Bereziki ukitu, hunkitu eta frustratzen nauen gai bati eskeini nahi diot gaurko tartea: familian tratu txarrak pairatzen dituzten haur eta nerabeen egoerari, alegia. Ez ikusiarena egitea ez da nire estiloa, batez ere, adingabeak tarteko dauden kasuetan. Baina zer egin dezakegu haur edo nerabe horiek bizi duten oldarkeria ekiditzeko? Erasotzailea salatzea da bidea? Nondik jo dezakegu?

Hezitzaile, lagun, herritar zein auzokide azaletik begiratuta, tratu txarrak jasaten ari direnen ebidentzia parean daukadanean, egoera modu efikazean kudeatzeko baliabideak falta zaizkidala sentitzen dut. Uste dut, halako kasuetan laguntza ematea ez dela aukerako zerbait, herritartasun printzipio bat baizik, eta are gehiago, hezitzaile lanean ari garenontzat. Aisialdiko begirale lanean kasu ezberdinak bizi izan ditut oso gertutik, haietako batzuk kontatuko ditut egungo nire frustrazioa nondik datorren hobeto azaltzeko.

 

Aisialdi espazioetan bizitako 2 kasu:

1.kasua- Gaztetxokoan ezagutu nuen tratu txarrak jasaten zituen nerabea, niretzako lehenengoa zena… Arratsalde batean errenka sartu zen atetik, bere lagun minaren besotik helduta, begi bat handituta eta ubelduta zituela. Nerabeak etzuen gaiaz hitz egin nahi, baina aitak jo egin zuela aitortu zion bere lagunari. Haserrea eta larritasunak hartu ninduten. Nire armamentu guztia atera nuen orduan; “Nahi duzu nik salaketa jartzea?”, “ Nire etxea daukazu bolada batean etxetik kanpo egon nahi baduzu”, “Ez duzu halakorik merezi”… egia esan, bere aita eta amaren kontrako amorrua piztu zitzaidan, nahiz eta jakin, hori ez dela bidea.

Egun gutxitara nerabeak aita salatu egin zuen, epaiketa azkarra egin ostean, aita etxera bueltatu zen, eta nerabeari Gasteizeko pisu tutelatuetara joateko aukera eman zioten. Sinesgaitza epaia; erasotzailea etxera libre eta erasotua etxetik kanpora. Ez nuen ezer ulertzen. Bere familia eta lagunak utzi eta nerabe hau Gasteizera joan zen 16 urte zituenean. Ez da berriro etxera bueltatu. Gaur egun bere bizitza egiten du gurasoengandik urrun, Parisen, han bizi den beste ahizpa batekin. Hala ere, nerabe honen ama eta beste bi nebak aitarekin bizitzen darraite, haren oldarkeria jasanez.

2.kasua- Beste kasua, ludotekan gertatzen ari da. Aitak ama jotzen du, eta haurrekiko oso oldarkorra da. Haurrek 5 eta 7 urte dituzte. Amak ondo erakutsi die kalean inori ez kontatzen etxean gertatzen dena. Tratu txarren kasuan oso ohikoa omen den “isiltasun paktua” dago haien artean. Haurrak eskolara doaz eta amarekin bizi dira. Aitari urruntze agindua amaitu zaiolarik, are gehiagotan hurbiltzen da etxera. Gizarte Zerbitzuetako arduradunak amarekin lanean ari dira emakumea ahalduntzeko helburuarekin. Psikologikoki zein ekonomikoki emakumea indartzea da plana senarrarekiko duen dependentzia gutxitu eta bere bideari bakarrik eusteko pausuak emateko. Beste salaketarik jarri ezean, gizon hau libre dabil. Ulertezina, berriro, erasotzailea aske.

Haurrek, aitarekiko maitasun-gorroto-haserre-beldur nahaspila emozionalean bizirauten darraite.  Jasaten duten bortizkeria haien sekretua da. Amak ez du uste lagundua izan daitekeenik eta horrek izugarri oztopatzen du Gizarte Zerbitzuetatik egin daitekeen hala moduzko esku-hartzea. Seguruenik ama beldur da salaketako ondorioetaz; senarraren neurrigabeko erantzuna, haurrak Diputazioko pisu tutelatuetara eramatea, aitak haurrak bahitzea… Eta hor dabiltza gizarte zerbitzuetako teknikariak, emakume honekin gutxieneko konfiantza lantzen, administrazioaren antolaketa moduek uzten dieten neurrian.

 

1.atea: Gizarte Zerbitzuak

Ezjakintasunez eta zalantzati, baina zerbait egiteko gogoz, Gizarte Zerbitzuetako teknikariengana jo  dut aholku bila. Hezitzaile zein herritar bezela zer egin dezakedan galdetu diet.

Haiengandik jakin dut familia hauen prozesua oso konplejua dela eta Gizarte Zerbitzuek ere nahikoa oztopo eta zailtasun dituztela “laguntza” emateko edo egoera gainditzen laguntzeko.

