Naturan Heztea webgunea martxoan aurkeztu zuten “natur aberastasunaren zaintzarako kultura” zabaltzeko tresna gisa. Edurne Huesa da proiektuaren atzean dagoen kideetako bat, eta aurrekariak, erronkak eta proposamenak azaldu ditu.

Nola sortu da Naturan Hezten?

Naturan Hezten ‘Aralar – Mundua leku den lurra’ dokumentaletik sortutako proiektua da, hortaz hobe hasieratik hastea. Gu Landarlaneko kideak gara, Goierrin 2003an sortutako ingurmen elkartekoak. Azken lau urteetan buru-belarri aritu gara Aralarren inguruan lanean eta kontzientziak pizten, eta bideo bat egiteko asmoarekin hasi baginen ere, azkenean dokumentala egin genuen.

Nola iritsi zarete material didaktikoa eskaintzen duen webgunea osatzera?

Dokumentala “publiko orokorrarentzat” egin genuen; helduentzat, edo behintzat DBHtik aurrerako ikasleentzat. Hala, zerbait falta zela konturatu ginen, gaztetxoagoei eta hezkuntzari begira. Horrela, dokumentalerako erabili ez genituen irudi batzuekin bideo laburrak egin genituen. Oso politak dira eta ikasleen behar eta adinera egokitutakoak. Behin bideoak edukita, atari baten beharra geneukan, eta horrela sortu zen Naturan Hezten webgune didaktikoa. Kutxa Fundazioak babestu du eta Irizar eta Orkli kooperatibek lagundu dute.

Zer aurki dezakegu webgunean?

Webgunearen helburua gure naturguneak –kasu honetan, Aralar– ezagutzea eta balioan jartzea da, baina horrek ez du esan nahi soilik Aralar inguruko ikasle eta irakasleentzako tresna bat denik. Naturan Hezten proiektuak proposatzen dituen arazo-egoera guztiak Euskal Herriko edozein txokotako eskoletan egin ahal izateko pentsatu ditugu; gure lurraldeko hainbat txokotan antzeko paisaiak edota problematikak baititugu.

Prestatu dugun material didaktikoa Hezkuntza Sailetik sustatzen den metodologian oinarritu dugu: arazo-egoerak proposatu ditugu. 

Zertan datza?

Errealitatean dugun arazo batetik abiatuta, lanketa egitean datza. Arazo-egoera bakoitzarekin batera bideo bat dago. Bideoak oso motzak dira; ikasleen adinera egokitzen saiatu gara. Haur Hezkuntzatik hasi eta Batxilergo edo Lanbide Heziketa arteko haur eta gazteei zuzendutakoak dira: besteak beste, natur zientziak, gizarte zientziak, gorputz hezkuntza, euskara, biologia edota geologia lantzeko dira.

Halere, hori baliabide bat dela azpimarratzen duzue…

Bai hori da. Natura ezagutzeko ezin gara soilik pantailan oinarritu; nahitaezkoa da kontaktu zuzena. Horregatik proposatzen duguna da ikastetxeetatik irtetea eta ikasleekin naturguneetara hurbiltzea. Pantailaren aurrean ikusmena eta entzumena erabil ditzakegu, baina kanpoan askotariko esperientziak izango ditugu.

Gainera, azkenengo urteetan, haurrek naturarekin duten harremana asko apaldu da. Egia da naturako sentsazioak agian ez direla beti atseginak –hotza, haizea, askotariko usainak…– baina esperientzia horiek bizi egin behar dira. Hortaz, ez dugu nahi gure proposamen didaktikoa soilik bideoetan oinarritzea.

Bi gauzak uztartzea proposatzen duzue…

Bai. Eta ez da zaila. Adibidez, Haur Hezkuntzako taldeekin ez da beharrezkoa urrutira irtetea; eskolatik gertuen daukagun herriko eremu naturalera gerturatzearekin nahikoa izan daiteke. Bestetik, horrekin lotuta, hau irakurtzen ari diren gurasoei gonbidapena egin nahi diet: eraman haurrak basora, erreka inguruetara, mendira… Behar-beharrezkoa dute. Horrela txikitatik errespetua garatuko dute bestelako izaki bizidunekiko. Animaliak eta landareak zaintzea guztioi dagokigu.

