gutxitzen da.

Haurdunaldi aurreko pisua berreskuratzen laguntzen du. Kontuan izan behar da edoskitzeagatik soilik gorputzak egunean 500 kilokaloria gehiagoren beharra duela.

Bularreko eta obarioko minbiziaren arriskua gutxitu egiten da, edoskitze garaian estrogeno hormonen mailak baxuagoak izaten direlako. Eta hezurretako kaltzio mailaren kopurua hobea izaten da menopausia garaia iristen denean.

Edoskitzeak sortzen duen ongizate emozionala aukera garrantzitsua da amaren eta umearen arteko lotura afektiboa garatzeko.

Gizartean eta ingurumenean

Amaren esnea kutsadurarik sortzen ez duen baliagai naturala da. Gainera, ingurumena babesten du; izan ere, ez da inolako hondakinik sortzen, ezta gastu energetiko edo CO2 emisiorik eragiten duen tratamendu berezi edo ontzirik erabiltzen ere.

Amaren edoskitzea doakoa da. Beste edoskitze batzuetarako beharrezkoak diren esne artifiziala, biberoiak eta bestelako tresnak erosi beharrik ez dago.

Infekzioak eta horien larritasuna gutxitzeak gastu medikuak ere gutxitzen ditu. Aldi berean, gaixotasun horiek gurasoei edo gizarteari sortzen dizkieten lan edo familia arteko arazoak ere gutxiagotu egiten

dira. Osasun sistemaren giza edo material baliabideen erabilera ere asko gutxitzen da, eta, haurrak gaixotuz gero, azkarrago osatzen dira. Honen harira, 2020. urtean Espainian egindako ikerketa baten arabera, amaren edoskitze esklusibo portzentajea %1 igoko balitz, Osasun Sistemak, 5,6 milioi euro aurreratuko lituzke. Beste hitz batzuetan esanda, amaren edoskitzea %100 esklusiboa balitz sei hilabete dituzten haurren artean, 479 miloi euroko aurrezpena izango luke Osasun Sistemak.

Beraz, hau guztia ikusita, Osasunaren Mundu Erakundeak amaren edoskitzea esklusiboa izan dezala gomendatzen du haurrak 6 hilabete dituenera arte, eta, ondoren, janari osagarriarekin batera, 2 urtera arte jarraitzea gomendatzen da.