Hezitzaile roletik, ezer gutxi egin dezakedala esan didate. Laburtuz, laguntzeko prest nagoela adierazi, nire babesa eskaini, eta nahi dutenean nire etxeko atea zabalik izango dutela esatea.  Bestalde, behatzaile rola izatea eskatu didate, familia gertutik zaindu eta edozein susmo izanez gero teknikariei abisatzeko, beraiek lehenbailehen esku-hartu dezaten.

Gizarte Zerbitzuetako teknikariekin izandako elkarrizketen ostean nire “salbatzaile” airea asko moteldu da. Ohartu naiz  nire laguntzeko pretentsioa handiegia dela, eta arazoaren konplexutasun, zailtasun eta erritmo motela entenditzen hasia naizela.

Lur hartze honek, dena den, ez du baretu oraindik gaiarekiko dudan ezinegona. Argi eta garbi, administrazioa ez dago prestatua tratu txarren arazoa modu egokian konpontzeko. Ez dago etxeko indarkeria modu egokian kudeatzeko politikarik, ez eta koordinaziorik. Gauzak horrela, galdera berriak sortu zaizkit eta beste ate bat jotzea erabaki dut.

 

Bigarren atea: Eskola

Tratu txarrak jasaten dituzten haur eta nerabeekin beste hezitzaileek zer egiten duten jakin eta haiengandik ikasi nahian, eskolara jo dut. Irakasleekin gaia konpartitu, nire zalantzak plazaratu eta aholkua eskatu diet.

Gizarte Zerbitzuetan bezala, eskolan ere oso profesional jator eta langileak aurkitu ditut, baina zoritxarrez, 5 eta 7 urteko haurren kasu konkretuan, irakasleek ezer gutxi dakite haurrek etxean bizi duten egoeraz. Eskolan dakiten gauza bakarra da, -amak hala eskatu dielako-, haurrak eskolatik jasoko dituen bakarra ama dela eta beste inorekin joatea galeraz dezatela.

Irakasleek bi haur hauen egoerari buruz emandako informazioa eskertu didate, baina nola landu gaia? Nola lagundu haurra? Egia esan, haiek ere ez dakite.

Galdera gehiago pilatu zaizkit orain:

Nola liteke haur horien bizitzan parte hartzen dugun agente ezberdinen arteko komunikazioa hutsala izatea?

Eta hezitzaileek tratu txarrak isilpean jasaten dituzten haur eta nerabeak identifikatzeko baliabiderik ez ezagutzea?

Nola liteke tratu txarrak jasaten dituzten haur eta nerabeak halako babesgabe eta bakarrik egotea?

Egun dauden laguntza neurriak eta mekanismoak eraginkorrak ez direla jakinik, zergatik ez dira hobetzen?

Zergatik ez dago koordinazio efikazagoa familia, eskola, aisia eta gizarte zerbitzuen artean?

Nola liteke haur eta nerabe hauen premia berezien inguruko lanketarik eta aholku sortarik ez egotea eskolan? Ezta aisian?

 

Badakit oraindik ate gehiago ditudala jotzeko: Feminismoetatik sortutako laguntza programak, haurrentzako larrialdi telefonoa, emakumeei zuzendutako zerbitzuak,…

Badakit ere, beste herrialde batzuetan, irakasle ikasketetan, tratu txarrak identifikatu eta esku-hartzeko jarraibideak derrigorrezko ikasgaia direla. Zergatik gurean oraindik ez? Zergaitik hain motel? Hain torpe kontu honekin?

Lerro hauek idatzi bitartean, ezagutzen ditudan hainbat familia ari dira etxean indarkeri latz eta bidegabea bizitzen. Tartean haur eta nerabeak daude. Hauetariko asko ezkutuan, isilpean.

Uste dut badela garaia arazo honi ganoraz heldu eta modu efikazagoan erantzuteko, bai administraziotik, bai eskola, zein aisialditik. Baliabide pertsonal eta materialak behar ditut, formazio espezifikoa, eta tamalez, zaila egiten ari zait aurkitzea.

Guraso.com webgune honetan bertan aurkitu dut HAZIAK-en eskutik genero indarkeriari lotutako haurren sufrimendua lantzeko kasu praktiko bat eta hari tiraka hasiko naiz hurrengo urratsak ematen. http://www.guraso.eus/genero-indarkeria-eta-haurren-sufrimendua-haur-galdua/

Bestalde, liburutegian lortu dut gaiari buruzko bibliografia zerrenda eta berau aztertzen nabil ea bilatzen ari naizen informazioa aurkitzen dudan.

Beraz, ezagutzen baduzue gai honetan eredugarria den esku-hartzeren bat, helarazi iezadazue, mesedez. Bihotzez eskertuko dizuet, bai horixe!