Emoki egitasmokoei  elkarrizketa egin diegu, gurasotasuna eta hezkuntzarekin lotutako gaiak lantzen dituztelakoan. Harreman-ingurune fisiko eta digitalean ongizate integrala sustatzea da beraien helburua.  Hainbat urtetan ikastetxe eta esparru sozial ezberdinetan familiekin, ikasleekin eta irakasleekin lan egin ondoren, teknologia berrien erabilera desegokiaren ondorioak eta erlazionatutako fenomenoak beste era batera landu behar zirela ikusi zuten, horrela sortu zuten Emoki.

Zer da Emoki? Nondik dator izena?

 

Emoki, harreman-ingurune fisiko eta digitalean ongizate integrala sustatzea helburu duen lan taldea da. Hainbat urtetan ikastetxe eta esparru sozial ezberdinetan familiekin, ikasleekin eta irakasleekin lan egin ondoren, teknologia berrien erabilera desegokiaren ondorioak eta erlazionatutako fenomenoak beste era batera landu behar zirela ikusi genuen, harremanei eta emozioei garrantzi handiago emanez. Horri esker, haur eta nerabeek errazago beregana ditzakete testuinguru digital honen erronkei aurre egiteko behar dituzten tresnak eta baliabideak.
Filosofia hau gure izenean islatzeko Japoniatik iritsi zitzaizkigun EMOJI eta KI terminoak elkartu genituen. Emoji-ak sare sozial eta mezularitza digitalean gure aurpegiera islatzeko erabiltzen ditugu, nolabait elkarrizketaren inguruan sentitzen duguna adierazteko. KI-ak berriz, barruan daukagun indarra edo energia adierazten du, ezagutu, sentitu, atera eta erabiltzen ikasi behar duguna.

Nortzuk batu zarete egitasmoan?

 

Alor ezberdin baina bateragarrietatik gatozen lau pertsona gabiltza ekimen berri honetan murgildurik. Ainhoa eta Arrate psikologoak dira, bata adimen emozionalean aditua eta bestea sustantziarik gabeko mendekotasunetan espezializatua; Jone integratzaile soziala da, heziketa sexualean, familiarrean eta genero-ekitatean formatua; eta Urko informatikaria da, zibersegurtasuna eta testuinguru digitalaren arriskuen inguruan esperientzia zabala duena.
Guztion artean hezkidetza, teknologia eta emozioak lantzeko programa eta edukiak sortu eta inplementatzen ditugu, alor bakoitzak besteekin duen eragina elkarrekin landuz. Gure emozioak testuinguru digital hiperkonektatuan lantzen eta kudeatzen ere ikasi behar dugu. Nolabait, pertsona egiten gaituen betiko filosofia eta metodologiak, oraingo teknologia eta joerekin elkartu egiten ditugu, Interneten bidez edota teknologiarekiko dauzkagun bizipenak sendotuz eta hobetuz.

Zeintzuk dira zuen lan eremu edo esparruak?

 

Haur, nerabe eta haien familia eta hezkuntza inguruneari zuzendutako esku-hartze programak, tailerrak, hitzaldiak eta edukiak eskaintzen ditugu, bai ikastetxeetan, baita bestelako inguruneetan. Gure programak hiru ardatzetan oinarrituta daude: sexualitatea eta generoan, adimen emozionalean eta pertsonen bizitzetan teknologia berriek dituzten eraginetan.
Teknologiaren gehiegizko erabilera, harreman pertsonalak, zibersegurtasuna, pornografia eta gurasotasun digitalak egun dakarzkigun erronka eta mehatxuak lantzeko, ikasturte honetarako bost programa desberdin jarri ditugu martxan:

  • DatsegIKT programak Interneteko zerbitzu, aplikazio eta bideo-jokoen erabilera kritikoa eta kontzientea sustatzen du, gure jokaera zuzentzeko eta mendekotasun jokabideak eragiteko produktu digital jakin batzuk erabiltzen dituzten mekanismoak identifikatuz eta aztertuz.

 

  • SentIKTuz, sexualitatearen, afektibitatearen eta emozioen ikuspegitik nerabeen eta aurre-nerabeen ongizate integrala sustatzeko diseinatutako sentsibilizazio-programa da, informazioaren eta komunikazioaren teknologia berriek pertsonen bizitzan duten eragina kontuan hartzen duena.

 

  • Segur-Eskura, ziber-segurtasunaren inguruan arazoak eta gorabeherak dakarzkigun arrisku praktiketan oinarritzen da, bestelako praktika osasuntsuago eta seguruagoak gomendatuz. Mehatxu digitalei aurre egiteko behar diren neurri eta tresnak askotan gure ezagutza, erosteko ahalmena edota erosotasunarekin gatazkan sartzen direnez, bestelako irtenbideak ere aurkitu behar dira.