Zein premia sumatzen dituzu?

Egun dagoen behar nagusiena inguruan ditugun arazoez jabetzea da. Natura oso eraldatuta dago; biodibertsitatea egoera larrian dago. Gauzak horrela, uste dugu ikasleek errealitate hori ezagutu behar dutela, eta beraiek ere proposamenak egin behar dituztela horri aurre egiteko. Bestetik, ulertu behar da naturguneen inguruan hainbat interes daudela –baserritarrenak, mendizaleenak, ikertzaileenak–, eta gure ustez mendia bera da izan behar da lehenetsi beharreko interesa; naturaren egoera hobetzea, hain zuzen ere.

Gure kasuan, Aralartik abiatu gara. Naturgune babestua da, eta Euskal Herrian baditugu hainbat. Gainera, Europa eta mundu mailako interesa du Aralarrek –’Europa 2000′ intereseko naturguneen sarean dago– eta iruditzen zaigu gizartean ez-ezagutza handia dagoela. Hortaz, hori ikastetxeetan ere landu behar dela uste dugu.

Noiz ekin zenioten lanari?

Iazko irailean hasi ginen lanean eta martxoan aurkeztu genuen webgunea. Alarma egoeran ginenez, digitalki aurkeztu genuen, eta ikastetxeetan eskolak aurrez aurre ematen ez zituztenez, egokia iruditu zitzaigun nolabait gaztetxoak naturara hurbiltzeko.

Bestalde COVID-19a dela-eta, esan nahi dut are garrantzitsuagoa iruditzen zaigula ikasleak ikastetxeetatik naturara jauzi egitea, seguruagoa delako. Horregatik babesten dugu Eskolak Naturan ekimena ere.

Nola eta nortzuk prestatu dituzue edukiak?

Hezkuntza Sailaren Curriculum eskakizunak aztertu genituen, eta proposatu nahi genituen gaiak bertan daude; hau da, irakasleek landu egin behar dituzte.  Hala, arazo-egoera batzuk webgunean zintzilikatu aurretik, eskoletan esperimentatu genituen. Aldez aurretik informazioa jaso behar genuela uste genuen, eta irakasleen balorazioa jaso ostean ekin genion Naturan Hezten osatzeari.

Landarlanen askotariko profilak ditugun herritarrez osaturiko elkartea da (baserritarrak, ekonomialariak, erretiratuak, idazkariak, ingeniariak, ingurumen hezitzaileak, industria langileak, irakasleak, unibertsitate ikasleak…). Ni irakaslea izan naiz, –orain erretiratuta nago– eta ingurumen hezkuntzako aholkularia ere izan naiz. Kasu honetan, proiektuaren atzean gauden asko, hezkuntzari lotuta gaude.

Orain, webgunea elikatzen jarraituko duzue?

Printzipioz ez ditugu arazo-egoera gehiago proposatuko, baina baliabideen atala landuko dugu: gehiago sakondu nahi dugu, informazioa txertatu, osatu… Eta etorkizunean, ikusiko dugu. Boluntarioak gara eta gure mugak dauzkagu, hortaz, atzematen ditugun beharren eta gaitasunen arabera arituko gara

Eta Bruselara begira ere bazaudete, ezta?

Bai, hasieran aipatu dudan bezala, ‘Aralar – Mundua leku den lurra’ dokumentala sortu genuen, eta dagoeneko 80 emanaldi baino gehiago egin ditugu. Horrekin batera, hainbat sari ere jaso ditugu –Californian eta Isaban, besteak beste– eta orain Europako Natura 2000 lehiaketara iritsi gara, Bruselara. Beste 27 proiekturekin lehiatuko da gure dokumentala, eta komunikazio atalean bost gaude; Guretzat hara iristea izugarrizko saria da.