 

  • PornIKT, pornografiaren kontsumoak gazteen artean duen inpaktua aztertu egiten duen programa da, eduki kaltegarriak eta sexistak zalantzan jartzeko hausnarketak sustatuz, eta ikusitako eredu horiek ez errepikatzea zainduz.

 

  • Egonaldi-ON-OFF programak, seme-alaben egonaldi digitala kudeatzeko eta famili-bitartekaritza aproposa sustatzeko, eduki eta testuinguru digitalen neurriko erabileraren inguruan hainbat praktika eta gomendio aztertzen ditu.

 

  • Altzotan programak, haur bat izan berri dutenei gune seguru bat eskaintzen die, egoera berrien eta aldaketa guztien ondorioz bizi dituzten emozio, espektatiba eta galderak haien artean eta bideratzaileen bitartez partekatzeko aukera izan dezaten.


Gai eta arazo hauen inguruan, zer botatzen dute faltan gurasoek? eta irakasleek?

 

Askotan galdurik eta behar dituzten tresna eta estrategiak ez dituztela ezagutzen helarazten digute gurasoek. Duela hogei urte, haur eta nerabeen erosteko ahalmenak, adinak, kaleko legediak, distantziak eta bestelako faktoreek beren nahiei mugak ipintzen zizkioten, gurasoen heziketa lana eta seme-alaben autorregulazio mekanismoak erraztuz. Interneten, muga horiek desagertu dira eta hala ere gurasoei egoera berri honetarako prest egoteko eskatzen zaie.
Haurtzaroan eta nerabezaroa oraindik ere identitatea eta nortasuna eraikitzeko prozesuan daudenez aldaketak sustatu daitezke. Haurtzaroan familiak berebiziko garrantzia hartzen du, baina askotan bizitza digitalerako trebetasun eta baloreak lantzeko garai hori ez da ondo aprobetxatzen.

Gurasoek tsunami teknologiko honen aurrean zaurgarri sentitzen direla onartzen dute. Jendarteak aitzinean zituen erregulazio eta kontrol mekanismoak testuinguru digitalean desagertu egin badira, gai izan beharko gara mekanismo berriak sortzeko, azken finean, Internet guztion artean eraiki eta zaintzen ari garen testuingurua baita.

Irakasleek klasean gai hauek jorratzeko materialak, praktika onak eta batez ere ingurunearen euskarria faltan botatzen dute. Guztiontzako berria izan da iraultza digitalak ekarri dizkigun erronkak, baina irakasleei gehiegi exjitzen diegu behar duten formakuntza, denbora eta euskarria izan gabe.

Egoera honen erantzukizuna beraz guztiona da: familiena, hezkuntza sistemarena, administrazio publikoarena, ikertzaileena, legediarena, enpresa teknologikoena… Ekimen ezberdin asko dago, baina koordinazio eta estrategia gutxi, eta horregatik orain arte egin diren esfortzu askoren ondoren, oraindik irteerako laukitxoan jarraitzen dugu, urtero fenomeno eta arrisku berriak pairatuz.

Irakasleriak beren ikasleetan teknologiak bultzatu dituen fenomeno batzuk ikusteko gai dira, baina askotan eskuragarri duten momentu txikietan inprobisatu behar dutela aitortzen dute, eta beti modu erreaktiboan, ez prebentiboan, jokatuz. Egia da Interneten material eta gomendio asko dagoela, baina fenomeno digitalen bilakaera urtero ebaluatu eta gaurkotu behar da, alor honetan dauden ikerkuntzak kontraesan asko erakusten baitituzte. Era berean, eskuragarri dauden baliabide horiek Euskal Herriko errealitate ezberdinetara hurbildu behar da, era egoki batean euskaratuz eta egokituz. Haur eta nerabeen ongizate eta heziketan parte hartzen dugun gizarte-eragile guztion artean koordinazio sendoago bat eraiki beharko dugu.

Zer eskatzen diete seme-alabek euren gurasoei?

 

Batez ere beraiekin denbora gehiago pasatzea, bai Interneten, baita kanpoan. Baita testuinguru digitalean bizitzen dituzten esperientzia berriak entzutea eta ulertzea, sorrarazten zaizkien beharrez arduratuz.

Egungo haur eta nerabeei beharrezkoa den heldutasun mailara iritsi baino lehen mugikor adimentsu bat eskaintzen diegu, beren kabuz bizitza digitala kudeatzera bultzatuz. Interneteko bizitza estresagarria, konplikatua, nekagarria, eta ziurgabetasun eta antsietatez betea ikusten dute. Aurreko belaunaldiekin alderatuta, inoiz baino presio eta estres gehiagorekin hazten dira, askotan bizitza mota honen esklabo bezala sentituz.

Internetek jendartea eta bizitzaren erregelak aldatu ditu, bai, baina ez dugu inoiz ahaztu behar helduok beraientzat sortu dugun munduan bizi direla, eta oker baldin badago, eraldaketa prozesuaren parte izan behar garela.